Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2000, Page 139

2.6
Nýsköpun og þróunarmál
Sífellt fleiri aðilar í þjóðfélaginu gera sér grein fyrir mikilvægi nýsköpunar og þróunarmála
fyrir almenna efnahagsþróun og lífsskilyrði á Islandi. Fyrirtækin hafa jafnt og þétt aukið
hlutdeild sína í þjóðarútgjöldum til rannsókna og þróunar.
Aukinn áhugi á nýsköpun í atvinnulífinu hefur valdið almennri hugarfarsbreytingu.
Þekkingarfyrirtækjum Qölgar og þau vaxa og verða sífellt fyrirferðarmeiri á íslenskum
hlutabréfamarkaði.
Fagíjárfestar og einstaklingar eru nú tilbúnir að taka margfalt meiri áhættu en áður og
þeim ijölgar stöðugt. Ataksverkefnum og tilboðum til þeirra sem vinna að viðskipta-
hugmyndum Qölgar einnig eftir því sem þörfín íyrir góða ijárfestingakosti vex. Opinberir
aðilar og einkaaðilar telja sig hafa hlutverk í stuðningi við nýsköpun í atvinnulífinu. Þannig
hefur á fáum árum orðið mikil umbylting í ijármögnunarumhverfi nýsköpunar á Islandi.
Nýsköpunarsjóður og sjóðir í vörslu Rannsóknarráðs Islands gegna þó enn veigamiklu
hlutverki i grunnijármögnun áhættuverkefna, samstarfsverkefna og verkefna fyrir lítil og
meðalstór fyrirtæki á frumstigum nýsköpunarferilsins.
Hlutverk stjómvalda hefur aukist við að tryggja framboð á vel menntuðu fólki í
þekkingarþjóðfélaginu og að skapa hagkvæm starfsskilyrði og hvatningu til nýsköpunar
jafnt í rótgrónum fyrirtækjum sem nýjum. Enn eru óþarfa hindranir í lögum og reglugerðum
sem þarf að fjarlægja og skattkerfið þarf líka að innihalda fleiri hvata til nýsköpunar og
þróunarstafs. Þá hafa stjómvöld mikilvægu hlutverki að gegna í að tryggja íslenskum
fyrirtækjum og stofnunum aðgengi að alþjóðlegu rannsókna- og þróunarstarfi.
A tímum sívaxandi hraða og tækniþróunar er niikilvægt að breytingar nái sem hraðast
fram að ganga þannig að tækifærin nýtist sem best.
Nýsköpunarsjóður
Nýsköpunarsjóður hefur nú starfað á þriðja ár. Tvær mikilvægar breytingar vora gerðar á
starfsemi sjóðsins á árinu 1999, báðar að tillögu Samtaka iðnaðarins. I fyrsta lagi var stofnuð
ný áhættudeild við Stofnsjóð. I öðru lagi vora afnumin bráðabirgðaákvæði úr lögum sem
takmörkuðu starfstíma Vöruþróunar- og markaðsdeildar (VÖMA) við þrjú ár.
Ahættudeildin er rekin í samráði við verkefnastjórn VÖMA, sem tekur að hálfu þátt í
hugsanlegu útlánatapi á móti Stofnsjóði. Hámarksljárhæð áhættulána var ákveðin fimm
milljónir króna eða 50% af áætluðum heildarkostnaði við verkefni. Mikil eftirspurn var strax
eftir þessum nýju áhættulánum og bárust alls 105 beiðnir um áhættulán. Samþykktar vora
56 beiðnir á árinu 1999 og veitt lánsloforð að Ijárhæð 146,4 milljónir króna.
Með breytingum á VÖMA er ljóst að ekki gildir lengur það sjónarmið að ganga hratt á
eigið fé deildarinnar eins og fólst í fýrra samkomulagi. Með því að beina fleiri erindum í
áhættulán og lækka nokkuð hámarksstyrkveitingar mun eigið fé deildarinnar duga a.m.k.