Vísir - 24.12.1938, Blaðsíða 21

VlSIR
19
*
»
Armand de Bazancourt var
gæddur framsýni og ágætri á-
lyktunargáfu, eins og vér mun-
um brátt sjá. Og þrátt fyrir alla
hans galla, hefði þessir kostir
átt að geta fleytt honum áfram
í lifinu, ef hann hefði verið und-
ir stjórn einlivers annars manns
en Thiroux de Crosne. Hann var
vel vaxinn ungur maður, þekti
fjölda af finu fólki, var alls
staðar álitinn mesta kjánagi'ey
og aldrei grunaður um að vera
i þjónustu yfir-lögreglustjóra
konungsins.
En það var lilia ein ástæðan
fyrir því, að franska lconung-
dæmið var á glötunarbarmi, að
jafnmikil mannleysa og de
Crosne gegildi yfir-lögreglu-
stjórastöðunni. Ilann var þótta-
fullur asni, sem liafði fengið
þessa stöðu vegna kunnings-
skapar innan hirðarinnar og
notaði vald sitt næstum ein-
göngu til þess að kúga þá, sem
þelctu rétt sinn og voru orðnir
þreyttir á harðstjórninni. Hann
heyrði ekki, að stormurinn var
að skella á, lians sá ekki fyrir-
boða lians, eins og Bazancourt
gerði, og liann vildi ekki hlusta
á liann, þegar liann ætlaði að
benda honum á hina yfirvofandi
hættu.
Bazancourt liafði illan bifur
: á „idealistunum“, sem voru eins
og liræfuglar i lieimi Loðvíks
16. Hann vissi hvaða hætta staf-
aði af þessum hálfmentuðu
mönnum, þessum vitfirrtu hug-
myndasmiðum, sem af hemju-
Iausu sjálfsáliti mundu rifa nið-
ur liið rikjandi þjóðskipulag, án
þess að hafa minstu hugmynd
um, hvað þeir vildu fá i stað-
inn. Hann skildi einnig hvaða
hætta fólst i upplýsingastefn-
unni í Þýslcalandi, þvi að hann
hafði tekið eftir banninu, sem
kjörfurstinn á Bajern hafði gef-
ið út gegn starfsemi leynifélaga
þar i landi. Hann hafði kynt sér
liina hættulegu starfsemi Weis-
haupt og af því að hann grun-
aði Alexandre greifa de Cagli-
ostro — sem hafði skotið upp,
án þess að nokkur vissi hvaðan
og framkvæmdi lcraftaverk,
sem allir stóðu á öndinni yfir —
um að vera útsendan lærisvein
þessa þýska óliappamanns, þá
hafði hann útvegað sér inn-
göngu í Frímúrarastúkuna,
sem Cagliostro var formaður
fyrir.
Hann sagði de Crosne frá
rannsóknum sínum í þessari
stúku „hinnar æðstu visku“, en
de Crosne di’ó að eins dár að
honum fyrir ómakið.
„Mér þælti gaman að vita
hverjum áranum þér finnið
upp á næst. Leynifélag, sem
ætlar að kollvarpa þjóðskipu-
lagi voru! Og þá i hvaða til-
gangi? í hvaða tilgangi?“
„Svo að þeir geti bygt það
upp al' nýju — eftir þeirra lög-
málum -—• gölugi’a og fegurra.“
„Ætlið þér að telja mér trú
um það, að hágöfugir menn eins
og de Soubise, fursti, liertoginn
af Chartres, monsieur dé
Vergennes, de Rolian fursti og
fleiri af þeirra tagi, vilji steypa
sjálfum sér úr valdastóli? Því
viljið þér l’á mig til þess að trúa.
Kæri Bazancourt, þetla er
lieimska frá upphafi til enda.
Það endar með því, að eg fer
að liugsa um það, hvort svo á-
gætar gáfur sem yðar, fái að
fullu notið sín í liinni leiðinlegu
þjónustu minni.“
Það var einmitt það sama
sem Bazancourt var sjálfur að
hugsa um. En hann lét á engu
bera, þó að hæðnin skyni út úr
froskaugunum á de Crosne.
„Veit yðar ágæti hve mörg
stig eru í þessari frímúrara-
reglu ?“
„Mér stæði nákvæmlega á
sama þótt þau væri þúsund.“
„Þau eru ekki alveg svo mörg.
En þau eru miklu fleiri en þau
þrjú, sem aðalsmennirnir, sem
þér nefnduð, fá að komast í
kynni við. Þau eru að eins það
skálkaskjól, sem höfuðpaurarn-
ir nota til þess að eldd beri á
liinu þjóðhættulega starfi
þeirra.“
De Crosne varð alvarlegur
eitt andartak. „Hafið þér sann-
anir fyrir þessu? Ilafa yður
verið kynt þessi hærri stig?“
„Ekld ennþá. En eg vonast íil
þess, að vinna eitt þeirra, svo að
eg fái sannanir fyrir grunsemd-
um mínum.“
„Grunsemdum. Guð lijálpi
mér! Á eg að baka mér reiði
allra aðalsmanna Frakklands,
vegna þess að þér alið einhverj-
ar grunsemdir í brjósti? Þér
getið vart verið með réttu ráði.
