Tónlistin - 01.11.1943, Qupperneq 65

TÓNLISTIN
63
sem vaxandi menningarþjóö. Svo hygg
ég, aö sé með sönginn og tónmennt yfir-
leitt.
í söngmálum á íslandi hefir aö vísu
ýmislegt gerzt á síðustu árum, sem er
ágætt og merkilegt. Söngur hefir veriö
kenndur i sumum skólum af myndar-
skap. Söngflokkar hafa verið æfðir í
nokkrum kaupstööum meS ágæturn á-
rangri og í einstaka sveitum. Tónlistar-
skóli hefir veriS settur á stofn í Reykja-
vík, sem hefir á fáum árum gerbreytt
tónlistarlífi í höfuSstaSnum. ÚtvarpiS
flytur úrvals tónlist inn á fjölmörg
heimili á landinu og hefir gert tilraun
meS gagnmerka starfsemi til eflingar
söng á heimilunum, þar sem er „ÞjóS-
kórinn“. En þetta allt er ekki nóg til
þess að lyfta þjóðinni á verðugt og við-
eigandi menningarstig í tónmennt. Svo
lengi sem vantar almennan skilning og
þátttöku í tónlistarlífinu í landinu, verS-
ur þjóSin — meS einstaka góöa söng-
kóra, tónlistarskóla í -Reykjavík, veru-
legan hóp nýtra tónlistarmanna í höfuS-
staðnum og „æöri tónlist" í viötækjum
sínum — eins og kölkuS gröf, glæsileg
hið ytra en rotin hiö innra. Og verSi
mestur hluti þjóSarinnar hlutlaus og
áhugalaus um tónmennt, hverfur fljót-
lega sá jarövegur, sem hin æöri tónlist
hennar verSur aS v?xa upp úr cg hafa
til þess aö gróa í. Þá þarf hún engan
tónlistarskóla, ekkert útvarp á tónlist,
enga söngkóra. Þá getur hún sofiS svefni
menningarleysis og lognværSar, sem
enginn sannur Islendingur óskar henni.
Tónmenning þjóðar'nar verðrr að
vera byggð neðan frá, eins og öll menn-
ing hennar. Hún veröur aS hvíla á undir-
stöSu almmnrar þekkingar fólkcins í
landmu. Láigmarki þeirrar þdkkinga'r
veröur aö vera þaS, að öllum börnum
á íslandi sé kennt að þekkja og lesa nót-
ur, eins og þeim er kennt aS lesa hiö
lifandi mál. Slík nndirstaöa mundi skapa
frjóan jarSveg. Einnig þarf söngiökun
i skólum og heimahúsum aö færast
mjög í vöxt. Ný alda nýrrar söngmenn-
ingar þarf að flæða yfir landið og hrífa
með sér fólkið. Og íyrsta sporið, sem
stíga þarf í þessa átt er þaS, aö þjóSin
viSurkenni þær lágmarkskröfur, sem
gera veröur og bent er á hér aS framan.
Ég veit vel, aö spurt veröur og þaö aö
vonum: Hvaöan eigum viö aS fá menn
til þess aS kenna söng í öllum kaupstöS-
um, kauptúnum og sveitum á íslandi?
Hverjir eiga aS æfa söngflokka í hverri
byggS? Hverjir eiga aö kenna aö leika
á hljóöfæri, svo aö hljóSfærasláttur,
sem er frumskilyrSi allrar söngstarfsemi,
verSi stundaSur á hverju heimili á land-
inu? ÞaS vantar menn til þess aS vinna
þetta. Þekking vex ekki upp af engu.
Alveg rétt. ÞaS vantar menn. En þaö
hefir fyrr vantaö menn á íslandi og úr
veriö bætt. ÞaS vantaöi menn meS land-
búnaSarþekkingu til þess aS rækta land-
iö. Búnaöarskólar voru settir á stofn, og
útbreiddu þeir þekkingu. ÞaS vantaði
menn til þess aS stjórna íslenzkum skip-
um. ÞaS var settur upp stýrimannaskóli
í Reykjavík, og nægir menn meS viS-
unandi þekkingu stýra nú hinum íslenzka
flota. Fyrir hinar dreiföu byggSir lands-
ins verSa aö koma skólar, sem dreifa
mönnum meö viöunandi þekkingu út
á meSal fólksins, eins og gert hefir ver-
iö á fjölmörgum öSrum sviöum.
Þessir skólar þurfa ekki aS vera stór-
ir, og reynslan verSur aS skera úr um
þaS, hvaS þeir þurfa aö vera inargir.
Þeir verSa aö vera reistir á „heitum
stöSum" í sveit, heimavistarskólar meS
óhljóönæmum tveggja rnanna herbergj-
um, nægum hljóSfærakosti og kenns’u-
kröftum. Hagkvæmast væri efalaust, aS
þeir stæöu í námunda viö héraðsskól-
ana. Þá gætu nemendur hvorratv°ggja
skólanna notiö gagnkvæmra hlunninda.
Námstími ætti aS vera 2 vetur og lág-
markskröfur gerSar til prófs.
Því skal ekki trúaö, ef þessi aðstaSa
væri til, aö piltar og stúlkur milli ferm-
ingar og tvítugs fe^gjust ekki til þess
aö nota hana. Á fjölmörgum heimilum
eru til hljóðfæri, sem enginn kí’nn að
leika á. Tónlistarskólinn í Reykjavík
hefir ekki rúm fyrir fleiri nemendur,