Tónlistin - 01.12.1944, Blaðsíða 37

tónlistin'
67
fregnir uni minningar- og sorgarathafn-
ir. Janvel þeir, sem löstuðu Nikisch fyr-
ir einhliða list, sjá að tjónið er óbætan-
legt.
Islancl saknar einskis. Það átti ekkert.
1-cipzig uw mánaðamót janúar—febriiar
1922. Jón Leifs.
Lögrétta 14. 3. 1922.
ÚR BRÉFI AF AUSTFJÖRÐUM.
.... Það er eftir mínum skilningi að-
altilgangur þeirra sálma, sem ætlaðir eru
til söngs í kirkjum eða heimahúsum, frem-
ur að hrifa á hjörtun en að fræða skiln-
inginn; mér virðist söngurinn fyrir eigi
að lífga hinar guðrækilegu tilfinningar
hjartnanna, opna þau og búa þau undir
viðtöku ])eirra kenninga, sem fluttar
verða fram í ræðunni eða lestrinum, og
leiða hugann til þess efnis, sem um verð-
ur rætt.....
.... Menn syngja ekki til að syngja
—- heldur til að hafa þess andleg not,
einkum með því að komast við af söngn-
um. En hvernig á það að verða, þegar
orðin, sem menn syngja, gefa ekki tilefni
til ])ess — þegar þau eru óhæfari en sund-
urlaus ræða til að skíra skilninginn og
hreinsa hjörtun ....
Fjölnir, 2. ár 1836.
f lýsingu á Vestmönnum —- villtum
])jóðflokkum í Mið-Asíu ■— stendur svo
í fyrsta árgangi Fjölnis: „Vestmenn hafa
ekki söngtól nema bumbur og skeljar."
ÚR STUTTU ÁGRIPI AF ÆFI I>OR-
VALDS BÖÐVARSSONAR.
„Þeir, sem fræðing barnanna er á
hendur íalin, gefa því enn þá of lítinn
gaum: að messusöngurinn — eins og
honum er fyrir komið, þar sem reglan
er komin á — er sér í lagi ætlaður til
að gera þann lærdóni ávaxtasaman fyrir
hjartað, sem lærdómsbókin á að innræta
skilningnum; og má hvorugt án annars
vera, ef þekkingin á að geta orðið skýr
og nytsöm“
Fjölnir, 3. ár 1833.
SÖNGUR Á HORNSTRÖNDUM.
á undan lestrinum og á eftir voru
sungnir sálmar, og var þá mikils um
vert, að einhverjum væri „hægt að
syngja“, væri lagviss og raddmikill til
þess að vera forsöngvari, en allir tóku
undir og margir feimnislaust, læljuðu
eins hátt og þeir gátu, með tilheyrandi
ringjum og rykkjum.
Framan af vetrum vorti Sturmshug-
vekjur lesnar og sungnir hugvekjusálm-
ar Jóns Hjaltalíns. Eftir hátiðir voru
fæðingarsálmar Gunnlaugs Snorrasonar
oft sungnir. Á sjöviknaföstunni voru
Vigfúsarhugvekjur lesnar, en Passíusálnt-
ar sungnir. Var einn sálmur sunginn
hvert kvöld, en skipt ])annig, að á undan
lestrinum var allur sálmurinn sunginn
nema þrjú erindi, sem geymd voru til
söngs eftir lesturinn. Eftir páska voru
upprisuhugvekjur lesnar, en um sumarmál
missiraskiptaoffur.
Grallarasöngur hélzt lengi frant eftir
öldinni og átti sterk ítök í gömlu íólki.
Þótti þvi hann hafa verið miklum mun
tilkomumeiri en sálmasöngurinn eftir
sálmabókinni. Jafnvel eftir aldamót var
það ekki ótítt, að gamlar konur gripu
grallaraskræðu sina eftir húslestur á
sunnudegi og bættu sér upp sálmasöng-
inn. Þær sátu á rúmum síríum, máttu ekk-
ert verk hafa með höndum og sungu þá
úr grallaranúm sér til hugarhægðar í að-
gerðaleysinu, en söngur þeirra barst um
baðstofuna eins og ómar aftan úr öldum.
Úr Hornstrendingabók Þorleifs
Bjarnasonar 1943■
BÓKAFREGN.
FYRSTA ISLENZKA SÖNGFRÆÐIN
f ANNARRI SÉRÚTGÁFU.
Jónas söngfræðingur Helgason í
Reykjavík hefir nýlega gefið út í annað
sinn söngreglur þær, er hann sarndi og
lét prenta fyrir nokkrum árum, og er þessi
nýja útgáfa aukin og endurbætt. Það er
sannarlega allrar virðingar vert, hversu
þessi maður heíir brotizt áfram gegnum
marga erfiðleika og hindranir til þess
fyrst og fremst að læra sönglistina og full-