Bændablaðið - 08.06.2004, Blaðsíða 6

6 Þriðjudagur 8. júní 2004
Upplag: 11.500 eintök
Íslandspóstur annast dreifingu blaðsins að mestu leyti.
ISSN 1025-5621
Bændablaðið
Málgagn bænda og landsbyggðar
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og fjölmargra
annarra er tengjast landbúnaði. Bændablaðinu er dreift ókeypis til þeirra er stunda búskap en
þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu.
Árgangurinn kostar kr. 5.200 en sjötugir og eldri greiða kr. 2.250.
Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík.
Sími: 563 0300 - Fax: 552 3855 - Kt: 631294-2279 Ritstjóri: Áskell Þórisson (ábm.)
Auglýsingastjóri: Eiríkur Helgason, blaðamaður: Sigurdór Sigurdórsson
Netfang blaðsins er bbl@bondi.is
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins
Næstu blöð!
júlí
6.
júní
22.
Frestur til að panta stærri auglýsingar er
á hádegi miðvikudag fyrir útkomu. Smá-
auglýsingar þurfa að að berast í síðasta
lagi fyrir fimmtudag fyrir útkomu.
Sædýrasafn í
Þorlákshöfn?
Bæjarstjórn sveitarfélagsins Ölfuss
hefur ritað Davíð Oddssyni
forsætisráðherra og ríkisstjórninni bréf
og lýst áhuga sínum til þess að koma að
uppbyggingu sædýrasafns í Þorlákshöfn
í framhaldi af þingsályktunartillögu sem
fram kom á Alþingi og samgöngunefnd
Alþingis hefur einróma samþykkt
stuðning við. Bæjarstjórnin segir að
sædýrasafn falli einstaklega vel að
ímynd bæjarins og náttúruauðlindum
hans, sem felast meðal annars í hreinu
vatni og ferskum sjó. Þá vill bæjarstjórn
skoða þann möguleika að flytja
skipastól og hluta af starfsemi
Hafrannsóknarstofnunar til
Þorlákshafnar og síðast en ekki síst
mætti síðan tengja báta- og vélasafn
Þjóðminjasafnsins við þessa starfsemi.
/MHH
Heilsufar íslenskra bænda
rannsakað
Heilsufar íslenskra bænda hefur nokkuð
verið til umræðu á undanförnum árum í
ljósi breyttra búskaparhátta og breyttrar
stöðu bænda í þjóðfélaginu. Bændur,
sem áður störfuðu yfirleitt eingöngu að
búskap, hafa nú oft annað og jafnvel
þriðja starf meðfram auk þess sem
makar vinna oft að öðru en búskap.
Afkoma bænda er að mörgu leyti
erfiðari og tekjumöguleikar minni en
áður var. Mögulega leiðir þetta til
aukinnar streitu og álags, meira en áður
þekktist.
Nýlega var stofnaður starfshópur til
könnunar á heilsufari bænda með
þátttöku Kristins Tómassonar, yfirlæknis
Vinnueftirlits ríkisins, Gunnars
Guðmundssonar, lungnalæknis
Landspítala háskólasjúkrahúsi, og
Sigurðar Þórs Sigurðarsonar, lungna-
og atvinnusjúkdómalæknis við Iowa
háskóla í Bandaríkjunum. Frumkvæðið
má rekja nokkur ár aftur í tímann til
þess að Sólrún Ólafsdóttir, bóndi á
Kirkjubæjarklaustri, skrifaði grein í
Bændablaðið árið 2001 um að taka
þyrfti á þunglyndi meðal bænda og
versnandi andlegri heilsu þeirra.
Áburðarverksmiðjan hf.
ræður forstjóra
Stefán Kjærnested hefur verið ráðinn
forstjóri Áburðarverksmiðjunnar hf.
Stefán hefur víðtæka reynslu af stjórnun
og rekstri en hann var
framkvæmdastjóri og meðeigandi
Atlantsskipa ehf. frá janúar 1999 til júlí
2003. Áður starfaði Stefán m.a. sem
fyrirtækjatengill hjá FBA, fjármálastjóri
Ó. Johnsson & Kaaber og
markaðsfulltrúi Húsfélags Kringlunnar.
Stefán er með B.S. í fjármálafræði frá
Boston College og er stúdent frá
hagfræðibraut Verzlunarskóla Íslands.
Sigurður Þór Sigurðsson, sem
gengdi starfi framkvæmdastjóra
tímabundið, mun starfa sem
framkvæmdastjóri fjármálasviðs
Áburðarverksmiðjunnar og dótturfélaga
þess.
Söngkvöld í Efri-Vík
Efnt verður til söngkvölds í Efri-
Víkurhlöðunni í Landbroti laugardaginn
12. júní kl. 21.
Félagar úr Söngkór
Hraungerðisprestakalls fara austur í
Skaftafell í árlega vorferð, snæða
kvöldverð í Efri-Víkurhlöðunni þar sem
síðan verður slegið upp söngkvöldi og
eru velkomnir þangað þeir sem vilja
syngja með. Organisti kórsins, Eyrún
Jónasdóttir, ættuð frá Norðurhjáleigu,
verður með í för og gamli organistinn,
Ingi Heiðmar Jónsson tekur með
söngbækur til kvöldsins. Vilji einhverjir
taka þátt í kvöldverðinum, gistingu eða
njóta dagsins frekar þar á staðnum, þá
eru þeir beðnir að hafa samband við
ferðaþjónustuna á staðnum s. 487-
4694, efrivik@simnet.is
Bæklingurinn rauk út
Samhliða nýrri "auglýsingaherferð" á
lambakjöti sem Markaðsráð kindakjöts
hefur staðið fyrir á þessu ári var gefinn
út vandaður uppskriftabæklingur sem
dreift var í verslanir Hagkaups og
Nóatúns og gefinn viðskiptavinum.
