Litli Bergþór - 01.03.1997, Qupperneq 13

Skógrækt í Biskupstungum
Frá 1989 hefur nytjaskógræk't verið stunduð í
Biskupstungum. Þar með hófst skógrækt á bújörðum á
Suðurlandi sem féll undrr svokölluð nytjaskógræktarlög.
Þær jarðir sem koma því til með að kallast fyrstu
jarðimar sem heyra undir þennan þátt skógræktar á
Suðurlandi eru Hrosshagi og Spóastaðir.
Seinna hafa Vatnsleysa, Skálholt, Gýgjarhóll og
Galtalækur komið í þennan hóp.
Það er ekki þar með sagt að Biskupstungnamenn hafi
ekki ræktað skóg fyrr. Fljótlega eftir stofnun
Ungmennafélagsins byrjuðu félagar þess að planta á
Vatnsleysu og síðan breiddist það fljótt út og fólk fór að
planta heima við bæi. Sú stefna félagsins að láta félaga
fá með sér nokkrar plöntur að lokinni útplöntun í reiti
félagsins hefur því haft mikið að segja og hefur gert það
að verkum að nú er að finna marga fallega trjálundi
heima við bæi.
Þau svæði sem Ungmennafélagið hefur staðið fyrir að
planta í eru í landi Vatnsleysu, Heiði, við íþróttavöllinn í
Reykholti og lítillega í Laugarási og Skálholti.
1939 var skógræktarstjóra falið af þáverandi eiganda
jarðarinnar Haukadals að friða og bæta land jarðarinnar.
Það sama ár var landið girt og jafnframt sáð til
birkilundarins sem er rétt innan við hliðið á heimreiðinni.
Þar með hófst mikið starf skógræktar í Haukadal sem
hefur staðið nær samfellt síðan. Nú í dag er Skógrækt
ríkisins búin að planta þar nær 1,6 milljón planta í um
500 ha lands.
Víða um sveitina má sjá skógarreiti í dag. Einstakir
áhugamenn hefa verið duglegir við að koma upp skógi
„upp á sína eigin“ eins og sagt er. í Laugarási er eins og
flestir vita einn af hæstu asparskógum á landinu og ekki
að ástæðulausu að byggðarkjarninn er orðinn þekktur á
Islandi sem „þorpið í skóginum". I Reykholti og á Syðri-
Reykjum stefnir einnig í að þorpin hverfi í skóg innan
fárra ára.
Fyrir utan þéttbýlið er skógrækt á jörðum víða
þroskavænleg. Má þar nefna Helgastaði, Skálholt,
Vegatungu, Fellskot, Bergstaði, Drumboddsstaði,
Helludal og Hrauntún. í þessa upptalningu vantar
örugglega nokkra bæi sem mér hefur yfirsést eða ég veit
ekki um.
Sá hópur sem er ef til vill virkastur í skógrækt í
Biskupstungum í dag er þó án efa sumarhúsaeigendur í
sveitinni. Má áætla að yfir 300 ha samanlagt séu undir
skógrækt hjá þessu fólki. (Unnið úr upplýsingum frá
Fasteignamati ríkisins jan. 1997 um fjölda sumarhúsa).
Af framansögðu má ljóst vera að mikil skógrækt er í
Tungunum og eykst með hverju ári. það eru þó gömlu
góðu birkiskógarnir sem taka yfir mesta landsvæðið, en í
nýlegri birkiskógakönnun kemur í ljós að stærð þeirra er
sem hér segir mælt í ha.
20 Vatnsleysa - Heiði
62 Drumboddstaðir - Einholt
106 Drumboddstaðir - Einholt
177 Fell - Fellskot
190 Brekka
226 Helludalur - Neðri Dalur
256 Dalsmynni - Hrauntún - Uthlíð
322 Hrauntún - Úthlíð
359 Haukadalur
998 Úthlíð / Miðhús
Daði Björnsson febrúar 1997.
Birkiskógakönnun: Skipting svæða eins og þau koma
fram reitarskipt á korti um birkiskóga í Biskupstungum.
Alls eru þetta 2716 ha sem eru flokkaðir sem
birkiskógar og er það mín tilfinning að hann sé í sókn og
eigi því eftir að mælast stærri eftir nokkra áratugi.
Ef skoðaðir eru möguleikar skógræktar í framtíðinni í
Biskupstungum, þá hlýtur það að auka von manna um
bjarta framtíð í þessari ungu atvinnugrein þegar horft er
á vaxtatölur úr þeim skógum sem fyrir eru í dag.
Ef skoðaðar eru tölur úr töflunni þá kemur í Ijós að
mesti mældi vöxtur á sitkagreni á Islandi er í
Vatnsleysureitnum. Öspin í Laugarási hefur vöxt sem er
mun meiri ársvöxtur heldur en gerðar eru kröfur til á
nytjaskógrækta hér á landi. (Nytjaskógrækt skal hafa
MÁV meira en 3 rúmmetra/ári).
Þess ber að geta að skógarreiturinn er lítill og því
varasamt að alhæfa um MÁV þar, en þó verður að líta á
vöxtinn sem vísbendingu um góðan vöxt á þessu svæði.
Ef dregin er saman niðurstaða úr töflunni þá er MÁV í
Biskupstungum mjög góður og er sambærilegur við
skógrækt á sömu breiddargráðu á Norðurlöndum. það eru
því bjartir tímar fyrir skógrækt í Biskupstungum í
framtíðinni.
Bjöm B. Jónsson.
__________________________ Litli - Bergþór 13
r n
Tegund Staður Dags Plönt. árYHm MHm Mþm Rúmmál m3MA Vm3/ha/árAthugasemdir
Alaskaösp Laugarás 3.7.1996 1952 cal7 15,50 22,99 706,1 16,4
Síberíulerki Haukadalur 4.6.1996 1955 9,00 7,92 13,97 138,4 3,5
Sitkag. & Stafaf. Haukadalur 11.6.1996 1961 5,10 3,95 6,47 22,7 0,7 Stúrði lengi
Sitkag. & Stafaf. Haukadalur 11.6.1996 1961 7,20 5,31 7,39 38,5 1,1 Fitra pl. 1973
Sitkagreni Haukadalur 4.6.1996 1949 14,70 11,92 16,38 257,1 5,6
Sitkagreni Haukadalur 4.6.1996 1949 12,80 11,43 18,54 303,6 6,6
Sitkagreni Vatnsleysa 3.7.1996 1949 12,00 10,66 17,31 433,1 9,4
Sitkagreni Laugarás 3.7.1996 1947 13,30 12,19 20,44 327,8 6,8 6x12 m
Stafafura Haukadalur 11.6.1996 1964 5,70 4,84 9,26 69,6 2,2
Stafafura Haukadalur 11.6.1996 1964 5,85 5,06 10,15 55,3 1,8
Vaxtamœlingar: Gunnar Freysteinsson.
YH = Yfirhœð, MH = Meðalhœð, Mþ = Meðalþvermál, MAV = Meðalársvöxtur
\_________________________________________________________________________________________________________________________________________________)