Þér verðið að bera eitthvað
skynsamlegra á borð fyrir mig,
áður en eg lireyfi við monsieur
de Cagliostro.“
Þegar Bazancourt fór, var
hann staðráðinn i þvi, að sanna
fyrir yfirlögreglustjóranum, að
hann hefði á réttu að standa i
þessu máli. Nolda’iun vikum
siðar sjáum við hann vera að
leita að sönnunum. Hann er í
boði i hinum glæsilegu liúsa-
kynnum de Cagliostros við Rue
St. Claude.
í stórum sal, þar sem dýrðin
var svo mikil, að liún minnir
mann á Austurlönd, tók þessi
leyndardómsfulli maður á móti
liinum tignu fylgismönnum sín-
um, lil þess að heiðra Houdon
og dást að brjóstmynd, sem
hann var nýbúinn að gera af
Cagliostro.
Iiann var meðalmaður á liæð,
þreklega vaxinn og sameinaði í
lari sínu tigulega framkomu að-
alsmannsins og durgsliátt hins
kalabriska bónda. Föt hans báru
vitni um lierfilegan smekk. Ut-
an yfir rauðuin buxum og vesti
var liann klæddur gráum flau-
elsjakka, sem var þungur af
gullbryddingum. Dýrindis
spænskir kniplingar skörtuðu
um úlnliði lians og liáls, de-
mantar glitruðu á brjósti háns,
á fingrunum og á skóspennun-
um og styrkti menn í þeirri trú,
að hann kynni leyndarmálið að
framleiða þá.
Svipurinn var alls ekki fin-
gerður, en var samt svo mikil-
úðlegur, að engan fui'ðaði á því,
þótt hann gæti náð svo miklu
valdi yfir bæði konum og lcörl-
um.
Eins og sjálfsagt var, talaði
Meistarinn um listir á ósldljan-
legum blendingi af frönslcu og
itölsku. Hann talaði um Leon-
ardo, Michael Angelo og jafnvel
um Praxitelcs, alveg eins og
hann hefði þekt þá i fyrra lífi.
Hann endurtók setningar, sem
einhver þeirra liafði átt að liafa
sagt, og upplýsti ýmis leyndar-
mál viðvíkjandi hinni dásam-
legu list þeirra. Gerði þetta
ekki lítið lil þess að telja fólki
trú um, að hann liefði yfirunnið
dauðann og væri ódauðlegur.
í Houdon, sagði hann, væri
endurborinn andi Donatellos, og
lét jafnvel í veðri vaka, að Hou-
don væri raunverulega Dona-
tello sjálfur. Þeir ætti það sam-
eiginlegt að geta gert helkaldan
marmara og eirblending lif-
andi. Og áheyrendur lians hlust-
uðu með öndina í hálsinum á
frásögn hans um það, er Cle-
ment páfi sá mynd Houdons af
St. Bruno, þá hefði hann sagt:
„Hann mjmdi tala, ef munka-
regla hans liyði honum ekki að
þegja.“
S M Á S A G A
-- EFTIR
RAFAEL
SABATINI
De Bazancourt liugsaði
sjaldnast um afleiðingarnar af
gjörðum sínum og alls ekki ef
kvenfólk átli i hlut. Hann var
þannig skapi farinn, að honum
leið aldrei fullkomlega vel,
nema hann væri gjörsamlega á
valdi einhvers kvenmanns. Vera
má að honum liafi ekki þótt
það allskostar rétt leið, að nota
liina fögru greifafrú til þess að
komast að leyndarmálum fri-
múrarareglunnar, en liitt er al-
veg eins vist, að honum hefir
alls ekki þólt það óþægilegasta
eða óskemtilegasta leiðin til
þess, að ná takmarki sínu.
En án þess að hann yrði þess
var, var þetta ástarævintýri
hans að verða einskonar aðalat-
riði í njósnarstarfi hans. Og
menn veittu framferði lians
meiri athygli, en hann gerði sér
ljóst. Hann var hættur að aka
eftir Cours de la Reine í vagnin-
um sínum, eins og hann hafði
æfinlega gcrt áður. Upp á síð-
kastið var hann farinn að vera
þar ríðandi, til þess að geta ver-
ið enn þá nær Serafine de Cagli-
ostro, sem fór þar í útreiðartúr
á hesti sínum á hverjum
morgni, alein. Og kynni hans af
henni gerðu það að verkum, að
eftir því sem þau urðu inmlegri,
fór bann að gleyma ætlunar(-
verki sinu. Hann sagði við sjálf-
an sig, að hann væri að eins að
biða eftir tækifæri, að hann
mætti ekki liræða bráðina með
þvi að fara of geist af stað. En
nú vildi einmitt svo til, að ágætt
tækifæri, sem alls ekki mátti
láta ónotað, bauðst, er liann
hallaði sér að stól hennar og
studdi hendinni á bak hans.
Cagliostro hafði einmitt verið
að tala um hina fornu Róma-
borg og Rómverja og fór i því
sambandi að tala um Pontius
Pílatus.
„Sannleikurinn er nefnilega
sá“, sagði hann með hinni blæ-
lausu rödd sinni, „að hann var
alls ekki hinn rétti maður fjrr-
ir Gyðingaland. Hið rómverska
stærilæti hans varð altaf sterlc-
ara hinu rómverska umburðar-
lyndi hans. Hann gat ekki leyft
þeim að dýrka aðrar hugsjónir
en þær, sem Rómverjar voru