Tónlistin - 01.12.1944, Blaðsíða 28

58
TÓNLISTIN
23. takti meÖ samstígum áttundum, óráÖ-
stöfuðum fersexundarhljómi og stökki
Úr honum inn í mishljóm (dómínantsept-
akkord), sem ö'Ölast láusn í rangstæða átt
á tilbreytingarlausum hljómi (dómínant-
þríhljómi). Við krómatísku tóntegunda-
skiptin síðast á 10. síðu er scm jörðin
skríði undir fótum manns, svo snögg eru
umskiptin frá H-dúr yfir í G-dúr með að-
eins einum sameiginlegum tón.
Hér hefir nú verið stiklað á hinum
helztu atriðum í handverkslegum frá-
gangi ])essara sönglaga hins nýja lýðveldis.
Alargt mætti þar betur fara, og þess óska
allir, sem vilja velferð íslenzkrar tón-
listar, að islenzk alþýðuskáld fái sem
I)ezta aðstöðu til þess að leggja af mörk-
uni drjúgan skerf til viðreisnar íslenzkri
Songmeiint. Ef ríkið á að vera sjálfstætt
og öflugt þjóðartákn, verða allir þættir
þess að geta þolað nokkurt átak samfara
hóflegti gagnrýni, og líka þeír, sem hing-
að til hafa. legið í grafgötum óverðskuld-
aðs athugaleysis. Og aklrci framar meg-
un1 við liggja undir ámæli orðtaksins
..Holsatia non cantat“, Holtsetar syngi
ekki, eða íslendingar séu haldnir siingva-
trega. Öll alþýðleg tónlistarviðlejtni sporn-
ar við slíkri ásókn, og hana ber því að efla
á allan hátt eftir föngum, enda þótt
hún sé jafnvel lítt sjálfbjarga og máske
hálfvanburða í fyrstu. Slik ])róun hlýtur
eldskírn sína í kyrrlátri baráttu, og henni
lyktar með óstöðvanlegum sigri gjörvallr-
ar þjóðarinnar, þar sem allir eru virkir
þátttakendur.
„Við aringlóð",
eftir Svein Víking Guðjohnsen. Gefið
út til ágóða fyrir fjársöfnun til danskrá
flóttamanna í Svíþjóð.
Lag ]ietta sver sig eindregið í ætt við
dægurlög tuttugustu aldarinnar, með
löngu forspili og ,,refrain“ eða viðkvæði.
Hefði verið æskilegt, að ásanit fyrirsögn
mætti einnig sjá, hvert form lagsins og til-
efni væri, svo að menn villtust ekki á
því að greina sundur „klassískt" sönglag
með innihaldssterkum orðum og ósköp
hversdagslega „brúksmúsík" með nýtízku
dansblæ og slagarakenndum ástarsöng
með óeðlilegu tónsviði og ofmettaðri til
finingasemi i margnotuðum ,,blue“-stíl,
sein nú er farinn a'Ö dofna helzt til mikið
og beinist í ])ess sta'Ö út á við til fram-
kvæmdahvatningar. Sem dæmi þcssarar
ljóðgreinar skal umræddur texti tilfærð-
ur hér:
Manstu, er við arinsins glóð
við undum kyrrlát og hljóð.
Eg hélt í höndina á þér,
og hýrt þú brostir við mér.
Eg man, hve bros þitt var biítt.
og björt þín augu og viðrnót hlýtt.
Eg færði þér mitt fyrsta Ijóð
við fölvaskin af aringlóð.
Þessi „hárómantísku" orð falla mæta
vel við suðrænan „tango", sem lagið vitnar
um. kjörin til þess að vekja stundarstemn-
ingu og heitar tilfinningar, sem lifna
rétt sem snöggvast. Sönn tilfinning fyrir
e'Ölilegri laglinu og einföldum og yfir-
lætislausum orðum er mun dýpri og var-
anlegri, ])ótt ekki falli hún máske strax
i augu. En inni fyrir hýr hún ])ví öfl-
ugri. Danslög og jazzmúsík eru til okkar
komin frá erlendum markaði, og ])aðan
munu þau halda áfrarn a'Ö koma. Við
höfum ærin verkefni a'ð vinna í því, sem
miðar að því að byggja upp og endur-
lífga islenzkan söng, látlausan en kröft-
ugan, fagran en heilbrigðan. Danslög eru
alþjóðleg, svo til eins í öllurn löndurn
hins svonefnda siðmenntaða eða „cíviliser-
aða“ heims. Það þarf ekkert persónulegt
séreðli þjóðvíss einstaklings til ])ess að
búa þeirn líf, því að það hrærist af sama
æðaslætti í Kaupmannahöfn, London,
Shanghai og Buenos Aires. Áður fyrr
hafði hvert land sina ])jó'ðdansa. sem
vorn einkennandi fyrir lifnaðarhætti vi'Ö-
komandi þjóðhópa og báru oft nafn þjó'ð-
arinnar sjálfrar eða einstakra landshluta.
Nú er ])etta næstum alveg horfi'Ö. Allir
])jóðflokkar dansa nú nær eingöngu eftir
einni og sömu hljóðpípu. i sama takti og
á sama hátt, svo að næstum mætti nefn-
ast múgdans. Og til þeirrar iðkunar eru
slagarar nútimans nauðsynlegir. Þeir eru