Orðlaus - 30.09.2004, Blaðsíða 29

7. hluti: 1995 - 2004
um eitt að velja: að játa síg sigraða og slást í hópinn.
Þetta voru myrkustu tímar rokktónlistarinnar: Nu-
Metal.
Rokk og rapp hafa alltaf þótt augljós blanda. Það
fannst Fred Durst og félögum í Limp Bizkit líka og
hófu að byggja feril sinn á því að rappa yfir skerandi
rokktónlist. Allt í einu voru allar rokkhljómsveitir
með plötusnúð innanborðs til að bæta inn sífelldum
skrap- og wakka-wakka-hljóðum inn á milli
gítarstefa. Þetta féll vel í kramið hjá krökkunum
og Nu-Metal var eina tegund rokktónlistar sem var
kölluð „Shoegazer" því hun var flutt af feimnum
álfum sem litu aldrei upp, heldur störðu sífellt á
skóna sína. Náttúrubörn eins og Sigur Rós, Mogwai,
Múm og Godspeed You! Black Emperor sköpuðu
landslag af hljóðum og tilfinningaþrungnum textum
sem höfðuðu til útúrreykta lopahúfuliðsins.
Rokkið snýr aftur
Þegar almenningur fékk nóg af Nu-Metai og
krúttrokki var tími til kominn að rokkið kæmi til baka.
í fyrstu var ekki um að ræða glænýja tegund rokks
var Seven Nation Army og var griðarlegur smellur
sem innsiglaði The White Stripes sem alþjóðlegar
rokkstjörnur. Frægðin byrjaði að hafa áhrif á Jack
sem byrjaði að falla í allar gryfjur frægðarinnar.
Hann kom fram í kvikmyndinni Co/d Mountain og
byrjaði með stjörnunni Renée Zellweger. Hann
klessti sportbílinn sinn og seinna birtust „mug-
shot" af honum eftir að hann var handtekinn fyrir
að lumbra á Jason Stollsheimer úr The Von Bondies.
Eftir reiðimeðferð og margfalda heimstúra standa
þau á tímamótum á ferli sínum og heimurinn bíður
spenntur eftir næsta skrefi þeirra.
Þau voru litakóðuð, komu aðeins fram í rauðum, svörtum og hvítum fötum og lugu því statt og
stöðugt (og gera enn) að þau væru systkin. Greinarnar skrifuðu sig nánast sjálfar
einhver samkeppni fyrir hiphop. Áhrif grunge héldu
áfram í Nu-Metal í þeim skilningi að textarnir voru
oftar en ekki um þá sem voru utanveltu, angist
unglingsáranna og sársaukann i sálinní sem fylgir þvi
að vera á gelgjuskeiðinu. En tónlistin sjálf var hart
rokk með miklum hiphop áhrifum, röppuð erindi
með öskruðum viðlögum sem voru oftast skipun að
fleygja höndunum í loftið eða að brjóta eitthvað.
Ógrynni af þessum böndum kom fram. P.O.D., Linkin
Park, Staind, Fuel, Sugar Ray, Lit, Kid Rock, Orgy,
Insane Clown Posse og Head P.E. til að nefna aðeins
nokkur dæmi. Ekki allar tilraunir til að sameina rapp
og rokk voru jafn ógeðfelldar og Nu-Metal. Beastie
Boys og Run-DMC höfðu fullkomnað þessa blöndu
mörgum árum áður. Beck Hansen gekk enn lengra og
fór nýjar leiðir á plötum sínum Mellow Gold, Odelay
og Midnite Vultures. En Nu-Metal var svo sálarlaust
og svo augljósiega gert eftir formúlu að eitthvað
hlaut að gerast. Einhvers konar byltingu þurfti til að
stöðva þessa þróun. Eða kannski hryðjuverk.
Eftir 11. september vildi enginn heyra Fred Durst
öskra „I just might break yo' fuckin' face tonight!"
Fólk fann sér mismunandi leiðir til að nota tónlist
til að syrgja og/eða jafna sig eftir hryðjuverkin og
ógnarstjórn George W. Bush:
A -Ég vanga til að gleyma.Þeir sem vildu hafa
allt hljóðlátt og þægilegt fóru að hlusta á
rólegheitatónlist frá Englandi. Ljúfir og kósý tónar
Coldplay og Travis byrjuðu að heila sárin og allir
vönguðu við notalega tónlistina. Allsherjar bylgja
af auðmeltanlegri rólegheitapopptónlist flæddi yfir
markaðinn. John Mayer, Norah Jones, Turin Brakes,
Dave Matthews Band.
B - Að hverfa í skelina. Svokölluð „Shoegazer"-sena
varð enn sterkari eftir 11. september. Stefnan var
heldur voru menn að líta til baka til þess tíma þegar
það var eitthvað varið í tónlist. Bílskúrsrokkbönd
sjöunda áratugarins fengu uppreisn æru og margar
hljómsveitirfóru að leika hrátt, blúsað rokk. Bönd eins
og Black Keys, Soledad Brothers og The Von Bondies
voru fremstar í bílskúrsrokkbylgjunni. Gróft, alvöru
rokk með vinalegum boðskap. Að undanskyldum
Black Keys komu nær öll nýju bílskúrsböndin frá hinni
margrómuðu rokkborg, Detroit, sem varð skyndilega
aftur að suðupotti nýrrar tónlistar. Electric Six komu
fram með gríðarlega dansvænt sóðarokk og slógu
rækilega í gegn með lögum eins og Gay Bar og
Danger! High Voltage. Á síðarnefnda laginu fengu
Dick Valentine og félagar í Electric Six félaga sinn frá
Detroit til að syngja bakraddir. Þetta var Jack White,
annar helmingur The White Stripes, sem myndi ári
seinna verða að einni af stærstu rokkhljómsveitum
heimsins.
