Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1959, Page 54

36
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
erindi. En þær veita sál minni enga
íullnægju."
Að lokum tilfærir hann orð norsks
dómara, sem eru eins og töluð út úr
mínum huga:
„Ég er bjartsýnismaður og mín
íturhyggja er djúpsett. Lífið hefur
styrkt mig í henni, jafnvel dómara-
störf mín. Ég hefi lært það, að með
því að brosa til mannanna fæ ég
bros að launum. Það stendur svo á
því, að mennirnir eru ekki eins
vondir og þeir eru sagðir. Þeir vita
aðeins of lítið hver um annan, eru
að of miklu leyti eins og ókunnugir
menn of lítið hver fyrir annan sem
feður, mæður, systkin, bræður og
vinir. Þetta er óhjákvæmilegt. Sér-
hver sál lifir innilokuð í sínu fang-
elsi og getur aðeins eftir ógreiðfær-
um vegi ratað til annara sálna og
lært að þekkja þær. En það er oft
sama sem að læra að þykja vænt um
þær og fá vináttu þeirra að launum
og vekja samúð.“
Þessi bjartsýna trúarjátning Ein-
ars minnir á Sókrates og 18. aldar
frjálshyggjumenn, eins og stofnend-
ur Bandaríkjanna, sem trúðu því að
manninum og þroska hans og skyn-
semi væri lítil takmörk sett aðeins
væri honum kennt það, sem satt var
og rétt, enda mundi hann að sjálf-
sögðu hafa það heldur, að dæmi Ara
fróða. Nú trúðu ekki allir 18. og 19.
aldar frjálshyggjumenn á annað líf,
en það gerði Einar.
En þessi von um framtíð manns-
ins galt meira afhroð í heimsstyrj-
öldinni fyrri en nokkur dæmi voru
til áður, og það hvort sem menn
trúðu á guð og annað líf eða ekki.
Kristnir menn fóru aftur að trúa á
erfðasyndina (Niebuhr, þýzk-amer-
ískur prótestanti), sem Einar hélt að
nýja guðfræðin hefði kveðið niður.
Og kenning Hallgríms, „heimur
versnandi fer,“ virtist nú miklu lík-
legri en Darvínskenningin, sem
gerði ráð fyrir því að menn væru
komnir af öpum, en eftir þeirri
kenningu virtist framför mannanna
bersýnileg eins og hún var líka aug-
ljós í norrænni og grískri goðafræði,
þar sem gert var ráð fyrir því að
goð og menn væru jötnaættar. Að
vísu trúðu kommúnistar á framtíð
mannkyns undir breyttu skipulagi
sínu; en þeir buðu þeim mönnum
bál, brand og þrældóm, sem ekki
vildu trú taka alveg eins og kristnir
höfðingjar á dögum Ólafs helga eða
Karla-Magnúsar. Þá buðu Þjóðverj-
ar heiminum að játast undir sinn
áraburð næstu 1000 árin, en blóð-
boðskapur þeirra var enn gleði-
snauðari en trú kommúnista, og leiö
því ekki á löngu áður þeir höfðu
fengið allan heiminn á móti sér i
annarri heimstyrjöld. Svo að upp
fylltist spádómurinn „heimur versn-
andi fer,“ þá varð þessi styrjöld enn
válegri en sú fyrri, með gjöreyðingu
stórborga í Póllandi, Rússlandi, Eng-
landi og Þýzkalandi, að Japau
ógleymdu, þar sem þessu stríði lauk
1945 með eyðingu borgarinnar Hir°'
shima, þar sem Bandaríkjamenn
urðu svo frægir að hafa 78,000 menn
í einu höggi atómbombunnar, sem
vísindamenn þeirra voru svo heppn'
ir að finna á stríðsárunum á undan
Þjóðverjum. Þessir sömu Ameríkan-
ar lýstu því átakanlega í ófriðar-
lokin að nú dygði mönnum og Þí°®'
um ekki annað en að taka hönduru
saman, elska friðinn og f leygía
vopnum sínum, þar sem enginn
mundi geta unnið næsta stríð. Þetta
var viturlegur boðskapur, en el&1