blaðið - 06.05.2006, Blaðsíða 22

22 I VÍSINDZ
LAUGARDAGUR 6. MAÍ 2006 blaöið
Dýr i útrýmingarhœttu
Flóðhesturinn og ísbjörninn ífyrsta skipti á válista IUCN.
ísbjörninn og flóðhesturinn eru í
fyrsta skipti í hópi dýra sem talin
eru í útrýmingarhættu að mati al-
þjóðlegrar stofnunarinnar World
Conservation Union (IUCN) sem
fylgist með líffræðilegri fjölbreytni
í heiminum. Tegundirnar eru á vá-
Iista stofnunarinnar ásamt meira
en 16.000 öðrum lífverum. Á meðal
þeirra sem eru einnig nýjar á lista
eru ýmsar hákarlategundir og fersk-
vatnstegundir í Evrópu og Afríku.
Talsmenn IUCN segja að fjölbreytni
lífrikis minnki þrátt fyrir alþjóðlega
samstöðu um að reyna að stemma
stigu við þeirri þróun.
í hverju er hættan fólgin?
99% þeirra lífvera sem eru á válist-
anum stendur ógn af mannanna
verkum. Meginógnin stafar af því
að kjörlendi lífvera tapast en það
hefur áhrif á meira en 80% af þeim
fuglum sem eru á listanum, spendýr
og froskdýr. Þá er hlýnun jarðar í
auknum mæli viðurkennd sem alvar-
leg ógn. Af öðrum ógnum sem tengj-
ast manninum má nefna mengun,
ofnýtingu og tilkomu nýrra tegunda
í vistkerfi.
Alls eru 16.119 tegundir á válistanum
í ár en hann er byggður á nákvæm-
ustu og marktækustu könnun sem
gerð er á stöðu plöntu- og dýrateg-
undaájörðinni.
(sbirnir í útrýmingarhættu
Isbirnir hafa einkum orðið fyrir
áhrifum af ísbráðnun á norður-
heimsskautinu en IUCN kennir lofts-
lagsbreytingum um hana. Isbirnir
þurfa á ísjökum að halda til að geta
veitt seli og önnur dýr. Án þeirra
fsbjörninn er meðal þeirra dýrategunda sem komnar eru á válista yfir dýr í útrýmingarhættu.
mun fæðuframboð þeirra minnka.
Einnig bendir margt til þess að
snjóhellarnir þar sem birnirnir ala
upp unga sína bráðni fyrr á árinu
en áður. Isbirnir eru taldir í útrým-
ingarhættu og er því spáð að fjöldi
þeirra muni minnka um 50-100% á
næstu 50 til 100 árum.
Flóðhesturinn komst á válistann
í fyrsta skipti þar sem fjöldi þeirra
í Lýðveldinu Kongó hefur hrapað
um 95% á áratug. Ólga í stjórn-
málaástandi landsins hefur leitt til
þess að lítið eftirlit hefur verið með
veiðum á skepnunum sem hafa farið
úr böndunum.
„Staðbundin átök og pólitísk ólga
í sumum ríkjum Afríku hafa leitt
hörmungar og harðræði yfir marga
íbúanna og áhrifin á dýralífið hafa
einnig verið skelfileg," sagði Jeffrey
McNeely vísindamaður hjá IUCN.
Gralreitur konungs
finnst í Gvatemala
Fornleifafræðingar hafa upp-
götvað stóran grafreit konungs
maja-indíána I frumskógum
Gvatemala. Á meðal þess sem
komið hefur í ljós við uppgröftinn
eru eðalsteinar og jagúarfeldur
sem jörðin hefur geymt í meira en
1500 ár.
Fornleifafræðingurinn Hector
Escobedo fann gröfina þar sem
konungur E1 Peru Waka borgar-
innar liggur grafinn. Borgin sem
liggur við mikilvæga verslunarleið
maja-indíána er nú rústir einar og
hulin gróðri.
Fornleifafræðingar telja að kon-
ungurinn kunni jafnvel að hafa
verið stofnandi borgarinnar.
„Ef þetta reynist vera stofnandi
borgarinnar þá er hér um að ræða
einstakan fund,“ sagði David Frei-
del fornleifafræðingur í viðtali
við Reuters-fréttastofuna en Frei-
del stýrir uppgreftinum ásamt
Escobedo.
Fornleifafræðingarnir og sam-
verkamenn þeirra unnu í kapp
við tímann að uppgreftinum enda
höfðu grafarræningjar látið á sér
kræla.
Aðeins degi áður en Escobedo
uppgötvaði gröfina lögðu grafar-
ræningjar leið sína í göng sem forn-
leifafræðingar höfðu grafið undir
pýramídanum í árangurslausri
leit að ránsfeng.
