Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1932, Qupperneq 63

LEIFUR HEPPNI
43
um Finns Magnússonar. Hann kom
einu sinni með þá tilgátu, að Col-
umbus á ferð sinni norður í böf
1477 hefði haft tal af Magnúsi
Skálholtsbiskupi, og hefði biskup
sagt honum alt um ferðirnar til
Vínlands. Auðvitað er enginn flugu-
fótur fyrir þessu, bara tilgáta út
í bláinn. Ef Columbus hefði haft
nokkra vitneskju um þessi lönd,
mundi hann sjálfsagt hafa fært sér
hana í nyt og borið hana fyrir
þjóðhöfðingja þá, sem hann reyndi
til að telja á að veita sér styrk til
leiðangursins. Margt er enn óljóst
í landafundasögu miðaldanna, og
því varlegt að gera staðhæfingar
um ýms atriði þar, en svo mikið
má segja að hingað til hafa engar
sannanir eða líkur fundist fyrir
því að nokkurt beint samband sé
milli Leifs og Columbusar. Eg tek
þetta fram hér meðal annars af því
að forsætisráðherra íslands í ræðu
sinni við afhjúpun Leifsmyndarinn-
ar lét það í ljósi, að Columbus hafi
heyrt um landafund Leifs, og að
það hafi ýtt undir hann með hans
eigin ferðir (sbr. Mgb. 19. júli 1932).
Þessi skoðun hefir gefið tilefni
«1 næsta skringilegrar hreifingar.
Rasmus Anderson hélt Leifi mjög
fram í bók sinni, sem er getið að
framan, eins og sjá má af titli bók-
arinnar. Og þótt merkilegt megi
heita, varð þetta að deiluefni milli
kristilegra trúarflokka. Árið 1887
kotn út bók í Boston eptir konu
er hét Marie A. Brown. Titill bókar-
mnar var “The lcelandic Discovery
°f America, or, Honour to whom
honour is due,” og komu víst út
þrjár útgáfur af henni. Þar var því
auðvitað haldið fram, eins of titill-
inn bendir á, að þeim sem heiðurinn
ber af fundi Ameríku, sé Leifur en
ekki Columbus. Höfundinum virðist
hafa verið sérlega í nöp við katólsk-
una, og því kom hún með ýmsar
ásakanir gegn páfanum og þjón-
um hans um, að þeir sætu yfir
heimildum um forna íslenzka eða
norræna nýlendu í Ameríku frá
þessum tímum og vildu ekki birta
þær. Ástæðurnar fyrir þessu, eins
og ásakanirnar sjálfar, eru svo
kynlegar og ólíklegar, að ekki þýð-
ir að greina þær hér, en meðan
kona þessi lifði hamraði hún stöð-
ugt á þessu, og eptir dauða henn-
ar hélt maður hennar, John B.
Shipley, þessu áfram. Þó þessu
væri enginn gaumur gefinn af
mentamönnum, var hér sáð þvf
sæði, er bar skrítinn ávöxt seinna.
Það er kunnugt, að hér vestra
er allmikil úlfúð gegn katólskum
frá hálfu ýmsra evangeliskra trú-
arflokka, einkum Baptista og Metó-
dista. Nú höfðu katólskir menn
stofnað félag, sem nefnt er “Knights
of Columbus” (Columbusarriddar-
ar) og svarar nokkum veginn til
Krístilegs félags ungra manna.
Þannig þótti mótmælendum, sem
Columbus væri gerður eins konar
dýrlingur eða trúarbragðagoð kat-
ólskra manna, og þess vegna varð
hann þyrnir í þeirra augum, og nú
var spurningin hvernig ætti að
steypa þessu skurðgoði af stalli.
Loks fundu menn hjálparhelluna,
og það var Leifur Eiríksson. Hann
hafði fyrstur fundið Ameríku, en
ekki hinn pápíski Columbus. Þess-
ari kenningu hefir verið haldið
fram í blöðum ýmsum og blaða-
greinum, sem beint hefir verið-