Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2008, Blaðsíða 229

er rætt um hættumat þótt í raun sé, með nokkuð óskipulegum hætti, verið að fjalla um
áhættustýringu vegna tiltekins áhættuþáttar í náttúrulegu umhverfi mannabyggða.
Svo virðist sem áhættumat hér á landi hafi allt fram undir það síðasta verið fremur ein-
hæft. Mat er þannig oft á tíðum viðbrögð við þegar orðnum skaða, einblínt er á háska og
tjón og sterk tilhneiging til að magnsetja hættuna af einstökum, tilteknum viðburðum, oft
náttúruhamförum. Á árinu 2008 kom út bókin Áhætta, ákvarðanir og óvissa eftir Þórð
Víking Friðgeirsson. Höfundur segir að rannsóknir bendi til að mat á óvissu við
undirbúning verkefna sé ómarkvisst og margt bendi til þess að óskhyggja fremur en hlut-
lægt mat ráði oft för við töku ákvarðana [15].
I því skyni að kanna hvort þessi mynd sem hér er dregin upp er rétt og varpa ljósi á stöðu
áhættumats á íslandi var gerð könnun á meðal nokkurra stórra aðila að framkvæmda-
verkefnum hér á landi. Til að draga úr umfangi miðar könnunin einungis að fram-
kvæmdaverkefnum og leitast er við að svara spurningunni: Eru ónýttir möguleikar í verk-
efnastjórnun framkvæmdaverka á íslandi með nýrri sýn á mat á óvissu?
Könnunin
Könnunin var unnin sem hluti af lokaverkefni í MPM námi (Master of Project
Management) við Háskóla íslands. Gerð var netkönnun á meðal leiðandi matsaðila þar
sem 25 spurningar voru lagðar fyrir þátttakendur. Rannsakanda
var kunnugt um að almennt er hugtakið „áhættumat" notað yfir
aðgerðina og voru spurningar því orðaðar með það að leiðarljósi.
Þátttakendur voru valdir með markmiðsmiðuðu snjóboltaúrtaki
[16]. Valdir voru nokkrir aðilar sem vitað var að vinna að áhættu-
mati framkvæmdaverkefna. Haft var samband við þá og óskað
eftir þátttöku jafnframt því að viðkomandi voru inntir eftir því
hvort þeir vissu um fleiri aðila sem ynnu að slíku mati. Þannig
stækkaði þátttakendahópurinn smátt og smátt. Að lokum varð til
listi 13 aðila sem sinna áhættumati framkvæmdaverkefna hér á
landi.
Könnunin var opnuð 23. apríl 2008 og var þátttakendum sendur
tölvupóstur þess efnis. Lokað var fyrir þátttöku 8. maí. Þá höfðu
tíu svarað og var þátttaka í henni því 77%. Urtakið sést í Töflu 3.
Svör bárust frá þremur af sjö verkkaupum, öllum fjórum verk-
tökunum og þremur af fjórum ráðgjöfum. Af þátttakendum starfa
sjö á vinnustöðum með fleiri en 200 manns og einungis einn þar
sem starfsmenn eru færri en 50.
Tafla 3 Þátttakendur i könnun á áhættu-
mati i isienskum framkvæmdaverkefnum.
Verkkaupar Landsvirkjun
Orkuveita Reykjavíkur
Vegagerðin
Framkvæmdasýsla rfkisins
fslenska járnblendifélagið
Ráðgjafar Mannvit
VST
Línuhönnun
VSÓ
Verktakar (stak
(slenskir aðalverktakar
Eykt
Bygg
Niðurstöður
Almennt líta þátttakendur svo á að fyrirtæki þeirra
stundi skipulega verkefnastjórnun. Helmingurinn
gerir það alltaf og að viðbættum þeim sem segjast
stunda hana oftast er hlutfallið 80%. Það sem styður
fullyrðingar svarenda eru niðurstöður spurningar
um það hvernig farið er með niðurstöður grein-
ingargagna áhættumats.
Niðurstaðan er sú að verkefnið er skipuritinu
yfirsterkara í útdeilingu verkþátta að lokinni
áhættugreiningu og er það traust vísbending um
þroska rekstursins í átt til verkefnastjórnunar.
Abyrgöarsvifii Ábyrgðarsviði Hugsanlegum öðru
innan fyrirtækis innan verkefnis áhrifum á verkefnið
(skipuriti)
V____________________________________________________________________________________________________________/
Mynd 2. Svör við fullyrðingunni:„Við meðferð greiningargagna eru
áhættuþættir yfirleitt flokkaðir eftir (hægt er að merkja við fleiri en
einn kost)."
Ritrýndar vísindagreinar
2 2 7