Litli Bergþór - 01.06.1993, Blaðsíða 10

Skyggnst um á Kjalvegi
Þriðji hluti
eftir Tómas Tómasson
í Kerlingarfjöll.
Viö höldum til baka sömu leið og við komum að
vegamótum, þar sem leiðin liggur í Kerlingarfjöll.
Fljótlega komum við að tærum fallegum
bergvatnslæk, sem Fossrófulækur heitir. Með
honum eru grasigrónir hvammar. Þar voru lengi
fjárverðir frá Sauðfjárveikvörnum. Nú er farið upp
allbratta melöldu og liggur leiðin í námunda við
Jökulfallið, þar sem það fara að falla í djúpum
gljúfrum. Þar myndast á einum stað foss, sem
Gýgjarfoss heitir. Útí Jökulfallið rennur
bergvatnskvísl, sem við förum yfir. Flún heitir
Blákvísl. Með henni er gaman að fara. Þar eru ýmist
gljúfur eða grasgrónir hvammar. En það er ekki
okkar leið. Þegar við komum yfir Blákvíslina förum
við meðfram grasbrekku, sem sýnir okkur
fjölbreyttan gróður, gróskumikið blágresi eins og í
byggð væri. Við förum austur yfir Jökulfallið á brú,
sem byggð er yfir djúpt gljúfur, og upp með kvíslinni
að austan. Brátt komum við að óbrúaðri kvísl,
Árskarðsá. Hún getur vaxið talsvert í leysingum.
Þegar við komum yfir hana má segja að fyrstu
brekkurnar uppí fjöllin byrji, og þegar við komum
upp úr þessari brekku erum við komin í það sem
heitir Árskarð. Þar hefur skíðaskólinn sitt aðsetur,
miklar byggingar og aðrar framkvæmdir. Þarna
erhreinlætisaðstaða fyrir ferðafólk og önnur
fyrirgreiðsla. Áhugi var hjá ferðafélögunum að
komast eitthvað hærra í fjöllin, því ökufær braut er
hátt hér upp. Við höfðum öruggan bíl og bílstjóra
svo að ekkert var að óttast og komumst við á efstu
slóðir þar sem fólk var að bruna sér á snjófönnum.
Enginn sá eftir að hafa lagt á brattann, sennilega
aldrei komist eins hátt í landið.
/
A fornum ferðaleiðum.
Það er farið að halla degi, þegar við höldum á leið
til baka. Þegar við komum suður fyrir Innri-Skútann
langar mig að staldra aðeins við. Mér finnst ég vera
staddur hér á krossgötum hvað varðar leiðir
ferðamanna fyrr á öldum. Leið Eyfirðinga,
Vatnahjallaleið, lá fyrir austan Kjalhraun og jafnvel
úr austurhluta Skagafjarðar. Fyrsta graslendi sem
þeir koma í er Svartárbotnar og Gránunes. Síðan er
haldið niður með Svartá, niður í það sem heita
Svartárbugar. Það er graslendi nokkurt vestan við
Svartána nokkurn vegin til móti því sem við erum
stödd. Síðan kom gamli Kjalvegurinn ofan úr Kjalfelli
til móts við þessa leið. Þeir komu saman hér í
Svartárbugum. Samfelldur gróður hefur verið með
Svartá og leið legið með henni. Það má þó geta
þess að sumir lögðu leið sína niður
Hreppamannaafrétt og fóru þá gjarnan hér fyrir
austan Jökulfallið. Þá eru komnar þær krossgötur,
sem ég minntist á. Enn aðrir hafa líka farið niður í
Ábótaver og þar austur yfir Jökulfallið. Flestar
þessar ferðir hafa verið farnar að sumarlagi, þegar
komnir voru sæmilegir hagar fyrir hesta, en það eru
líka dæmi þess að menn lentu í erfiðleikum þegar
komið var haust og tvísýnt hvernig fara myndi. Ég
hef aðeins minnst á ferð Reynistaðabræðra og ætla
ekki að rifja það frekar upp. Mig langar aðeins til að
minnast á aðra ferð og þá byrja á því að biðja ykkur
að koma með mér í huganum hérna vestur að
Svartánni. Það er stutt að fara. Við skulum hugsa
okkur að komið sé haust, farið að frjósa, ár farnar
að stíflast af krapi. Snemma morguns, þegar byrjar
að birta af degi eftir kalda og langa nótt, sjáum við í
morgunskímunni 3 - 4 menn á vesturbakka árinnar.
Þeir virðast vera að stimpast á til að halda á sér
hita. Þeir eru búnir að bíða hérna alla nóttina eftir
því að krapið í ánni frysi, svo að þeir komist yfir.
Hvaða menn eru þarna á ferð og hvert eru þeir að
fara? Til að komast að því þurfum við að hverfa
aftur til ársins 1755. Þá um haustið þegar komið er
fram yfir 20.september eru Skagfirðingar að búa sig
til ferðar suður yfir Kjalveg. Um það leyti, sem þeir
eru tilbúnir að leggja af stað fer að snjóa. Þeir láta
það ekkert á sig fá og halda af stað. Þeir eru með
tjöld og annan nauðsynlegan útbúnað. Það heldur
áfram að snjóa næstu daga. Sennilega á þriðja degi
komast þeir suður að Biskupsþúfu að talið er, en
vafi leikur á hvar sú þúfa er á Kjalvegi. Mér þætti
sennilegast að það væri hæð nokkur, sem er við
svokallaða Seyðisárrétt. Það er nálægt því sem
heita Biskupstungur, og er þar haglendi gott og er
við þessa ferðamannaleið. Þarna er slegið tjöldum,
kominn mikill snjór og leitast við að finn a haga fyrir
hesta. Síðan er lagst til svefns. Það heldur áfram að
snjóa, og það skiptir einhverjum dægrum sem þeir
Litli - Bergþór 10