Tónlistin - 01.12.1944, Blaðsíða 41

71
TÓNLISTIN
smíðar, því að lítil tök eru að koma þeim
á framfæri út til þjóðarinnar. En þetta
á útvarpskórinn að gera. íslenzk tónskálú
hin stærri eiga vafalaust í fórum sinuin
allmikiö af tónverkum stærri og smærii,
sem alþjóÖ á að kynnast og eignast. Mfr
er t. d. kunnugt um, að eitt tóuská'diÖ
á stór verk (kantötur m. m.), sem er
unt klukkustundar verk að syngja, og
svo eru sjálfsagt enn fleiri. Og hvaÖ
])ekkir þjóðin t. d. af tónverkum Svein-
bj. Sveinbjörnssonar? Einnig er vitan-
legt, að til er talsvert af lögum eftir menn
sem ekki kemur til hugar að telja sig
tónskáld, en geta þó verið hlutgeng likt
og alþýðuvísurnar í skáldskap. Þegar
útvarpskórinn væri búinn að kynna þjóð-
inni lögin, ætti útvarpið að gefa þau út,
smátt og smátt i heftum,og selja viðkostn-
aðarverÖi. Til söngstjórans yrði að vanda
vel. Hann þarf að vera vel menntaður,
duglegur og vinsæll af söngfólkinu. Sjálf-
sagt eru hér til nokkrir menn, er hafa allt
þetta til brunns að bera. En sjálfkjörn-
astur í þessa stöðu (að öllum öðrum ó-
löstuðum) finnst mér vera tónskáldið
Björgvin Guðmundsson. Hann hefir unn-
i.ð það þrekvirki að geta látið lifa, starfa
og blómgast um mörg ár allstóran kór
í ekki stærra bæ en Akureyri er, þar
sem nokkrir kórar aðrir starfa. Ber j)etta
vitni hæfileikum hans, dugnaði og vin-
sældum. Mörgum mun lika finnast, að
þjóðinni beri skylda til að fá jjessu eitia
mesta tónskáldi, sem hún hefir eignazt,
eitthvað veglegra hlutverk i hendur en að
fást við litið merkilega kennslu alla æfi.
Otrarpskór undir stjórn Björgvins Guð-
mundssomr mundi verða útvarpinu til
vinsœlda og vcgsauka, og þjóðinni iil
rnikillar ánœgju og sœmdar.
Æskilegt mætti teljast, að við útvarps-
messurnar væri dálítið meiri tilbreytni i
sálmasöng en verið hefir, að nýir sálm-
ar væru sungnir og ný sálmalög kynnt.
Hvorttveggja er til en of litið um hönd
haft. Meðan að svo er, getur þetta ekki
orðið eign þjóðarinnar. Eg hlusta mjög
oft á útvarpsmessurnar, en aldrei hefi
ég þar heyrt sunginn fegursta sálminn,
sem ég kann um Krist, Þú Kristur bróð-
ir allra ert eftir Jón skáld Magnússon,
eða sálm Davíðs skálds frá Eagraskógi
á föstudaginn langa, Eg kveiki á kertum
mínum, sem einnig er gullfallegur. Við
l)áða þessa sálma eru til fögur lög eftir
íslendinga, og það fleiri en eitt eða tvö.
Og aldrei hefi ég heyrt sungið við messu
hið prýðilega lag ísólfs Pálssonar við
sálminn Gakk inn í herrans helgidóm.
Svona mætti halda áfram að telja. Hin
kirkjulegu rit flytja stundum sálma og
andleg ljóð, svo sem vera ber, en þáu
þurfa einnig að flytja lögin er við eiga,
séu ])au til, svo að þetta komi að betri og
fyllri notum, en jafnnær hefi ég farið,
er ég hefi knúð á þær dyr. Eitt lag í
hefti, sem kostar ca. 70—80 kr, (auk
pappirs), ætti j)ó ekki að setja neitt rit á
höfuðið.
Alj)ýðublaðið 30.1. '44,
A. J. Johnson
(útdráttur).
EFTIRLÍKING OG SJÁLFSTÆÐI.
Okkar tími er hættulega staddur í eftir-
öpun eftir útlendingum. Við erum ung
]>jóð, miðað við nútímatækni og menn-
ingu, og af j)ví að við erum skemmra
á veg komnir i ýmsu, höldum við, að
allt sé takandi eftir. Eg get t. d. aldrei
nógsamlega grátið ]>að, að ,,jazzið“ er
komið til landsins. Fátt stuðlar rneira að
því a<) cyðileggja unga fólkið. Það er
mitt álit, að hið opinbera eigi ekki að
hlynni að slíku, t. d. með útvarpinu, —
að setja þannig haft á fætur æskulýðs-
ins. Taglhnýtingsháttur er mjög áberandi.
Hingað til höfum við verið einsamlir úti
á hafi. En svo kom stórt skip siglandi,
og við förum í kjölfar þess. Og okkur
finnst það dásamlegt að fylgja svona
stóru skipi, og getum hæglega drukknað
í kjölfarinu.
Prófcssor Einar Jónsson
myndhögggvari
(í „Skinfaxa").