Tónlistin - 01.12.1944, Blaðsíða 21

TÓXLISTIN
51
nema til að sýnast, t. d. blind pípu-
framhlið (prospekl) á orgeli (lika
kölluð á þýzku Blende: sýnd
eða sjónliverfing), þegar í fram-
hliðinni standa aðeins tréstengur,
vafðar tinþynnum, i staðinn fyrir
reglulegar pípur, blind registur
(aðeins kólfarnir eða speldin), eða
jafnvel blind nótnab'orð osf.
blokkflauta, gamalt nafn á trjónu-
flautu; orgelrödd, sem hljómar
líkl og þetta bljóðfæri.
blues, amerískur liægur dans með
synkópum í taktegundinni %, upp-
runalega sönglag.
„tobisationir“ kallasl hinar ýmsu
tegundir af sjösæta tónlestrarað-
ferðum (solmisation), j). e. tilraun-
ir til að gefa sjöunda tóninum, nót.
unni h, lika sitt eigið tónlestrar-
nafn (bocedisation, damenisation,
bebisation).
bocal (fr.): ketilmunnstykki (á
hornum, trompetum, básúnum
osf.).
bocca (ít.)> munnur; a bocca
c b i u s a, með lokuðum munni,
þ. e. með ymjandi röddu, „pú-
andi“.
bocedisation, sjösæta tónlestrarað-
fcrð með samstöfunum bo ce di
ga lo ma ni (tillaga H. Waelrant’s
árið 1550).
„bockstrilla“ (egl. hafurstrilla):
slæm, vcikburða, þ. e. of löng eða
rvkkjótt trilla.
bogahljóðfæri: strokhljóðfæri.
bogahljómborð: íhvolft geislandi
hljómborðsfyrirkomulag, sem átti
að gera spilaranum mögulegt að
íeyg.ja handleggina út til yztu
nótnanna, fundið upp af Clutsam
í Berlín, en náði lítilli útbreiðslu.
bogastjórn, hjá strokhljóðfærum
mismunur á hljóðmyndun með
uppstroki, niðurstroki, boppandi
boga, staccato (,,píkera“) osf.
boghorn (þ. B ú g e 1 h o r n, e.
bugle), hið venjulega kallhorn
fótgönguliðsms; út frá því þróað-
ist síðan speldishorn (þ. Klapp-
Iiorn) ,ophikleide, einnig flygilhorn,
althorn, tenórhorn og bassatúba
og bambardon. Hið algengasta
boghorn í B nær frá stóra B lil b-,
þó eingöngu með náttúrutónum
(sbr. aliquottóna og yfirtóna).
bogi, 1. hjá strokhljóðfærum íbogin
stöng úr stinnum og hörðum við,
spennt með hrosshári, sem streng-
irnir eru stroknir með; 2. hjá
málmblátsurshljóðfærum skipti-
stykki, sem breytir stillingunni,
svo sem F-bogi eða E-bogi á horni;
3. í nótnaskrift merki, sem gerir
tvær jafnháar nótur að einni
(tengibogi, sbr, binding), eða
merki, sem gefur lil kynna náinn
samruna mishárra tóna (binding-
ar-bogi eða legato-bogi).
bolero, spánskur sólódans með hand-
smellum í taktlegundinni % og í
hljóðfalli:
Vs upptaklur | Vs 2Ac, % | eða:
Vs Ufpptaktur | Vs %2 Vs %2 % |-
bombarde, frakkneskt nafn á sterkri
lö feta tungurödd i orgelinu (bá-
súna); áður fyrr heiti á djúpum
hjarðpípum (schahnei), sem á
þýzkú afbakaðist í bomhart eða
pommer.
bcmbardon (ít. b o m b a r d o n e),
nú nafn á djúpu bassa-málmblást-
urshljóðfæri, í flokki hinnar stór-