Tónlistin - 01.12.1944, Blaðsíða 29

tóxlistin
59
tákn augnal)liksins, notaÖir aðeins fyrir
lííSandi stund, án þess aS gera kröfu til
frekara gildis. Þann skilniug verÖur einn-
ig aÖ leggja í þessa músiktegund, nefni-
lega sem einskorðaða „brúksmúsík'1 við
skemmtanndi dans. Jafnskjótt og hún fer
át fyrir þann ramma, missir hún marks
og villir á sér heimildir jafnframt.
Það er ]>ví auðsætt, að sjálfsögðum
undirtitli á lagi til dansiðkunar ber ekki
að sleppa; þar i felst ytri tilgangur tón-
smiðarinnar. Um þessa einstöku lagsmíð
skal annars ekki fjölyrt; hún er í venju-
legum dægurlagastíl með stökkvandi „bar-
karólu“-bassa og slitnum synkópum í
mollriki tangósins, eiiigöngu löguð fyrir
pianó (á orgel nýtur þessi ósamfellda
hljómsetning sín alis ekki).
Rithátturinn er allviða vafasantur, ein-
földustu fruntreglur allraf nótnaskriítar
eru þverbrotnar, svo Senl staða háisins
eða leggsins og Íega halans eða fánans
röðun nótna i hljómklasa. Punktar
til táknunar fyrir merkingarsæti nótna-
lykils fylgja aðeins f-lvkli, og þá á sá
lykill ekki að vera bariton-lykill, eins og
hér kemur fyrir, og aldrei tíðkast að
aðgreina lykla ásamt formerkjum frá
eftirfarandi nótnalínu með þverstriki.
Sæti þagnarmerkja er heldur ekki háð til-
viljun einni. Margsinnis tvöfaldaður leið-
sögutónn prýðir hreint ekki hljóman lags-
ins, 0g þrálát krómatík skerðir sönghæfni
línunnar. Díatónísk sönglína er ólíkt
sterkari og varanlegri, slétt og snurðu-
laus vindur hún sig um sínýjar brautir, án
l^ess að valda votti af væmni eða órétt-
mætum og leiðigjörnum klökkva. Þannig
var allur íslenzkur söngur til forna. Hann
]aekkti hvorki krómatík né kröpp og bund-
m leiðsögutónsskrcf; hreyfing hans minnti
a hvassar helluristur gamalla rúna, og
svipur hans var festumikill og harður,
bkt og hálendisgróður íslenzkra öræfa.
Og þannig á íslenzkur söngur framtíð-
arinnar aftur að verða, aukinn að nýjum
möguleikum og vaxinni kunnáttu á gam-
alli arfleifð. Hann verður að herða og
stæla i stað þess að veikja og mýkja
landsins syni og dætur.
Hljómleikalíf
Reykjavíhur
Eftir stuttan nám.sferil kom Guðmun-
ur Jónsson hingað snögga ferö. Hanli
hafði getið sér frægöarorö fyrir song sinn
áður en hann fór vestur uiil haf, og hon-
um hefir verið fagnað sem góÖum gesti
eftir að hahn kom heim. Aðsókn að söiig-
skemmtunum hans hefir verið geysimikil
og viðtokur ágætar. Aður en GuðmUrtd-
ur fór utan til nánls, hafði hartn íært
að syngja hjá Pétri Jónssyrti óperUsöngV-
ara. Arangurinn af því nánii var býstia
góður. Kennari GuÖmundar taldi þariii
grundvöll, sem Pétur hafði Íagt, alveg
réttan, og þakkaði honuni persónúiéga
fyrir það í bréfi. GuÖmundur hefir þegið
i vöggugjöf hljómmikla og karlnianriiéga
baritónrödd, sem er sérstaklega hreini-
fögur. Eftir námið hefir raddsviðiÖ
stækkað, og raddblærinn er orðinn lijart-
ari. Virðist kennari hans haía lagt áherzlu
á að bækka röddina, þvi að hann tehtr
menn með slikar raddir iíklegri til fralria
i óperum. Röddin hcfir samt haldið fuli-
um þrótti og hreim í dýptinni og einskis
misst þar. Raddsvið Guðmundar er stórt,
og þekki eg engan íslenzkan söngmann,
sem haft hefir annað eins raddsvið, nema
Símon Þórðarson frá Hól, en f rm sló
líka öll mct á þessu sviði. Rödd Guð-
mundar er úr dýrasta málmi, bæði fögur
og aðlaðandi, og hún er aiveg jöfn, á
henni er samfelldur blær. Það ]iarf ckki
að orðlengja það, að í rödd hans er sami
málmurinn og í röddum söngmanna,- sem
langt hafa k-.jmizt á listamamisbrautinni.
Á söngskránni voru 14 lög, helmingur-
inn íslenzk og. I ar kenndi mvgra grasa.
Ljóðalögin voru i meirihluta. Hann sýndi
það, að hann \ai vel heima á ]ivi sviði.
Söngur hans í „Eikarnum“ eftir Markús
Kristjánsson og ferjumannasöngnum á
Volgu missti ekki rnarks. Lakari var með-
ferðin á laginu „í rökkurró hún sefur“,
maður saknaði stundum fjörs og innlíf-