Fréttablaðið - 09.02.2012, Blaðsíða 22

22 9. febrúar 2012 FIMMTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Atli Fannar Bjarkason (dægurmál) atlifannar@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
HALLDÓR
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
N
ýja stjórnmálaaflið Samstaða, undir forystu Lilju
Mósesdóttur alþingismanns, gefur sig út fyrir að
vera „ekki vinstri, ekki hægri og ekki miðjumoð
heldur ný hugsun í stjórnmálum“. Þetta virðist strax
pínulítið vafasöm fullyrðing af því að leiðtogi flokks-
ins stimplaði sig út úr Vinstri grænum meðal annars af því að
þeir voru ekki nógu vinstrisinnaðir; vildu til dæmis ekki reka
ríkissjóð með eins ríflegum halla og þingmaðurinn hefði kosið.
Stefnuskrá nýja flokksins virðist heldur ekki rík af nýjum hug-
myndum. Þar stendur vissulega margt fallegt og markmiðin eru
göfug, en hugmyndirnar sjálfar
virðast flestar notaðar – og klár-
lega ættaðar af vinstri væng
stjórnmálanna, eins og hefð-
bundið er að skilgreina hann.
Þannig vill Samstaða „öflugt
norrænt velferðarkerfi sem
tryggir almennan rétt til vel-
ferðarþjónustu án tekjutenging-
ar“. Lög og skattkerfi á að nota
til að ná fram „jöfnuði, samstöðu og sameiginlegum velferðar-
grunni“. Amazt er við því „tvöfalda heilbrigðiskerfi sem þróast
hefur á Íslandi“ og sagt að „hagnaðardrifin einkaframkvæmd“
skuli ekki vera fyrsti kostur. Eitthvað er þetta nú kunnuglegt.
Sama má segja um þau stefnumið að orkufyrirtækin eigi að
vera í samfélagslegri eigu og setja skuli lög um lágmarkslaun. Á
fjármálamarkaði vilja Lilja og félagar að sé „einn öflugur banki
í eigu ríkisins“ en fólk hafi val um sparisjóði til hliðar við hann.
Samstaða vill veita ríkinu forkaupsrétt á landi, að eigendur og
notendur lands greiði gjöld af land- og auðlindanotkun til hins
opinbera, vill greiða flutningsjöfnunarstyrki af almannafé og að
„á fákeppnismörkuðum ber[i] samvinnufélögum og hinu opinbera
að hafa leiðandi hlutverk“. Í sjávarútvegsmálum er flokkurinn
fylgjandi fyrningarleiðinni; allur kvóti verði innkallaður og
samningar gerðir um endurúthlutun.
Í ríkisfjármálum vill Samstaða að ríkið grípi til þensluhvetj-
andi aðgerða með útgjaldahækkunum og skattalækkunum, sem
stækka þá væntanlega fjárlagagatið myndarlega.
Einna athyglisverðustu hugmyndirnar eru settar fram í líf-
eyrismálum; Samstaða vill að „hið opinbera tryggi öllum lífeyris-
þegum viðunandi lífeyri án skerðingar“ og segir umbúðalaust að
flokkurinn vilji gegnumstreymiskerfi, eins og það sem er að setja
ríkissjóði margra Evrópulanda á hausinn, í stað sjóðssöfnunar-
kerfisins sem Íslendingar hafa byggt upp og eru öfundaðir af.
Nýi flokkurinn vill svo vera utan ESB og er alveg á móti
„landakaupum erlendra auðhringa og spákaupmennsku þeirra.“
Hér er ekki ráðrúm til að ræða hversu vitlausar eða skynsam-
legar þessar hugmyndir eru. Þetta eru vissulega hugmyndir sem
margt fólk hefur haft lengi. En þegar þær eru kynntar sem „ný
hugsun í stjórnmálum“ er siglt undir fölsku flaggi. Samstaða er
gamaldags vinstriflokkur af þjóðernissinnuðu sortinni – svona
svipaður og þessi sem flokksformaðurinn var í til skamms tíma.
Nýtt framboð siglir undir fölsku flaggi:
Samstaða um
gamlar hugmyndir
Hagstofa Íslands birti fyrir nokkrum dögum nákvæm gögn um afkomu
sjávarútvegsins árið 2010. Fiskveiði-
arðurinn varð það ár hvorki meira né
minna en 44 milljarðar króna eða 20%
af tekjunum. Fiskveiðiarðurinn er
hagnaðurinn sem eftir stendur þegar
búið er að draga frá tekjum í veiðum og
vinnslu allan kostnað og 6% árgreiðslu-
vexti sem kemur í stað afskrifta og fjár-
magnskostnaðar. Að mati Hagstofunnar
er þetta besti mælikvarðinn á afkomu
greinarinnar og hafa opinberar stofnan-
ir lengi gert svona upp.
