Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1932, Blaðsíða 62

42
TÍMARIT ÞJ ÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
lendingar verið og hvað hafið þið
gert?” Okkur yrði kanske ekki sem
auðveldast að svara því.
Það mætti kanske nefna hér eitt
dæmi. Nefndin, sem stóð fyrir Chi-
cago-sýningunni fór fram á það við
dönsku stjórnina, að hún sendi á
'sýninguna Flateyjarbók, þar sem
sagt var frá fundi Ameríku. Stjórn-
in sá sér þó ekki fært að gera þetta
af ýmsum ástæðum. En málið var
rætt allmikið um hríð og það var
í mæli, að einn nafngreindur ís-
lendingur ætti að fara með handrit-
inu, ef það yrði sent. En út af þessu
reis mikil rimma meðal Hafnar-
íslendinga, og þeir skiptust í flokka
út af þessu, harðar deilur voru
háðar í blöðunum og að lokum lá
við málsókn. Svo fór um sjóferð
þá. Hún varð nokkuð öðruvísi en
sigling Magnus Andersens. En
svona fer um samheldnina og sam-
vinnuna milli okkar íslendinga á
stundum.
Leifur var eflaust fæddur á Is-
landi, og hefir líklega verið um
tvítugt þegar hann flutti með föð-
ur sínum norskum til Grænlands,
og það er efasamt hvort hann hef-
ir nokkurn tíma litið ísland augum
eftir það. Það verður að telja ís-
lendingum til gildis, að þeir færðu
fyrstir frásögnina um afreksverk
hans í letur, og þannig varðveittu
nafn hans og verk frá gleymsku.
En síðan hafa aðallega annara
þjóða menn haldið því á lopti, og
reynt að komast að raun um, hvað
satt sé í sögninni. Þar má telja
fremsta Danann Rafn, Norðmann-
inn Gustaf Storm, sem fyrstur gaf
út áreiðanlega og kritiska útgáfu
af Vínlandssögunum og reit ágæta
ritgerð um gildi þeirra, og Ame-
ríkumanninn Arthur M. Reevesr
sem gaf út ljósmyndaða útgáfu af
handritunum með prentuðum texta,
beztu þýðingu, sem gerð hefir ver-
ið á ensku, og góðu yfirliti um sögu
málsins. Það mætti nefna marga
fleiri útlendinga, en það sem seinni
tíma Islendingar hafa lagt þar til
hefir ekki verið sérlega mikils
virði. Þetta á sér auðvitað ýmsar
orsakir, sem virða má þeim til af-
sökunar, svo sem einangrun og öll
aðstaða til rannsókna og til að
koma bókum og öðru á framfæri.
En þeir mega þá ekki heldur fyllast
gorgeir yfir því að eiga Leif, og
skjóta hornauga til Norðmanna og
senda þeim tóninn um það, að þeir
séu að hnupla Leifi sjálfum sér til
dýrðar. Hinn sögulegi sannleikur
er, að Leifur var ekki íslendingur
í húð og hár; hann var norrænn
maður, í víðtækari þýðingu orðs-
ins. Og hin drengilega framkoma
Burtness í þessu máli sýnir það,
að hann og margir Norðmenn líta
með meiri sanngirni á þetta en
sumir landar okkar. Það er bezt
að vinna að svona málum í hróð-
erni og láta vit og skilning ráða,
en kasta þjóðarþembingnum fyrir
borð.
Það er og vert að taka aðra hlið
þessa máls til athugunar, sem sé
afstöðu Columbusar til Leifs. Þeir
sem mest halda fram Leifi gera
það einatt á kostnað Columbusar.
Það er ekki Columbus, sem fann
Ameríku, segja þeir, heldur Leifur.
Þeir vilja með þessu gera lítið úr
afrekum Columbusar, því að hann
hafi vitað um landafundi Leifs.
Þetta er gömul afturganga frá dög-