Litli Bergþór - 01.03.1997, Blaðsíða 23

vatninu. Engin brú var þá komin á Hvítá og féð því
rekið til sunds yfir hana. Það gekk oft misjafanlega og
oftast fórst eitthvað við þær aðfarir. Ferjubátar voru við
Hvítá skammt frá upptökum. Vaðið þar semféð var rekið yfir.
ána er um það bil í miðri mynd, en það sést í steina yfir ána.
ána sinn hvoru megin. Féð var orðið rólegt af löngum
rekstri, en svo giftusamlega vildi til að það lagði nær
fyrirhafnarlaust í ána og komst allur flotinn yfir utan ein
kind sem kafnaði þegar í land var komið. Það þótti vel
sloppið. Sæluhús var þá komið í Hvítárnesi og þangað
var farið að fá sér nestisbita, sem var þá nær þrotið.
Þegar féð kom upp úr ánni dreifðist það fljótt, en ekki
var reynt að lemba, sem ekki hefði verið við ráðið, og
jafnvel ekki ástæða til, þar sem nær allt var einlembt eða
12 tvílembur í öllum hópnum.
Nú hafði verið vakað síðan heiman var farið og menn
því orðnir svefnþurfi. En ekki var það venja í Tungum
þá að leggja sig þó að hægt hafi verið, auk þess hafði nú
létt til í lofti og kominn þurrkur, svo að von var að
bændurnir færu að ókyrrast að komast heim, þar sem
töður lágu flatar á túnum eftir óþurrkinn. Það varð því
ekki löng viðdvöl í Hvítámesi en heldur hraðað sér á stað
heim á leið. Hestarnir sundlagðir í ánni og síðan riðið
áfram greitt. Ingvar bóndi í Halakoti tók fljótt forystuna
og geystist á undan svo að við hinir sáum ekkert eftir af
honum fyrr en við riðum fram á hann í áningarstað, og
svona gekk það koll af kolli alla leiðina. Að sjálfsögðu
fór svefninn að sækja á mig. En ekki dugði annað en
herða sig. En það er af Steingrána, reiðskjótanum að
segja að mér fell hann vel á heimleiðinni, hann var
þolinn þótt ekki sýndist fara hart og enginn hestur í
taumi. Það getur jafnvel verið betra að vera einhesta en
hafa annan kargan í taumi eins og Jón í Miklaholti.
Ekki fara fleiri sögur af þessari ferð fyrr en við komum
til fyrsta bæjar, Gýgjarhóli, þar sem fram var borið skyr
og rjómi en allir voru sofnaðir samstundis í sætum
sínum. Og lýkur hér frásögninni. Hún var ný reynsla en
þó þannig að mig langaði ekki í aðra slíka.
Þegar heim kom, hafði verið hirt nokkuð af töðunni,
kominn nýr kaupamaður í viðbót en þurrkurinn þar með
búinn. Næstu tvær vikurnar voru rigningar en góður 5
daga þurrkur kom í lok júlí og þá mun túnið hafa verið
alhirt. En einmitt þá kom sú frétt að bóndi í Tungum,
Þorsteinn Þórarinsson á Drumboddsstöðum hefði horfið
en hestur hans komið mannlaus upp úr Brúará. Hafði
hann farið frá Efstadal og verið á heimleið. Var nú
safnað mönnum m.a. frá Skálholti til leitar sem engan
árangur bar í það sinn.
Aður en lengra er haldið vil ég geta hér annars
ævintýris sem svo mætti kalla. - Jörundur hafði, á þeim
árum jafnan naut sjálfur. En girðingu vantaði fyrir það
og kom hann því fyrir í girðingu í Bræðratunguhverfinu.
Þessi tuddi var blár að lit, og af því hver uppruni hans
var, vil ég skýra frá því hér. Hann var fenginn frá
foreldrum mínum í Laugarási og var andvirði hans
heykapall sá sem ég varð að sækja á sínum tíma í
Skálholt. Og hann var líka síðasta afkvæmi Gránu
þeirrar sem flutt var norðan úr Reykjadal í Laugarás
1925. Nú þyrfti að sækja gripinn og var ég beiðinn að
taka það að mér. Eg hef þá farið á bíl upp að Fellskoti og
þaðan yfir Tungufljót á Króksferju. Það hefur verið
orðið áliðið dags því að ég varð að gista í Bræðratungu.
Svaf þar uppi á lofti en þar voru þá fyrir tveir karlar sem
aldrei voru ásáttir um neitt og pexuðu fram á nótt. Að
morgni var svo tuddi sóttur í girðingu og sundlagður yfir
fljótið á Krók. Þegar í Fellskot kom var þá þar fyrir
Þórður Jörundsson (Doddi), 11 ára gamall með tvo hesta
til heimferðar þaðan. Við stigum á bak og teymdi ég
tudda, en hann rak á eftir. En fljótt kom í ljós að þess
gerðist ekki þörf, því tuddi tók að hlaupa svo að hestamir
höfðu ekki við og fór hann fram úr þeim svo að við lá að
ég missti tauminn. Eg reyndi að halda fast og sveigja
hann á hlið sem endaði með því að hann sentist út í skurð
þar sem hann sökk í vilpuna upp í kvið. Nú var úr vöndu
að ráða, það mundi fara á sömu leið færum við á bak
aftur og við missa hann út í buskann. En þá datt mér
snjallræði í hug. Það var nú nokkur dirfska, en ég settist
á bak tuddanum og hann geystist á stað svo að ég held að
Doddi hafi vart fylgt honum eftir. Allt gekk þetta að
óskum. Eg held að hann hafi farið veginn það sem eftir
var. Hann hefur eitthvað hægt á ferðinni þegar á leið, en
þolið svo mikið að hann blés varla úr nös. Hann var ekki
slæmur reiðskjóti, ekki hastur en ekki veit ég hvaða
gangur það er sem nautgripir fara.
Þegar túnaslætti lauk var venja í Skálholti að slá mýri
vestan við túnið. Spratt hún allvel og mátti heyja þar
drjúgt væri höfð biðlund til þess. Var og svo gert í þetta
sinn. Eftir 2-3 vikur kom þurrkur og var þá hirt það sem
úti var en þótti lítil eftirtekjan, enda var húsbóndinn lítt
við látinn en flest af fólkinu ungmenni sem hUgsuðu
fremur um að komast á ball heldur en hvað heyskapnum
leið. Þegar hér var komið, lá næst fyrir að fara á
aðalengjamar, svo nefnda Mosa, flæðiengi út við Brúará.
En svo langt var þangað frá bænum að ekki þótti tiltök
annað en að liggja við í tjöldum alla vikuna og fara heim
um helgar. Þarna var svo verið í einar 2-3 vikur og
náðist lítið hey. En í byrjun september gerði svo
stórfelldar rigningar að eitt hæsta met mun vera í sögu
veðurstofunnar á Islandi í september. Það svo að Brúará
Litli - Bergþór 23