Freyr - 01.08.2002, Blaðsíða 34

Kirkoy
i sjeen
Vegstet
Nautoya
Hysvasret j Ro9nan *
Távœret
Kvalholmen
Burey
Risoya
Engelsoy
Igergya
Igeroy
Gullsvág
Raraya v&goya
Ylvingen /frpr
T' .... . a/w
Hamne/a Eideak=^^/ Kjulsveten
meya
‘ ’HBStvika
Norddypingan
Hestvikodden
Odden
Nefsholman
Dypingan
Eyjan Vega ásamt nokkrum nærliggjandi eyjum.
eyjarskeggja og í framhaldi af
því að endurvekja áhuga á þess-
ari búgrein, bjarga frá gleymsku
þeim atvinnuháttum, sem tengjast
henni, og sýna fram á að æðar-
ræktin er mikilvægur hluti menn-
ingararfsins og getur verið arð-
vænleg búgrein.
Fjallað var um hvemig æðurin
var lengst af nk. húsdýr eyjar-
skeggja og hvemig þessi búgrein
féll að öðmm atvinnuþáttum á
svæðinu. Rakin var saga æðar-
ræktar á svæðinu og hvemig mál-
um væri nú komið. Greint var frá
stofnstærð og dreifingu æðarfúgls
í Noregi. Fjallað um alþjóðlega
samvinnu á sviði rannsókna og
vöktunar. Erindi var flutt um það
hvemig söfn leggja sig eftir að
kynna almenningi þessa grein,
bæði að fomu og nýju. Siðast en
ekki síst var fjallað um framtíð-
ina og úrlausn núverandi vanda.
Undirritaður fjallaði um æðar-
rækt á Islandi í myndskreyttu yf-
irliti og svaraði fyrirspumum.
Það sem einum vakti forvitni
heimamanna varðandi íslenska
æðarrækt var það hversu þétt og
rnikið æðarvarp er á sumum jörð-
um hérlendis, hvemig Islendingar
verja æðarvarp og sérstaklega
notkun minkahunda, æðarunga-
uppeldi og hreinsun æðardúns í
vélum.
Síðasta daginn var farið í skoð-
unarferð um skerjagarðinn,
bændur heimsóttir og aðstaða
þeirra skoðuð.
Rúmlega 40 manns sátu ráð-
stefnuna. Þátttakendur komu víða
að og í þeim hópi voru bændur,
sjómenn, vísindamenn, stjómend-
ur bæja, héraða og fylkis og ýms-
ir verkefhisstjómendur.
Ædarrækt eyjarskeggja
Norðmenn þurfa að leita til ís-
lenskra heimilda um margt varð-
andi eigin sögu. I Olafs sögu
helga segir Snorri Sturluson frá
því að í úteyjum nokkmm við
ysta haf megi fanga sel og fúgl
og að þær tilheyri bænum Gran-
kjel. I Egilssögu segir frá því að
Þórólfúr Kveldúlfsson átti egg-
ver. Um árið 890 segir Háloga-
landsbúinn Ottar í tilkynningu
sinni til Alfreðs Englakonungs að
hann hafi tekið á móti „Fugla
fedemm“, (fiður, en gæti einnig
verið dúnn) í skattheimtuferð
sinni um Bjarmaland. Norðmenn
greina frá því að egg og dúnn
hafi verið verslunarvara á tímun
norrænna víkinga og fundist hafi
minjar um nytjar æðarfúgls frá
elstu búsetu í landinu sem kunn-
ugt er um. Ætla má að norskir
landnámsmenn frá þessum slóð-
um hafi flutt með sér kunnáttu á
æðarbúskap til Islands. Norð-
menn eiga Qölda heimilda sem
vitna um æðardún sem algenga
verslunarvöm allt frá árinu 1400.
Eins var algengt þar í landi að
borga afgjald varpjarða með æð-
ardún. Friðlýsing æðarvarps var
þekkt í Noregi og á tímabilinu
1700 - 1790 vom 187 friðlýstar
varpjarðir í Nordlandfylki af um
400 varpjörðum. Árið 1986 er
talið að aðeins séu 27 varpjarðir
eftir á sama svæði. Sérstök lög
um alfriðun æðarfugls voru sett
árið 1842 en áður höfðu gilt regl-
ur um friðun hans á varpstöðv-
| 34 - Freyr 7/2002