Bæklingurinn hefur fengið mjög góðar
viðtökur og fyrsta prentun, 10.000
eintök, kláruðust á tæplega tveimur
vikum. Nú hafar verið prentuð 10.000
eintök í viðbót og er viðtökur
feiknagóðar. Uppskriftavefurinn
www.lambakjot.is hefur einnig fengið
góðar viðtökur en þar inni er mikið úrval
af uppskriftum á lambakjötsréttum frá
öllum heimshornum. Heimsóknir inn á
vefinn nema tæplega 540 á viku. Er það
von Markaðsráðs að með þessum
aðgerðum takist að halda þeirri
söluaukningu áfram sem verið hefur frá
því þessi verkefni fóru af stað
Á lokadögum Alþingis kom fram
skýrsla um matvælaverð á Íslandi í
samanburði við matarverð í
nágrannalöndum okkar. Umræðan í kjölfar
birtingar þessarar skýrslu fór vel af stað en
tók síðan á sig gamalkunna mynd.
Augljóst er að beint samhengi er á milli
verðlags og lífskjara í
samanburðarlöndunum. Þannig er lágt
matarverð þar sem lífskjör eru lakari og
atvinnuleysi oft vandamál. Þetta er einföld
staðreynd sem vill gleymast. Eins ber að
horfa til að skattlagning matvæla hlýtur
alltaf að hafa áhrif á matarverð.
Ein megin niðurstaðan var einnig að
fákeppni í matvöruverslun getur orsakað
hátt verðlag. Þegar einn af
forsvarsmönnum verslunar var í
morgunþætti Rásar 2 á dögunum taldi
hann að slíkt væri algjör firra því
stærðarhagkvæmni í matvöruverslun hlyti
að tryggja lægsta verðið. En gerir fákeppni
það? Er það eðli fákeppni? Er kannski
einokunarverslun trygging fyrir lágu
vöruverði? Ættum við kannski að skoða
lítilsháttar reynslu bænda af því að lækka
verð á vörum sínum? Hvernig stendur á
því að stórfelld lækkun á t.d. nautakjöti til
bænda kemur ekki fram í smásöluverði til
neytenda? Ekki eru kjötvinnslur og
sláturleyfishafar að maka krókinn, í það
minnsta kemur það ekki fram í
afkomutölum þeirra. Það dugar ekki að
bændur, sem á undanförnum árum hafa
gefið stórkostlega eftir í verðlagi á búvöru,
geti sætt sig við að sú lækkun skili sér ekki
til neytenda. Hvernig stendur á að samtök
neytenda beina ekki sjónum sínum að
þessum staðreyndum? Bændasamtökin
geta lagt fram upplýsingar sem sýna fram á
hve mikið afurðaverð hefur lækkað á
undanförnum árum.
Innkoma verkalýðshreyfingarinnar í
þessa umræðu var á margan hátt
skynsamleg, enda skynjar hreyfingin
mikilvægi þess að viðhalda þessari
mikilvægu atvinnugrein í landinu. Lætur
nú nærri að þær fjölskyldur sem t.d. hafa
afkomu sína tengda úrvinnslu og þjónustu
við mjólkuriðnaðinn séu ámóta margar og
þær bændafjölskyldur sem hafa afkomu
sína af frumframleiðslunni.
Bændasamtökin bera virðingu, og styðja,
baráttu launþegahreyfingarinnar í
málefnum erlends verkafólks sem hingað
kemur. Heilshugar er hægt að taka undir
og vara við að gefinn sé afsláttur á
félagslegum réttindum og launum þessa
fólks. Það er vart hægt að ímynda sér
hverjar afleiðingar þess væru ef hingað
streymdi verkafólk frá þeim þjóðum sem
búa við atvinnuleysi og kröpp kjör. Að
notfæra sér neyð þessa fólks er alvarlegur
hlutur. Oft á tíðum eru samt þessar sömu
launþegahreyfingar að krefjast innflutnings
búvara sem eru framleiddar við slíkar
aðstæður. Er kannski næsta skref að herða
að kjörum þess fólks sem vinnur við
úrvinnsluna til að geta lækkað verð á
búvörum? Þetta er óviðeigandi spurning en
er rökrétt því þess er krafist.
Í upphafi þessa pistils nefndi ég að
umræðan hefði fljótlega farið inn á
gamalkunnar slóðir en hún endurspeglast í
því að allt sé þetta íslenska landbúnaðinum
að kenna. Hvernig í ósköpunum getur
atvinnugrein með 6,8% af útgjöldum
heimilanna borið ábyrgð að háu verðlagi á
Íslandi? Sérstaklega í ljósi þess sem á
undan er rakið hve mikið búvöruverð til
bænda hefur lækkað. Bændur gera nú þá
kröfu að leitað verði nýrra svara við
þessum spurningum. Það gengur ekki að
kenna okkur um hátt matarverð. Af hverju
er ekki leitað að alvöru svörum?
Bændasamtökin eru óhrædd að taka þessa
umræðu. Bændafjölskyldur þessa lands
finna það ekki á sínum fjárhag að þær séu
að okra á vinnu sinni. Á það hefur líka
verið bent að margir af efnuðustu mönnum
þessa lands grundvalli auð sinn á að hafa
verslað með matvörur, og þá líka íslenskar
matvörur. /H.Ben.
Leiðarinn
Matarverðsumræðan