Freyr - 01.01.1994, Blaðsíða 20

Garðyrkjan og EES samningurinn
Gunnlaugur Júlíusson, hagfrœðingur Stéttarsambands bœnda
í byrjun nóvember sl. átti sér stað athyglisverð umrœða um innflutning á gúrkum og
tómötum í sambandi við svokattaðan „ Cohisionslista“ sem samið var um í sambandi við
EES samninginn.
Sá listi felur í sér tollfrjálsan aðgang
yfir 70 tegunda ávaxta, blóma og
garðyrkjuafurða sem framleiddar
eru innan EB inn á markaði EFTA
ríkjanna. Samningurinn varð gerður
til að styrkja stöðu suðlægari ríkja
bandalagsins. í frumvarpi til laga um
EES segir t.d. á bls 238: „Suðurríki
handalagsins hafa mikla hagsmuni
af viðskiptum með ávexti, grænmeti
og blóm“ og síðar á sömu síðu: „Því
var ákveðið að EFTA ríkin gerðu
tvíhliða samninga við EB um jöfnun
ávinnings af samningnum fyrir Suð-
urríki EB“. Hér kemur glöggt fram
að þessi samningur var eingöngu
gerður með hagsmuni Spánar,
Portúgals, Ítalíu og Grikklands í
huga, en sá skilningur er lagður í
orðin „Suðurríki EB“.
Um hvað sömdu önnur
Norðurlönd?
Þessi samningur (Cohisionslist-
inn) var gerður sérstaklega milli
hvers einstaks EFTA lands og EB.
Þessir samningar eru því mismun-
andi og má nokkuð sjá af þeim á
hvað samningamenn einstakra
landa lögðu áherslu og hvaða ár-
angri þeir náðu í samningunum.
Ríkjandi viðhorf hjá hinum Norður-
löndunum er að enda þótt markmið
þessa sérstaka samnings sé að auka
útflutning frá Suður-Evrópu og ír-
landi í þeim tilgangi að stuðla að
auknum hagvexti hjá þeim, þá
standa þeir vörð um hagsmuni inn-
lendra framleiðenda. Á norska
Cohisionslistanum eru því sem næst
engar vörur sem framleiddar eru í
Noregi. Á finnska og sænska listan-
um eru t.d. ekki tómatar, gúrkur og
paprika, en þær eru einna mikilvæg-
astar fyrir afkomu þarlendra mat-
jurtaframleiðenda.
Gunnlaugur Júlíusson.
Áherslur íslands í
samningaviðrœðunum?
Það hefur margoft komið fram hjá
utanríkisráðherra í ræðu og riti að
hann ætli sér að nota EES samning-
inn og GATT samninginn til ná að
fram þeim breytingum á íslenskri
landbúnaðarstefnu, sem hann hefur
ekki náð fram á innlendum vett-
vangi. Undir það fellur að brjóta
niður þá innflutningsvernd sem
landbúnaðurinn hefur búið við á
mörgum sviðum. Það virðist greini-
legt af samanburði á niðurstöðum
samninganna um hið Evrópska
Hjálp fyrir 500 milljónir
króna
Ein af stofnunum EB, TACIS,
miðar að því að styðja landbúnað og
auka matvælaframboð í Sovétríkj-
unum gömlu.
Dreifing á matvælum í nýju lýð-
veldunum er í skötulíki; gamla kerf-
ið er hrunið og ekkert nýtt er komið í
Efnahagssvæði að íslensku samn-
ingamennirnir hafa lagt af stað með
annað vegarnesti í farteskinu heldur
en kollegar þeirra frá hinum Norð-
urlöndunum. Hérlendis var samið
um tollfrjálsan innflutning á mikil-
vægustu framleiðslutegundum garð-
yrkjubænda; tómötum, gúrkum og
papríku, á ákveðnu tímabili ársins.
Samningamenn hinna Norðurland-
anna sömdu einungis um tollfrjálsan
innflutning á þeim búvörum sem
litlu máli skipta fyrir innlenda fram-
leiðendur. Til viðbótar sömdu t.d.
norsku samningamennirnir um nið-
urfellingu tolla á garðyrkjuvörum
sem þeir flytja til EB. Þannig var í
því sambandi um tvíhliða samning
að ræða. Það má minna á að það er
lagður tollur á íslenska hesta sem
fluttir eru til Þýskalands. Hví var
ekki lagt til atlögu við hann? Hin
Norðurlöndin sömdu um tollfrjálsan
innflutning frá Spáni og Portúgal
vegna sérstakra aðstæðna þar. Hing-
að streymdu í haust gúrkur og
tómatar frá Hollandi, þegar opnað
var fyrir tollfrjálsan innflutning
þessara afurða. Ég hef ekki heyrt
það fram til þessa að Holland sé eitt
af vanþróuðum ríkjum EB. Það
hljóta því að vakna ýmsar spurning-
ar. þegar þessir samningar eru skoð-
aðir betur niður í kjölinn.
staðinn. Gífurlegt magn af verð-
mætri matvöru fer forgörðum vegna
vondra samgangna og geymsluskil-
yrða. Að vísu eru fleiri og betri
tegundir matvæla komnar á markað-
inn, en þá á verði sem er flestum
neytendum ofviða. TACIS-aðgerð-
in styrkir landbúnaðar- og matvöru-
geirann með 500 milljónum kr.
Moinn
12 FREYR -1-2*94