Freyr - 15.02.1994, Blaðsíða 46

Landgrœðslan og hrossabœndur
Andrés Arnalds, landgrœðslufulltrúi
í skýrslu Félags hrossabœnda sem birtist í Frey 1-2 tbl. 1994, er vikið að samskiptum við
Landgrœðslu ríkisins. Þar er nokkuð tast kveðið að orði og kemur þar reyndar sitthvað
fleira fram en við landgrœðslumenn teljum réttmœtt.
í skýrslunni er vísað til bréfaskipta
Landgræðslunnar og Félags hrossa-
bænda. í fyrirspurn hrossabænda til
Landgræðslunnar gætti misskiln-
ings, sem einnig kemur fram í skýrsl-
unni, þ.e. að það sé nóg að skamma
Landgræðsluna til að koma í veg
fyrir umfjöllun fjölmiðla um hrossa-
beit, hversu augljós sem slfk vanda-
mál kunna að vera. Þar skolast
einnig helst til mikið til um „eignar-
hald" á vanda vegna mistaka í skipu-
lagi hrossabeitar og gróðurspjöll af
þeim sökum.
í ljósi þess hve mikilvægt er að
hestamenn taki sjálfir á þessum
málum, í samstarfi við Landgræðsl-
una, í stað þess að varpa vandanum
yfir á hana, og að gefnu tilefni, fylgir
hér svar Landgræðslunnar til Félags
hrossabænda frá 20. júlí.
Bréf Landgræðslunnar er
svohljóðandi:
„Með bréfi þessu vil ég þakka þær
byrjunarviðræður sem átt hafa sér
stað milli Landgræðslunnar og
Félags hrossabænda. Ég vil jafn-
framt ítreka það að vandamál vegna
óhóflegrar hrossabeitar fara vaxandi
víða um land.
í bréfi þínu frá 29.06.1993 gætir
nokkurs misskilnings varðandi inn-
tak fjölmiðlaumfjöllunar af minni
hálfi. Miðað við þann vanda sem við
blasir er varla hægt að segja annað
en að framsetningin sé á jákvæðari
nótunum. Ég hef ekki sett fram sam-
anburð við beit sauðfjárstofns í þeim
viðtölum sem vísað er til.
Fjölmiðlar sýna þessum málum
mikinn áhuga, og þar hefur okkar
frumkvæði ekki komið til. Ég hef
skotið á það að „það séu allt að 200
jarðir sem þarf að skoða frekar með
tilliti til ofbeitar" (DV 18. júní) og
„það getur verið um að ræða allt frá
einstökum hrossahólfum upp í heilu
jarðirnar" (Stöð 2, 5. júlí). Heildar-
samantekt er enn ekki til en ég tel
eftir frekari ferðalög nú í sumar og
margar ábendingar sem mér hafa
borist, að þetta sé of lág tala. í
sumum tilvikum er um mjög alvar-
legar beitarskemmdir að ræða. Listi
yfir þessar jarðir verður ekki látinn
af hendi út fyrir stofnunina. Ég ber
hins vegar þá von í brjósti að for-
svarsmönnum Félags hrossabænda
sé það annt um þá auðlind sem þeir
nýta að þeim sé ljóst hverjar margar
af þessum jörðum eru.
Landgræðslan hefur skrifað um 15
ábúendum viðkomandi jarða og rætt
við allmarga til viðbótar. Á döfinni
er ítölugerð á nokkrum jörðum, og
hefur Rannsóknastofnun landbún-
aðarins verið skrifað þar að lútandi.
Það er ljóst að vandinn liggur það
víða að hann verður ekki leystur
nema með víðtækri samstöðu allra
þeirra sem að þessum málum koma.
Það sem skiptir þó langmestu máli er
að hestamenn sjálfir skipi sér í farar-
brodd sem hinir raunverulegu
gæslumenn landsins.
Þrátt fyrir mjög uppörvandi við-
ræður við Þóri Isólfsson og Berg
Pálsson í vor óttast ég hins vegar að
ekk'i sé til staðar sú viðurkenning
vandans meðal hrossabænda sem er
forsenda þess að hann sé leystur.
Þriðjungs fjölgun hrossa á aðeins 6
árum er staðreynd og það er sömu-
leiðis staðreynd að áhrif ofnýtingar
eru víða að grafa um sig og eiga eftir
að koma enn frekar fram á næstu
árum.
Verndun á að vera forsenda nýt-
ingar, en ég minnist þess hins vegar
ekki að hafa séð nein varnaðarorð
eða ábendingar að hálfu Félags
hrossabænda um það hvernig best er
að nýta land án þess að það
skemmist. I fréttabréfinu sem þú
sendir mér er t.d. aðeins fjallað um
markaðstengd mál ásamt afréttar-
beit hrossa. Vegna skorts á áhuga
óttast ég að hestamenn standi fyrr en
varir uppi sem eins konar steingerv-
ingar í jöeirri miklu gróðurverndar-
umræðu sem nú á sér stað, og er þó
aðeins rétt að byrja.
Nútíma gróðurvernd felur það í
sér að samtengja nýtingu og vernd-
un. Verndun á ekki að vera „mál
einhverra annarra", í þessu tilviki
Landgræðslunnar, heldur fyrst og
fremst þeirra sem nýta landið.
Fræðsla og hvatning á þessu sviði, í
samstarfi við Landgræðsluna, ætti
því að vera jafn veigamikill þáttur í
starfi Félags hrossabænda og sölu-
mál og hvað annað. Með markvissu
fræðslustarfi er hægt að ná undra-
verðum árangri í að sporna gegn
landskemmdum. Reynsla er fyrir
því að slík fræðsla kemst best til skila
ef hún er stunduð innan raða við-
komandi hópa, í þessu tilviki hesta-
manna.