Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1963, Side 34

16
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
gangi sínum sem málgagn Þjóð-
ræknisfélagsins, verið bæði fræð-
andi og menntandi, eins og slíku
riti sæmir, flutt jöfnum höndum
laust mál og ljóð. Vandað hefir
einnig verið til innihaldsins, enda
hafa flestir kunnustu rithöfundar og
helztu skáld íslendinga vestan hafs
lagt ritinu til efni, og auk þess ýms-
ir þjóðkunnir rithöfundar og merk-
isskáld heima á ættjörðinni.
Harla fjölskrúðug er því sú mynd,
sem brugðið er upp í ritinu af vest-
ur-íslenzkum bókmenntum og
menningarlífi. Ekki má heldur
gleyma því, að ritið hefir mikið sögu-
legt gildi, því að innan spjalda þess,
í þingtíðindum Þjóðræknisfélagsins,
geymist starfssaga þess félagsskap-
ar, sem enginn mun neita, að orðin
sé ærið merkur þáttur í félagsmála-
sögu íslendinga í Vesturheimi. Þá
er um ræðir sögulegt gildi Tíma-
riisins, má bæta því við, að síðan
Almanak Ólafs S. Thorgeirssonar
hætti að koma út, hafa þættirnir
„Helztu viðburðir“ og „Mannalát“
meðal íslendinga í Vesturheimi, er
áður birtust í Almanakinu, komið
út í Tímarilinu, og hefir dr. Richard
Beck tekið þá saman, eins og hann
gerði áður á annan áratug, meðan
Almanaksins naut við.
Vegna aukins prent- og útgáfu-
kostnaðar hefir útgáfa ritsins á síð-
ari árum orðið félaginu mjög þung-
ur baggi fjárhagslega. Með það fyrir
augum að halda stuðningi sem
flestra auglýsenda í ritinu og ná
til sem flestra lesenda, var sú til-
breytni hafin (að undangenginni
samþykkt þjóðræknisþingsins árið
áður) á ritinu í fyrra að birta nokk-
urt lesmál um íslenzk efni á ensku
máli. Er þess að vænta, að þeirri
breytingu verði vel tekið og að hún
nái tilgangi sínum.
En því til sönnunar, hve vel hefir
tekizt um útgáfu ritsins, má á það
henda, að það hefir fyrir löngu
hlotið þann vitnisburð hinna dóm-
bærustu manna í þeim efnum, að
það eigi sess í hópi merkustu tíma-
rita, sem nú koma út á íslenzku.
Má finna þeim ummælum stað í
fjöldamörgum umsögnum um ritið
fyrr og síðar, þó að eigi verði það
nánar rakið hér.
Ýmisleg menningarmál
Eins og frá er skýrt nánar í rit
gerð minni um Þjóðræknisfélagið
25. ára, hafði það fram að þeim tíma,
auk þeirra starfa, sem þegar hefir
verið lýst, látið sig skipta, eða haft
forgöngu um, margvísleg menning-
armál varðandi sögu eða samtíð Is-
lendinga í Vesturheimi. Hvað for-
tíðina snertir, hefir það haft með
höndum söfnun sögugagna og þjóð-
legs fróðleiks, með nokkrum árangri,
ennfremur söfnun ýmissa íslenzkra
rnuna, er menningarsögulegt gildi
eiga. Er milliþinganefnd í minja-
safnsmálinu enn starfandi, mörg hin
síðari ár undir ötulli forystu frú
Marju Björnsson, og er það hreint
ekki orðið lítið eða ómerkilegt, sem
safnazt hefir af ýmsum minjagrip-
um. Eigi hefir þó ennþá fengizt
heppilegur eða varanlegur staður
fyrir geymslu þeirra, þar sem þeir
geti jafnframt verið til sýnis al-
menningi, en vonandi, að úr því
rætist áður langt líður.
Þá hefir félagið átt sinn drjúga
þátt í því að halda á lofti minningu
islenzkra landnema vestan hafs og