Freyr - 15.02.1994, Blaðsíða 14

íslenskur landbúnaður
kann að eiga erindi
við þá sem leggja
rœkt við heilsu sína og
vilja neyla hellnœms
og ómengaðs matar.
Þess vegna hefði verið gott að gera þetta
1988 og 1989. Það er þó enn ekki of seint
og þá er spurningin: Getum við sett okk-
ur enn ofar á sylluna og sagt: getur Island
orðið „lífrænt" land eða það sem nefnt er
á erlendum vettvangi „organic“?
Hver er staða Islands? Eg hef það á
tilfinningunni að ef við veljum þann kost
að ísland verði lífrænt land er það ákveð-
in stefnumótun. sem við fengjum viður-
kennda.
Við getum séð strax hversu mikill hluti
landsins og hversu mikill hluti afurðanna
nú þegar mundi flokkast sem lífrænn.
Langstærsti hlutinn mundi líklega flokk-
ast sem lífrænn samkvæmt japönskum
staðli og ntjög stór hluti mundi flokkast
sem lífrænn (eða ,,organic“) samkvæmt
bandarískum staðli. Sameiginlegi staðall-
inn fyrir Evrópu liggur ekki alveg ljós
fyrir en það er verið að vinna að honum.
Þjóðir heims hafa áttað sig á gildi lífrænn-
ar ræktunnar, ekki bara sem hollustuaf-
urð, heldur líka vegna þess að sú ræktun
hefur mjög góð áhrif á umhverfi og jarð-
veg en jarðvegur er víða mjög illa farinn.
Hugtakið lífrænt eða „organic" er
kannski dálítið öfgafult í okkar huga, en
„organic“ er orð sem notað er í Evrópu,
Ameríku og Asíu, en hefur mismunandi
víðtæka merkingu eftir því hvar er. Sums
staðar, t.d. í Japan, má nota tilbúinn
áburð við ræktun jarðargróða sem flokk-
ast sem „organic“.
Orðið „organic“ merkir í hugum er-
lendra neytenda hágæða vörur úr hreinu
og ómenguðu umhverfi og allur almenn-
ingur sér í því sömu ímynd og t.d. að
Rolls Royce er eðalvagn sem kostar mik-
ið.
Við eigum ekki að hefja lífrænan
búskap fyrir okkur sjálf eingöngu, heldur
í samvinnu við aðrar þjóðir. Við eigum að
reyna að fá erlenda aðila til þess að styðja
við bakið á okkur á þessu sviði, þannig að
Island geti orðið fyrirmynd í lífrænum
landbúnaði. Eitt mikilvægasta verkefni
okkar í umhverfismálum er að ráða bót á
uppblæstri landsins. Við gætum stöðvað
hann á nokkrum árum en okkur skortir
fé. Til þessa eigum við að fá styrki úr
þeim sjóðum sem hafa verið opnaðir fyrir
þróunarverkefni ríkja. Og við eigum að
vera öðrum þjóðum til fyrirmyndar í
þessu efni þannig að menn geti komið
hingað og lært af okkur.
Gerum vanmáttarkenndina
útlœga.
Við íslendingar erum haldnir minni-
máttarkennd og teljum að allir séu betri
en við, líklega vegna þess að flest önnur
þjóðfélög eru stærri í sniðum en okkar
eigið, en við erum að gera marga góða
hluti og íslenskir bændur eru að gera
góða hluti. Rannsóknafólkið í landbún-
aði vinnur að mjög mörgum athyglisverð-
um viðfangsefnum sem mig óraði ekki
fyrir áður en ég fór að kynna mér það. 1
sjávarútvegi stöndum við mjög vel að
vígi. Við búum yfir gríðarmikilli þekk-
ingu í þessu landi. Við erum að mörgu
leyti sérkennileg þjóð, sem er vel mennt-
uð og stendur sig vel á mörgum sviðum.
Við eigum því að sækja fram og ekki að
vera með neina vanmetakennd.
Við höfum lifað í veiðimannaþjóðfé-
lagi, en svo mikið er víst að ef við hefðum
grætt á því að menga jarðveginn, vatnið
og loftið á sl. 50 árum, þá hefðurn við gert
það eins og allir aðrir, en við bara grædd-
um ekkert á því. Og það er það sem er
okkur allt í einu til framdráttar í dag.
Þess vegna hef ég nú orðið svona hug-
fanginn af þessum verkefnum og er t.d.
núna að vinna með bandarískum sjúkra-
húsum þar sem eru eftirmeðferðarstofn-
anir fyrir krabbameinssjúklinga. Þeir
byggja sína eftirmeðferð nánast eingöngu
á fæðinu. A þessum stofnunum er fólk
sem hefur farið í uppskurð, geisla- og
lyfjameðferð. Eftirmeðferðina telja þeir
ekki síður mikilvæga heldur en aðgerðina
sjálfa. Eftirmeðferðina byggja þeir eins
og áður er sagt á fæði og svo á hreyfingu
og þeir segja: Við verðum að nota lífrænt,
heilbrigt fæði, fæði sem kemur úr eins
ómenguðu umhverfi og unnt er, vegna
þess að aðskotaefni í matvörum á síðustu
30 árum hafa valdið mörgum af þessum
nútímasjúkdómum, eins og ofnæmi,
asma o.fl. slíkum. Menn skyldu því ekki
vanmeta þessa hugsjón um lífræna rækt-
un. Ef mengað umhverfi og mengað fæði
eru orðin einn aðal skaðvaldurinn og
hefur valdið mörgum af þessum nútíma-
sjúkdómum. þá verðum við að taka á því.
Þegar kommúnisminn hrundi, hófst
perestrojkan í vestri og nú á heimurinn
einn sameiginlegan óvin og það er þau
spjöll sem við höfum valdið umhverfinu.
Okkur ber skylda til þess að taka á þeim
vanda sameiginlega, vegna þess að hann
er farinn að valda svo mörgum vandamál-
um, öðrum en loftmengun, vatnsmengun
og sjávarmengun. Þetta er farið að skaða
110 FREYR - 694