Freyr - 15.02.1994, Blaðsíða 6

Ffifi RITSTJÓRN
Landbúnaður á liðnu ári,
síðari hluti
Mjólkurframleiðsla er sú búgrein sem stend-
ur hvað traustustum fótum hér á landi. Fram-
leiðsla á liðnu ári var um 99.917 þús. lítrar en
sala á mjólk og mjólkurvörum, umreiknuðum í
mjólk, nam um 100.339 þús. lítrum. Greiðslu-
mark í mjólk á yfirstandandi verðlagsári er 100
milljón lítrar eins og árið á undan.
Samningurinn um EES gekk í gildi 1. janúar
sl., en landbúnaðarkafli samningsins gengur í
gildi 1. júlí á þessu ári. Með gildistöku hans
opnast fyrir ótakmarkaðan innflutning á
jógúrt með ávöxtum, en með nokkurri en þó
takmarkaðri verðjöfnun. Á sama hátt verður
leyfður innflutningur á viðbiti með 10-15%
smjörfitu, þar sem einungis verður heimilt að
verðjafna fyrir smjörhlutann í þeirri vöru.
Viðræður um endurskoðun EES-samnings-
ins verða teknar upp haustið 1994 og þá má
vænta þess að kröfur komi fram um enn frekari
rýmkun á milliríkjaverslun með mjólkurvörur
og kröfur um heimildir fyrir viðskipti milli
landa með unnar kjötvörur, (t.d. soðið fugla-
kjöt, svínakjöt og pylsur).
GATT-samningurinn sem samþykktur var
um síðustu áramót tekur gildi 1. júlí 1995.
Samkvæmt þeim samningi opnast strax fyrir 3-
5% innflutning á öllum matvörum með lágum
tollum nema heilbrigðisreglur hamli og verður
innflutningslandið að sanna nauðsyn banns-
ins. Enn sem komið er er lítið vitað um
framkvæmd þessa innflutnings né landbúnað-
arhluta GATT-samningsins. Almennt má þó
gera ráð fyrir að vernd og stuðningur við
íslenskan landbúnað fari minnkandi á næstu
árum og að verð á búvörum innanlands muni
stjórnast af álagningu tollaígilda ef heims-
markaðsverð búvara hækkar ekki.
Virðisaukaskattur á meginhluta matvæla,
innlendra sem innfluttra, var lækkaður út
24,5% í 14% um sl. áramót. Jafnframt var
öllum niðurgreiðslum hætt frá sama tíma. Litl-
102 FREYR - 6*94
ar breytingar urðu við þetta á verði þeirra vara
sem áður voru niðurgreiddar, en á hinn bóginn
leiddi breytingin til þess að ríkistuðningur við
landbúnað mælist nú minni en áður.
Innlagt nautakjöt á árinu var 3.398 tonn en
innanlandssala 3.125 tonn. Miklir erfiðleikar
voru í greininni, offramboð og verðfall, engin
samstaða meðal framleiðenda, en fákeppni í
smásöluverslun. Hin erfiða staða á greininni
birtist m.a. í því að mikið af gripum bíður
slátrunar á búum bænda.
Um sl. áramót tók Landssamband kúa-
bænda við rekstri Sóttvarnarstöðvar í naut-
griparækt í Hrísey og er nú unnið að því að
flytja inn gripi af Aberdeen Angus og
Limosine kúakynjum í því skyni að auka hag-
kvæmni nautakjötsframleiðslu.
Greiðslumark í kindakjötsframleiðslu
haustið 1993 var 8.150 tonn. Innanlandssala á
árinu 1993 nam hins vegar 8.087 tonnum og
jókst um 1,4% frá árinu á undan. Innlagt
kindakjöt árið 1993 var 8.859 tonn, þannig að
um 800 tonn féllu til innan umsýslusamninga
til útflutnings en um 100 tonna greiðslumark
nýttist ekki. Ákveðið hefur verið að greiðslu-
mark í kindakjöti haustið 1994 verði 7.400
tonn og miðast beingreiðslur til sauðfjárbænda
við það. Jafnframt leggur ríkissjóður fram
nokkurt fjármagn til markaðssetningar á
kindakjöti. í ritstjórnargrein í síðasta tölublaði
var fjallað um hina afar erfiðu stöðu sauðfjár-
bænda og vísast til þess.
Framleiðsla svínakjöts var 2.861 tonn á ár-
inu og jókst um 8,2% frá árinu á undan. Sala
svínakjöts var 2.849 tonn og jókst um 7,7%.
Um mitt ár 1993 fór framleiðsla fram úr eftir-
spurn miðað við óbreytt verð, þannig að verð
lækkaði um u.þ.b. 20% að meðaltali og að
auki lækkaði verðið um u.þ.b. 10% snemma á
þessu ári. Þetta hefur leitt til þess að afkoma
svínabænda hefur versnað mjög og ekki séð