Grafarræningjar láta oft greipar
sópa um svæði þar sem unnið er
að fornleifauppgrefti í héraðinu.
Ránsfenginn selja þeir gjarnan
Fornleifafræðingurinn Griselda Perec
virðir fyrir sér leifar ævafornrar maja-
trommu við El Peru Waka borgina í
Gvatemala. Tveir merkir grafreitir hafa
komið í Ijós við uppgröft í rústum borg-
arinnar á undanförnum tveimur vikum.
til safna í Bandaríkjunum eða til
einkasafnara. „Þeir vinna yfirleitt
á næturna, gera hvað sem þeir
vilja og eru fljótir að því,“ segir
Escobedo.
E1 Peru Waka fannst á sjöunda
áratugnum en Escobedo og félagar
hans hófu fornleifarannsóknir og
uppgröft á svæðinu fyrir þremur
árum.
Þeir þurftu að styrkja stoðir pýr-
amídans þar sem gröfin fannst til
að koma í veg fyrir að hann myndi
hrynja eftir að grafaræningjar opn-
uðu tvenn göng í honum.
Á þriðjudag fann annar hópur
fornleifafræðinga aðra hugsan-
lega konungagröf í nágrenninu
sem talin er vera fjórum öldum
yngri. Sú gröf hefur ekki enn verið
opnuð.
Varöan
veitir þér frítt
greiöslumat
Kynntu þér hvað við getum gert meira fyrir þig á iandsbanki.is.
___j Landsbankinn
Njóttu þess aö vera í Vöröunni
Meiri sannleikur
í teiknimyndasögum
Engin tengsl eru á milli persónu-
leika manns og afmælisdags. Þetta
er niðurstaða nýrrar rannsóknar
vísindamanna frá háskólum í Þýska-
landi og Danmörku. Vísindamenn-
irnir rannsökuðu meira en 15.000
einstaklinga og þá eiginleika sem
þeir hefðu átt að búa yfir samkvæmt
stjörnuspekinni og komust að því að
Hklega væri meiri sannleik að finna
í teiknimyndasögum.
Vísindamennirnir sögðu í skýrslu
sinni að víðfem rannsókn þeirra
færði ekki neinar sönnur á að tengsl
væru á milli afmælisdags og per-
sónueiginleika fólks og gáfnafars.
Jafnframt sögðu þeir að ef sannleiks-
Það er meiri sannleik að finna i teiknimyndasögum en stjörnuspánni ef marka má niður-
stöður nýrrar og umfangsmikillar rannsóknar evrópskra vísindamanna.
OKKAR MARKMID ER AÐ SELJA ÞÍNA EIGN
RB^MBKkópavogur Þórarinn Jónsson hdl. löggiltur fasteignasali
Markmið oW<ar er að veita þér be?tu fáanlegu þjónustu í fasteignaviðskiptum
Pjónusta sem við veitum ásarnt töggiltum fasteignasala er eftirfarandi:
Verðmetum eignina þina fyrir sölu
Notum fagljósmyndara til að taka myndir
Útbúum eignamöppu með öllum nauðsynlegum upplýsingum
Auglýsum eignina á áberandi máta
Höldum opið hús og auglýsum það í RE/MAX blaði Fréttablaðsins
Sýnum alltaf eignina
Erum I sambandi við þig og væntanlegan kaupanda
Höfum virka eftirfylgni I söluferlinu
Hjálpum þér að finna eign
Lofum þér góðri þjónustu og ráðgjöf
HRINGDU OG FÁÐU VERÐMAT Á ÞINNI EIGN
Gunnar
Sölufulltrúi
822 3702
gv@remax.is
Konráð
Sölufulltrúi
822 0491
konrad@remax.is
korn leyndist í stjörnuspeki ætti það
að koma fram í rannsókn sem byggð
væri á svo stóru úrtaki.
Stjörnuspekingar hafna
niðurstöðunum
Breski sjónvarpsstjörnufræðing-
urinn Russell Grant gerði lítið úr
rannsókninni í viðtali við breska
dagblaðið The Telegraph og sagði
að gera þyrfti greinarmun á því sem
hann kallaði „popp-stjörnuspeki“
raunverulegrar stjörnuspeki sem
byggðist á stöðu plánetnanna og not-
ast hefði verið við í þúsundir ára.
Roy Gillett forseti Stjörnufræði-
samtaka Bretlands vísaði niðurstöð-
unum einnig á bug og sagði að ekki
væri hægt að taka þær gildar þar
sem það hefði ekki verið stjörnu-
spekingur sem hefði séð um þær.
„Þetta er ekki í fyrsta skipti sem
einhverjir sem ekki eru stjörnuspek-
ingar tjá sig um stjörnuspeki. Það
myndi engum láta sér detta til hugar
að gera það á öðrum vísindasviðum,“
sagði hann.