Bændablaðið - 08.06.2004, Blaðsíða 1

Bændablaðið fram að sumarleyfi
Þarft þú að auglýsa? Síminn er 563 0300. Netfang Eiríks
Helgasonar, auglýsingastjóra, er eh@bondi.is
22. júní og 6. júlí
Mjólkurráðstefna
15, 16,
17 og 18
Bannað að veiða
göngusilung í net
í Eyjafirði Bls 10
Hvernig er að læra
landbúnaðarfræði í Danmörku?
Sæmundur Jón Jónsson stundar
nám við Vejlby Landbrugsskole sem
er stærsti landbúnaðarskóli í
Danmörku. Hann segir okkur frá
skólanum á blaðsíðu 16.
Upplag Bændablaðsins
11.500
Þriðjudagur 8. júní 2004
11. tölublað 10. árgangur
Eftirlitsmynda-
vélar í
útihúsum fækka
fýluferðum
Það færist í vöxt að bændur séu
með eftirlitsmyndavélar í fjós-
um eða fjárhúsum sínum. Einn
af þeim sem fengið hefur sér
eftirlitsmyndavélar í fjárhúsin í
vor er Bogi Ingimundarson,
bóndi á Brekku í Núpasveit.
Hann segir þær létta mjög undir
meðan á sauðburði stendur því
eins og hann orðaði það: ,,Fýlu-
ferðunum fækkar en þær voru
oft margar meðan á sauðburði
stóð þannig að þetta eykur á leti
manns." Þá segist hann hafa
bjargað lömbum með því að
fylgjast með í fjárhúsunum í
gegnum myndavélarnar.
Hann segist fyrst og fremst
hugsa myndavélarnar til að
fylgjast með snemmbærum og síð-
bærum en þegar sauðburður stend-
ur sem hæst er sólarhringsvakt í
fjárhúsunum. Bogi segir að það
færist í vöxt að bændur fái sér
eftirlitsmyndavélar. Fjárbændur
nota þær eins og Bogi lýsir en
kúabændur nota þær til að fylgjast
með kúm sem eru komnar að
burði.
Bogi sagði að þær ær sem
hann lét sæða hafi borið fyrstu
dagana í maí en hinar ekki fyrr en
um miðjan mánuðinn og almennt
hefjist sauðburður fyrir norðan
ekki fyrir þann tíma.
Örn Helgason, framkvæmda-
stjóri Videocom ehf., sem býður
upp á heildarlausnir fyrir bændur
og aðra varðandi eftirlitsmynda-
vélar, sagði að hægt væri að fara
margar leiðir við uppsetningu
eftirlitsmyndavélanna. Hægt er að
fá myndina inn í sjónvarpið hjá sér
eða tölvuna. Kostnaðurinn er líka
mjög breytilegur eftir því hvaða
leiðir menn vilja fara. Hins vegar
er ljóst að vélarnar spara mikla
vinnu bæði hjá mjólkurfram-
leiðendum og sauðfjárbændum.
Samkvæmt skýrslum nautgriparæktarfé-
laganna voru vanhöld á kálfum kringum
burð um 13% á sl. ári og hafa aldrei verið
meiri. Hlutfall nautkálfa sem fæðast dauðir
eða drepast rétt eftir fæðingu er 15% en
12% meðal kvígukálfa. Einna alvarlegast er
þó að vanhöld undan fyrsta kálfs kvígum
eru 20,5%. Vart þarf að taka fram að
þessar tölur eiga sér ekki nokkra hliðstæðu í
hinum vestræna heimi og er því brýnna en
nokkru sinni fyrr að komast að rótum þessa
vanda.
Árið 2001 gerði Baldur H. Benjamínsson
nautgriparæktarráðunautur hjá Bændasam-
tökum Íslands athugun á þessum málum þar
sem lagðar voru til grundvallar upplýsingar úr
skýrsluhaldi nautgriparæktarinnar um 163.530
burði. Þar voru athuguð áhrif ýmissa um-
hverfisþátta, s.s. burðarnúmer, lengd með-
göngu, munur á milli búa, hvort faðir kálfsins
var heimanaut eða sæðinganaut, áhrif skyld-
leikaræktar o.s.frv. Eins og við mátti búast var
tíðni vanhalda lang mest við fyrsta burð einnig
ef lengd meðgöngu vék verulega frá meðaltali.
Munur á milli búa er einnig verulegur, allt frá
engum vanhöldum upp í ríflega þriðjung af
fæddum kálfum. Þá eru einnig til bú þar sem
vel yfir helmingur kálfa undan fyrsta kálfs
kvígum fæðist dauður. Munur á vanhöldum er
heimanautum í óhag, þar segir Baldur að
skýringin sé a.m.k. að hluta til sú að væntan-
legur burðardagur er ekki þekktur, eftirlit og
undirbúningur fari því fyrir ofan garð og
neðan. Þá ber líka að geta þess að munur milli
nauta er talsverður, allt frá 5-6% upp í 18-20%
vanhöld meðal afkvæma. Skyldleikarækt í
íslenska kúastofninum hefur til þessa ekki
verið talin sérstakt vandamál en þó hefur hún
greinileg áhrif á vanhöldin. Baldur segir að þau
áhrif muni aukast á næstu árum, vegna stífs
úrvals eftir einstaklingslíkani.
