Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1963, Side 27

ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGIÐ 45 ÁRA
9
deildanna að halda uppi íslenzkum
bókasöfnum og íslenzkukennslu, að
meðtalinni söngkennslu fyrir börn
og unglinga. En það hafa margar
þeirra gert á umræddu tímabili, og
gera, sumar þeirra, góðu heilli, enn
í dag. Eitt er víst, að deildir félags-
ins hafa með mörgum hætti auðgað
félagslífið og eflt samheldni íslend-
inga á þeim stöðum þar sem þær
hafa verið starfandi, og að öllu
samanlögðu drjúgum meir en rétt-
lætt tilveru sína.
En þó að mikinn fróðleik um harla
margþætta starfsemi deildanna sé
að finna í prentuðum skýrslum
þeirra, er þar í rauninni ekki nema
hálfsögð sagan, lýst ytra borðinu.
Um hina hliðina, alúðina og fórn-
fýsina, sem að baki hinnar ytri
starfsemi liggur, fór ég eftirfarandi
orðum í forsetaskýrslu minni á 40
ára afmæli félagsins: „Hver fær
talið sporin eða handtökin, tímann
eða orkuna, er fjölmargar konur og
karlar hafa lagt af mörkum, að ó-
'gleymdum beinum fjárútlátum, í
þarfir deilda Þjóðræknisfélagsins og
jafnframt í þágu félagsskaparins
sjálfs í víðtækari merkingu? Slík
fórnfæring í þjónustu menningar-
legrar hugsjónar og framkvæmdar
hennar í verki verður hvorki auð-
veldlega tölum talin eða á vog met-
in.“ Á þann trúnað við málstað fé-
lagsins og það göfuga markmið, sem
það stefnir að, er jafn skylt að
niinna á þessum tímamótum í sögu
þess.
TJtbreiðslu- og fræsðlustarf Þjóð-
ræknisfélagsins fléttast eðlilega
saman með mörgum hætti, enda
niiðar sú starfsemi, beint og óbeint,
að sama marki, í anda annarar máls-
greinar stefnuskrár félagsins, um
varðveizlu íslenzkrar tungu og bók-
vísi í Vesturheimi. Hefir starfið í
þágu útbreiðslumála löngum lent á
herðum stjórnarnefndar félagsins,
þó að margir aðrir hafi einnig lagt
þeim málum lið, oft fyrir atbeina
nefndarinnar. En sú starfsemi heyr-
ir einnig undir fræðslumálin, þar
sem erindi þau, er flutt hafa verið
af hálfu stjórnarnefndarinnar á
stofnfundum deilda eða öðrum sam-
komum þeirra, hafa vitanlega fjall-
að um íslenzk menningarmál, ó-
sjaldan samhliða íslenzkum söng,
upplestri íslenzkra ljóða, og sýn-
ingu mynda frá íslandi. Ennfrem-
ur hafa forsetar félagsins og aðrir
úr stjórnarnefnd þess árlega flutt
ávörp eða ræður á íslendingadög-
um og öðrum samkomum meðal ís-
lendinga vestan hafs.
Fyllri frásögn um útbreiðslu- og
fræðslustarfsemi forseta og annara
embættismanna félagsins á því
tímabili, sem hér um ræðir í sögu
þess, er skráð í skýrslum forseta og
deilda í Tímariti þess. Þegar kær-
komna gesti frá íslandi hefir að
garði borið, svo sem oft hefir verið
á umræddum árum, hefir stjórn-
arnefndin einnig étt hlut að því, af
félagsins hálfu, að þeir gætu verið
á deildasamkomum, með ræðuhald,
söng eða aðra tónlist, eftir því sem
ferðir þeirra eða aðrar ástæður
leyfðu. Verður vikið nánar að sum-
um þeim heimsóknum í kafla þessa
yfirlits um samvinnumál félagsins
við ísland.
Oftar en einu sinni hefir verið á
það bent á ársþingum félagsins, að
þar sem stjórnarnefndarmenn þess
eiga löngum tímafrekum skyldu-