Arðinum var árið 2010 þannig skipt á
milli þjóðarinnar, eigandans og hand-
hafa kvótans að kvótahafarnir fengu
44 milljarða króna eftir að hafa greitt 2
milljarða kr. í veiðigjald. LÍÚ vann tog-
streituna um skiptingu arðsins 44:2. Þó
bætti ríkið hlut sinn frá fyrra árinu.
Árið 2009 fóru leikar þannig að gjafa-
gróði LÍÚ varð 45 milljarðar króna en
ríkið fékk 1 milljarð króna, 45:1.
Fiskveiðiarðurinn verður til vegna
dugnaðar og útsjónarsemi sumra útgerð-
armanna sem greiða öðrum útgerðar-
mönnum háar fjárhæðir fyrir að fá að
veiða fiskinn. Þessar greiðslur endur-
spegla fiskveiðiarðinn. Þegar veiðarnar
eru arðbærar þá er verðið hátt. Sem
dæmi þá eru greiddar meira en 200 kr.
fyrir veiðiréttinn á 1 kg af ýsu og 330 kr.
fyrir 1 kg af þorski. Að teknu tilliti til
mögulegra ívilnana í kerfinu má segja
að um 60% af fiskverðinu miðað við fisk-
markaðsverð fari til greiðslu á veiði-
réttinum þegar um leigu er að ræða.
Hlutfallið kann að vera lægra þegar rétt-
urinn er keyptur til langs tíma, en það
er samt ekki frábrugðið í grundvallar-
atriðum. Íslenskir bankamenn hafa
reiknað þetta verð út.
Afkoma þeirra sem veiða sinn eigin
kvóta er að sjálfsögðu gríðarlega góð.
Samkeppni og jafnræði í sjávarútvegi er
ráðið til þess að skipta arðinum á sann-
gjarnan hátt. Landsmenn hafa til þessa
borið byrðarnar af hruninu með hækk-
andi sköttum og skuldum og hlíft LÍÚ.
Kerfisbreyting og jafnræði í úthlutun
kvóta er forsenda þess að nota megi
fiskveiðiarðinn til þess að bæta stöðu
almennings. Tími gjafagróðans er lið-
inn. Það getur enginn lengur skorist úr
leik.
Arðurinn – 44:2 fyrir LÍÚ
Sjávarút-
vegsmál
Kristinn H.
Gunnarsson
fv. alþingismaður
Skilum handboltasilfrinu
Þörf umræða á sér nú stað um það
hvort Íslendingar eigi að hætta í
Eurovision vegna mannréttindabrota
stjórnvalda í Aserbaídsjan. Það er
nánast undantekning frekar en
regla að þegar einhver stórvið-
burður fer fram í landi þar sem
mannréttindum er ábótavant
beita viðkomandi stjórnvöld
óhreinum meðölum til að
tjalda öllu til. Þetta á jafnt við um
íþróttakappleiki, söngvakeppnir og
alþjóðlegar ráðstefnur. Kínverjar eru
stórtækir í mannréttindabrotum en
samt veifum við silfrinu sem hand-
boltalandsliðið vann í Peking. Kannski
við ættum að skila því?
Mjór er mikils vísir
Með þessu er ekki verið að
gera lítið úr því að Ísland mundi
gefa skýr skilaboð með því að
neita þátttöku í Bakú. Allt of
oft hafa íslensk stjórnvöld
neitað að taka afstöðu á
þeim forsendum að við
séum lítil þjóð sem litlu
skipti. Mjór er hins vegar
mikils vísir og hvort
sem er í mannréttinda-
eða friðarmálum skipta
allir raddir máli. Þá gildir hins
vegar að vera samkvæmur
sjálfum sér, hvort sem
um Aserbaídsjan, Kína eða
Bandaríkin er að ræða.
Eggjatökunámskeiðið
Hægt er að senda inn umsagnir
um frumvarp umhverfisráðherra
um nýtingu hlunninda. Líklega
sendir Ásmundur Einar Daðason,
en hann telur tillögu í frumvarpinu
um veiðibann á fimm fuglategundir
ættaða frá ESB. Verði frumvarpið
að lögum mun þurfa veiðikort til
eggjatöku, þó ekki sé gert
ráð fyrir því að þeir sem
hana stundi þurfi að
sækja námskeið og
taka próf. Ansans. Það
hefði nefnilega verið
virkilega áhugavert
námskeið.
kolbeinn@frettabladid.is