Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1963, Síða 134

116
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
ar bókmenntir og útgáfum fornsagna
vorra, og af kærkominni heimsókn sinni
og fyrirlestrahöldum hér vestan hafs.
Meðal hinna mörgu bóka hans er ein-
mitt prýðilegt rit um Handritamálið,
sem var eitt af ritum Hins íslenzka Bók-
menntafélags 1959. Eftir að hafa rétti-
lega harmað það, hve mikið hefir á liðn-
um öldum glatazt af andlegum verð-
mætum íslenzku þjóðarinnar, lýkur
hann riti sínu með þessum eftirtektar-
verðu orðum um bókmenntalegt og
menningarsögulegt gildi handrita vorra:
„Eftir eru handrit, sem geyma orðlist
íslendinga, mynd þeirra af mannlífinu,
mynd þeirra af dýrð mannsins og eymd,
glímu þeirra við guð sinn, eins og þeir
hafa tjáð þessi efni í stuðla skorðum
eða í lausu máli. Leiðin til bókmennta
þjóðarinnar, „leiðin til Hlíðarenda",
liggur til uppsprettu lífs þeirra sem
þjóðar. Þessar bókmenntir eru horn-
steinninn, sem menning þeirra er reist
á, jafnvel sem tilvera þeirra er reist á.
Og af því að þessar bókmenntir eru enn
lifandi, eru þær rótin, sem dregur saf-
ann úr mold fortíðarinnar og gefur hann
lifandi, gróandi, grænum, greinum
menningar dagsins í dag“.
Segja má, að hér sé komið að hjart-
anu, aflvakanum, í allri þjóðræknislegri
viðleitni vor vestan hafs frá allra fyrstu
tíð og fram á þennan dag. Hún er byggð
á meðvitundinni um það, hve djúpum
rótum vér stöndum, ætternislega og
menningarlega, í íslenzkum jarðvegi, og
samtímis á heilbrigðum skilningi á því,
hve nauðsynlegt oss sé það, ef vér eig-
um ekki að verða rótslitnir kvistir á
lífsins meið, að halda áfram að vera í
sem nánustum tengslum við vora þjóð-
ernislegu menningarmold, og draga and-
lega næringu úr lífrænum erfðum vor-
um: — tungu vorri, sögu og bókmennt-
um. Af þeirri meðvitund og þeim skiln-
ingi sprettur svo löngunin til þess, ljósu
letri skráð í stefnuskrá og starfi þessa
félagsskapar, að oss beri, ef þegnskuld
vor á að vera goldin til fulls, að gera
sem ávaxtarríkast í hérlendu þjóðlífi
hið bezta og fegursta í ættarerfðum vor-
um, andleg verðmæti, sem lifað hafa
aldirnar, af því að þau áttu þann mátt
lífs og listar, sem eldist ekki. Dr. Jóni
Þorkelssyni (Forna) mæltist spaklega,
er hann segir í einu kraftakvæða sinna:
Hið mikla geymir minningin,
en mylsna og smælkið fer.
Fyrrgreind stefunskrá félags vors, og
framkvæmd hennar eftir mætti í störf-
um þess, hefir þá einnig frá upphafi
vakið bergmál í hugum góðra fslendinga
hér vestan hafs, verið það aðdráttarafl,
sem laðað hefir þá svo hundruðum
skiptir frá ári til árs, til stuðnings við
göfugan málstað félagsins, þótt fylking
hinnar eldri kynslóðar þynnist óðfluga
með ári hverju. Á síðastliðnu starfsári
höfum vér átt á bak að sjá úr hópi vor-
um mörgum ágætum félagssystkinum,
en þau eru þessi, eftir því, sem mér er
kunnugt:
Dr. Vilhjálmur Stefánsson, Hanover,
New Hampshire, heiðursfélagi; séra Ei-
ríkur S. Brynjólfsson (hafði verið em-
bættismaður í deildinni ,,Ströndin“),
Vancouver; Páll S. Pálsson skáld (hafði
átt sæti í stjórnarnefnd félagsins og
safnaði auglýsingum fyrir Tímarit þess),
Gimli; Benedikt Ólafsson (vara-skrifari
deidlarinnar ,,Fróns“), Winnipeg; Jón
Jónatansson skáld, Winnipeg; C. H. ís-
fjord (lengi embættismaður deildarinnar
„Ströndin"), Vancouver; J. A. Sveins-
son, Baldur; Mrs. Anna Halldórsson,
Winnipeg; Thorgerður Thordarson,
„Betel“, Gimli; K. N. S. Friðfinnson,
Árborg; Erling Guðmundson, Mountain;
Gestur Gestson, Mountain; Th. ísdal,
„Höfn“, Vancouver; Bjarni Sveinsson,
„Höfn“, Vancouver; Mrs. Ingibjörg Páls-
son, Selkirk! Marus Benson. Selkirk;
Thórunn Jóhannson, Selkirk; Miss Ljót-
unn Thorsteinsson, Gimli; Mrs. Þórhalla
Elísabet Arngrímson; Mrs. Lárus John-
son, Lundar.
Vér vottum aðstendendum þessarar
starfsmanna vorra og kvenna innilega
samúð vora, en minningu þeirra heiðr-
um vér með því að rísa úr sætum.
Vitur maður hefir sagt: „Þakkar-
skuldin er eina skuldin, sem auðgar
manninn.“ Minnug þess, skulum vér láta
þakkahhugann til hinna horfnu félags-
systkina verða oss hvatning til dáða
málstað vorum til eflingar.
Af þeim sjónarhóli skal þessu næst
horft yfir liðið starfsár. Stjórnarnefndin
hefir, eins og að undanförnu, á allmörg-
um fundum leitazt við að ráða fram úr
þeim málum, sem seinasta þjóðræknis-
þing fól henni í hendur, og úr öðrum
þeim málum, sem komið hafa til kasta
hennar. Þakka ég nefndinni ágæta sam-
vinnu að vanda á árinu.
Starfsemi félagsins hefir nú sem áður
fallið í tvo megin farvegi, innbyrðis,
meðal vor íslendinga sjálfra, víðsvegar
um álfuna; hinsvegar, samstarfið við ís-
land og íslendinga heima á ættjörðinni.
En eðlilega er starfsemi félagsins þannig
vaxin, að þessir tveir aðal straumar
hennar renna með mörgum hætti í einn
farveg.
Útbreiðslu- og fræðslumál
Að þessum málum, sem ávalt eru
meginþættir í starfi félagsins, hefir
stjórnarnefndin unnið eftir beztu getu og