Landneminn - 01.12.1951, Side 18

ar undan oki kapitalismans og hófu uppbyggingu á
sósíalistiskum grundvelli.
Annað einkennið er hin sívaxandi þjóðernishrevfing
meðal undirokuðu þjóðanna. Á styrjaldarárunum höfðu
þær komizt upp á að vinna sjálfar úr eigin hráefnum
í stað þess að senda þau óunninn til Evrópu, þær kom-
ust á snoðir um að þær gátu staðið á eigin fótum. Þeim
hafði vaxið ásmegin í eigin augum.
Þriðja aðaleinkenni hinnar almennu kreppu er hin
síharðnandi stéttabarátta innan kapitalistisku ríkjanna
sjálfra. í þeirra hlut hafa fallið erfiðari atvinnu- og
fjárhagskreppur en áður höfðu þekkzt.
Hin almenna kreppa kapitalismans magnaðist stór-
lega á árunum á milli heimsstyrjaldanna tveggja.
Keppnin á milli hinna tveggja þjóðfélagskerfa sýndi
æ betur yfirburði sósíalismans yfir kapitalismann.
Sovétþjóðunum tókst á örfáum árum að byggja upp
framleiðslukerfið í landi sínu, en það hafði gjörsam-
lega verið lagt í rúst í heimsstyrjöldinni fyrri, borgara-
styrjöldinni og í innrásum auðvaldsríkjar.na á árunum
1918—21. Á árinu 1926 komst framleiðslan upp í hið
sama og hún hafði verið árið 1913. Með framkvæmd 5
ára áætlananna tókst það hvorttveggja. að koma upp
stórfelldum iðnaði og jafnframt gjörbreyta framleiðslu-
háttum landbúnaðarins þar sem samyrkja var tekin upp
í stað strjálbýlisháttarins. Atvinnuleysi var að fullu
útrýmt, efnalegar og menningarlegar framfarir urðu
svo stórstígar að undrum sætir.
Á þessum árum var allt öðru vísi umhorfs í auðvalds-
heiminum. Árið 1920 skall á kreppa og enn önnur
haustið 1929. Sú kreppa varð hin mesta sem gengið
hefur yfir hinn kapitalistiska heim. Margir tugir
miljóna manna urðu algjörir atvinnulevsingjar, eymd
og örbirgð varð hlutskipti hundraða miljóna manna.
Þegar heimsslyrjöldin síðari hófst haustið 1939 ríkti
enn kreppuástand í auðvaldsheiminum.
Maður fær glögga hugmynd um gengi hinna tveggja
þjóðfélagskerfa við athugun á þeim tölum, sem fara
hér á eftir og sem sýna magn iðnaðarframleiðslunnar
í Sovétríkjunum annarsvegar og fjórum aðalauðvalds-
ríkjunum hinsvegar. Miðað er við framleiðslumagnið
100 árið 1913:
1928 1932 1937 1938
Sovétríkin 153,6 359,0 816,4 908,8
Bandaríkin 157,1 89,8 156,9 120,0
England 91,1 75,5 121,9 113,3
Þýzkaland 102,0 59,4 129,3 131,6
Frakkland 127,0 96,0 101,0 93,2
Iðnaðarframleiðslan í Sovétríkjunum skömmu áður
en nazistarnir réðust á þau 1941 var næstum því 12
sinnum meiri en hún var árið 1913 og landbúnaðar-
framleiðslan hafði tvöfaldazt.
Hafi hin almenna kreppa kapitalismans farið harðn-
andi á árunum á milli heimsstyrjaldanna þá er hægt
að segja með fullum sanni að í dag sé hún í algleym-
ingi, öll helztu einkenni hennar setja svip sinn á ástand-
ið í veröldinni í dag.
í fyrsta lagi koma yfirburðir sósíalismans æ betur í
ljós. Sovétþjóðirnar eru nú önnum kafnar við að fram-
kvæma stórfenglegri áætlanir en nokkru sinni áður -
og er hér ekki átt við hina venjulegu aukningu í iðn-
aðar- og landbúnaðarframleiðslunni, sem þó ein sér
er æði mikil sbr. það að iðnaðarframleiðslan árið 1950
var 73% meiri en hún var ári 1940, að baðmullarupp-
skeran nær því þrefaldaðist við framkvæmd síðustu
fimm ára áætlunarinnar o. s. frv.
Sovétþjóðirnar eru nú að umbreyta sjálfri náttúrunni
í landi sínu. Þær eru að breyta loftslagi og landslagi,
beizla vinda loftsins, framleiða regn, flytja fjöll, breyta
rennsli stórfljóta, skapa stöðuvötn, breyta víðfeðmum
eyðimörkum og steppum í gróðursæl akur- og beiti-
lönd, byggja stærstu raforkuver veraldarinnar, tengja
stórfljótin saman með skipaskurðum. Allt er þetta gert
til að bæta aðbúnað framleiðslunnar, til að auka hana
— því aukin framleiðsla þýðir að hver einstaklingur
hlýtur meir í sinn hlut, ber meira úr býtum. Hin stór-
aukna framleiðsla þýðir stóraukna farsæld fólksins.
Sömu sögu er að segja frá alþýðuríkjunum í Austur-
Evrópu og frá hinni fjölmennu kínversku þjóð. Árið
1950 var þungaiðnaðurinn í Póllandi 225% meiri en
árið 1938, í Rúmeníu um það bil 140% meiri, í Tékkó-
slóvakíu 50% meiri, í Ungverjalandi hafði hann tvö-
faldazt á sama tíma og nær því fimmfaldazt í Albaníu.
í auðvaldsríkjunum horfir allt öðruvísi við. Þar hafa
h'fskjör alþýðu manna verið stórlega rýrð undanfarin
ár, ýmist með beinum verðhækkunum á neyzluvörum
almennings, með gengislækkunum eða með skattahækk-
unum. Framfærslukostnaður hefur þannig hækkað um
14% í Bandaríkjunum og um 26% i Bretlandi frá ár-
inu 1947, í Frakklandi hækkaði hann um 17% á fyrra
helmingi yfirstandandi árs, í Belgíu hefur hann hækkað
um 25% á einu ári, á Italíu hækkaði hann um 28% á
árinu 1950. Sömu sögu er að segja frá Hollandi, Dan-
mörku og Noregi. Við Islendingar höfum ekki farið
varhluta af vaxandi dýrtíð sem kunnugt er.
Atvinnuleysi fer ört vaxandi í þessum ríkjum auð-
valdsins. Þannig eru nú yfir 5 miljónir manna atvinnu-
lausir á Italíu — en stjórn De Gasperis telur einustu
lausn þessa vandamáls vera þá að ítalir flytji úr landi
112 LANDNEMINN