“Ekki þarf að fjölyrða um neikvæð áhrif
þessara miklu kálfavanhalda á búskapinn, í
fyrsta lagi er hér um beint fjárhagslegt tjón að
ræða, þá skerðir þetta úrvalsmöguleika bænda
mikið, endurnýjunarþörfin er meiri en nokkru
sinni áður og í raun meiri en stofninn stendur
undir. Í fjórða lagi er hér um vanda sem snertir
,,Það er ótrúlega margt sem
vinnst við það að frysta skógar-
plöntur á haustin og allt vinnuferli
bæði hjá bændum, plöntufram-
leiðendum og Suðurlandsskógum
mun breytast þegar farið verður út
í þetta. Plönturnar eru teknar úr
bökkunum sem þær vaxa upp í og
settar í laupa sem síðan eru settir
inn á frysti og frystir við mínus 4-
5 gráður. Þar með eru menn lausir
við þá kalhættu sem er alltaf til
staðar hjá okkur á veturna og
vorin," sagði Björn.
Hann segir að áður en plantan
sé fryst verði hún að fara í
gegnum frostþolsprófun. Þegar
hún hefur sýnt nægilegt frostþol
þá er hún sett inn í frysti og
geymd þar til vors. Björn segir að
plöntun á vorin sé mest spennandi
við verkefnið. Bændur sem planta
nú í byrjun maí taka ákveðna
áhættu vegna hugsanlegra vor-
frosta. Sú planta sem kemur úr
frysti kveikir ekki á sér fyrr en
eftir 3 vikur og því gerir það
henni ekkert þótt komi frost í maí.
Hún er allan maímánuð að undir-
búa sig fyrir sumarið. Norðmenn
segja að með þessari frystiaðferð
séu hreinlega engin vetraraföll á
plöntunum en hér á landi hafa
menn lent í ótrúlega miklum
skakkaföllum vegna frostkafla á
vorin.
Þegar plantan er tekin úr fryst-
inum er hún sett í vatnsbað í 20
tíma í 8 gráðu heitu vatni og er þá
tilbúin til útplönturnar. Plantan er
í laupnum allan tímann sem hún
er í frysti og líka þegar hún er
þýdd upp. Þess vegna getur bónd-
inn tekið plönturnar í skottið á bíl
sínum í stað þess að vera með
kerru. Björn segir að þetta muni
spara óhemju mikið í flutn-
ingskostnaði.
,,Það tekur okkur 3 til 5 ár að
setja þetta í gang m.a. vegna þess
að plöntuframleiðendur þurfa að
breyta vinnutilhögun hjá sér og
hugsanlega að kaupa sér nýjan
vökvunarbúnað og fleira sem
krafist verður af þeim. Á móti
kemur að plöntuframleiðendur
þurfa ekki að hafa nema eitt sett
af bökkum vegna þess að
bakkarnir losna þegar plönturnar
fara í frystingu. Þeir geta minnkað
rými í plöntustöðunni hjá sér um
helming vegna þess að þeir losna
við plönturnar út á haustin í stað
þess að þurfa að geyma þær til
vors. Það má því segja að þetta
snerti allt ferli Suðurlandsskóga.
Þar er ekkert undanskilið," segir
Björn B. Jónsson.
Kálfadauði alvarlegt vandamál
Skógarplöntur
settar í frost!
Suðurlandsskógar hafa ákveðið að koma sér upp frystigeymslum
fyrir skógarplöntur og er undirbúningur þegar hafinn. Björn B.
Jónsson, framkvæmdastjóri Suðurlandsskóga, sagði í samtali við
Bændablaðið að hann hafi lengi haft þetta sem áhugamál og að þetta
sé nokkuð sem hann telji að verði að koma, alla vega á Suðurlandi.
Hann segir að Norðmönnum hafi tekist vel með þessa nýju aðferð.
Landbúnaðarháskólanum á
Hvanneyri var slitið við
hátíðlega athöfn í
Reykholtskirkju í Borgarfirði
fyrir skömmu.
Vestfirðingurinn Marta
Sigríður Örnólfsdóttir
útskrifaðist úr
búvísindadeild. Dóttir
hennar Unnur Eyrún var í
kirkjunni en taldi réttast og
best að hreiðra um sig í
fangi móður sinnar. Við
segjum nánar frá
útskriftarhátíðinni í
Reykholti á blaðsíðu 12.
Framhald á næstu síðu.
Mjólkurneysla bætir
heilsuna og dregur úr
kostnaði hins opinbera