Hjónin Jack Gillis og Meg White skildu að borði og
sæng og stofnuðu síðan hljómsveit. Þegar þau gáfu
útsína þriðju plötu, WhiteBloodCellsárið 2001 slógu
þau rækilega i gegn. Smellir eins og Fell in Love with
a Girl og Hotel Yorba festu þau í sessi sem fjörugt,
ferskt band með skemmtilegan hljóm. Það sem kom
mörgum á óvart var að þau komu tvö ein fram, Jack
á gítar eða hljómborð og Meg á trommur, en án
bassaleikara. Breska pressan tók þessum aðlaðandi,
kurteisu krökkum opnum örmum og í kringum þau
skapaðist gríðarlegt fjölmiðlafár sem gerði þau að
risastjörnum í Bretlandi og Evrópu löngu áður en
þau höfðu skapað sér nafn í heimalandi sínu. Þau
voru litakóðuð, komu aðeinsfram í rauðum, svörtum
og hvítum fötum og lugu því statt og stöðugt (og
gera enn) að þau vaeru systkin. Greinarnar skrifuðu
sig nánast sjálfar. Árið 2003 gáfu þau út fyrstu
smáskífuna af nýjustu plötu sinni, Elephant. Það lag
The Strokes komu fram á sama tíma og The White
Stripes. Þeir spiluðu skerandi rokk með sterkum
melódíum. Þeir þóttu sérstaklega smekklegir
í tauinu og settu New York aftur á kortið sem
heimsborg rokktónlistar. Plata þeirra /s This It þótti
tímamótaverk og þeir voru hylltir sem bjargvættir
rokksins. Það sem þeir gerðu að minnsta kosti var
að skapa flóð af hljómsveitum sem allar hljómuðu
svipað og áttu það sameiginlegt að byrja á greininum
„The". The Vines, The Datsuns, The Shins, The Hives,
The Killers, The Agenda, The Music, The Sounds og
svo má lengi telja. Ásamt tískurokkbandinu Yeah
Yeah Yeahs eru The Strokes að halda fána New York
á lofti.
Eftir að allt er búið
Rokkið er búið að fara heilan hring á 40 árum. The
White Stripes notast við fertugan upptökubúnað
og risaeðlur eins og Rolling Stones, Eagles og Paul
McCartney eru söluhæstu tónleikaatriði heimsins.
Eftir nokkur ár af 60's nostalgíu er kántrískotið
rokk að ryðja sér til rúms með Ryan Adams, Kings
of Leon og The Blueskins í broddi fylkingar. Franz
Ferdinand, The Rapturel, The Coral og The Bees eru
nýjasta kynslóð hljómsveita sem eru meðvitaðar um
fortíðina, en eru að fara nýjar og frumlegar leiðir
með hana. Rokkið er aldrei hægt að skilgreina
fullkomlega og saga þess verður aldrei skrifuð
endanlega niður. Hvort sem það er á tónleikum, í
partýi eða með heyrnartólin heima er alltaf hægt að
gleyma sér í tónlist. Eftir 40 ár af blóði, dauða og
byltingum er það það sem skiptir mestu máli.
Björn Þór Björnsson
NOKKUR LÖG SEM STJÖRNUR HAFA SAMIÐ UM AÐRAR STJORNUR
K'L ..
.
John Lennon - How did you sleep
Hann söng til fyrrum félaga sins Paul
McCartney: „The only thing you done was
Yesterday," ááááiiiii....
David Bowie - Jean Genie
Ort til Iggy Pop en Bowie endurvakti
ferilinn hans.
Leonard Cohen - Chelsea Hotel
, Samið til Janis Joplin sem tók of stóran
eiturlyfjaskammt árið 1970. „Giving
me head on the unmaid bed while the
limousine waited in the street."
Pink Floyd - Shine on you crazy diamond
Ort til fyrrum gitarleikara og söngvara
hljómsveitarinnar, Sith Barret, sem varð geðveikur.
Stevie Wonder - Master Blaster
Ort til guðföður Reggies Bob Marley.
Tupac Shakur - Hit 'em up
Þetta er eitt af aðalatriðum sögunnar af átökunum
milli Biggie og Tupac, „You claim to be a playa bit I
fucked your wife" söng Tupac. Það leið ekki langur
tími þar til þeir voru báðir látnir.
| U2 - Stuck in a moment you
can't get out
,3 Bono samdi þetta til vínar síns
^ ■ úr INXS, Michael Hutchence,
sem lést dularfullum dauðdaga á hóteli I Sidney árið
1997. „It's a row I didn't have whtle he was alive,"
sagði sóngvari U2.
Stone Temple Pilots - Too Cool Queenie
Þó að textahöfundurinn hafi alltaf neitað að ræða
texta lagsins er augljóst að hann er til Courtney
Love. „Yeah she got real famous/and she maid lots
of money and some of his too."
Jay-Z - Takeover
f Þetta lag hjálpaði til við að koma af stað
j disskeppni á milli Nas og Jay Z.
Nas - Ether
Svar Nas við Takeover með viðlagið
„fuck Jay-Z". Jay svaraði strax með lagi
v\ sinu Super Ugly. „I am a stone in his shoe
■' and a thorn in his side," sagði Nas.
4