Fréttablaðið - 23.06.2012, Blaðsíða 24

23. júní 2012 LAUGARDAGUR24
B
örnin flögra um leik-
svæðið, klifra, róla
og renna sér, sum
föndra við borð á
stéttinni en foreldr-
arnir skrafa saman
um leið og þeir hafa gætur á ung-
viðinu. Reykur liðast upp frá úti-
grilli því boðið er upp á heitar pyls-
ur og drykki. Það kemur í ljós að
þarna er vorhátíð verkefnis sem
nefnist Gaman saman sem hófst
í leikskólanum Garðaborg fyrir
tveimur árum og felst í því að leyfa
pólskumælandi börnum að leika
sér á upprunamálinu. Þetta er síð-
asta samverustundin á skólaárinu
– og sólin skín.
Allt í sjálfboðavinnu
Kristín Einarsdóttir er leikskóla-
stjóri í Garðaborg og í spjalli við
hana kemur fram að hún hefur í
frítíma sínum opnað leikskólann á
laugardögum einu sinni í mánuði
síðustu tvo vetur fyrir pólskum
fjölskyldum. Þetta er grasrótar-
starf og allt unnið í sjálfboðavinnu.
Hún kveðst þó langt í frá eiga allan
heiðurinn að verkefninu því pólsk-
ar starfsstúlkur á leikskólum borg-
arinnar hafi séð um skipulagn-
inguna og gert það af hugkvæmni
og gleði sem skili sér í góðri þátt-
töku. „Fyrst mættu tíu manns en
mánuði seinna komu sjötíu því
þetta spurðist svo vel út og stund-
um hafa þátttakendur farið yfir
hundrað.“ Hún segir þessa sam-
verustund þá tuttugustu í röðinni
og lýsir því hvernig þessi fallega
hugmynd varð til.
„Ég var í framhaldsnámi í Kenn-
araháskólanum og meðal annars að
læra um fjölmenningu. Þar er lögð
áhersla á máltöku barna og íslensk-
una sem annað mál en til að læra
annað mál er lykilatriði að styrkja
móðurmálið og ég fór að hugsa
hvaða leið væri best til þess. Þá
kom þessi hugmynd upp. Af því hér
í Garðaborg var pólskur kennari
þá valdi ég pólsk börn. Sjálf tala
ég ekki pólsku en þetta er fram-
kvæmanlegt þegar einhver talar
tungumálið sem börnin kunna.
Pólska stúlkan sem var hér í byrj-
un er hætt en önnur, Katarzyna
Anna Chadzynska, kölluð Katsja
og vinnur á Álftaborg, kemur allt-
af og fleiri góðar stúlkur til að sjá
um dagskrána.“
Vilja syngja á íslensku
Katsja er á þönum um svæðið og
spjallar við börn og fullorðna.
Hún talar bæði pólsku og íslensku.
„Þetta er besta veður sem við
höfum fengið og börnin fá því að
leika sér frjáls,“ segir hún kát.
„Oftast erum við inni og byrjum
þá oft á dansi sem allir taka þátt
í. Svo gerum við handavinnu og
litum, syngjum og förum í leiki,
til dæmis hringleiki.“ Spurð hvort
hún kunni marga pólska leiki sem
við Íslendingar þekkjum ekki
svarar hún: „Já, en sumir eru
líka alþjóðlegir eins og Hókí pókí,
Meistari Jakob og fleiri. Ég er búin
að þýða íslenska texta á pólsku en
krakkarnir vilja oft frekar syngja
á íslensku því þau syngja líklega
meira í leikskólunum en heima
og kunna því meira af íslenskum
lögum.“
Katsja segir marga foreldrana
hafa myndað tengsl á þessum sam-
verustundum í Garðaborg og skipst
á upplýsingum, hugmyndum og
mataruppskriftum. Hún bendir á
að heimasíðurnar www.informacje.
is og polskszkola.is séu með upp-
lýsingar sem koma sér vel fyrir
Pólverja.
Gott tækifæri til að æfa pólskuna
Karolina Zabel er ein af mömm-
unum á svæðinu. „Ég er smá að
hjálpa,“ segir hún brosandi. „Ég
fékk frí í vinnunni minni því það
er svo rosalega gaman fyrir dætur
mínar, fjögurra og sjö ára, að geta
leikið sér á pólsku. Það eru bara
Íslendingar í þeirra skóla og við
tölum íslensku heima því þær eiga
íslenskan pabba. Það er því bara
hér sem þær geta leikið sér við
önnur börn á móðurmálinu.“
Katarzyna Matysek er á svæð-
inu með son sinn Olaf, fjörugan
fjögurra ára strák. „Ég á annan
þriggja vikna en hann er of lítill
til að koma hingað,“ segir hún glað-
lega. Hún segir Olaf eiga pólskan
vin en pabbi vinarins sé íslenskur
og því sé bara töluð íslenska á því
heimili. Þarna sé því gott tæki-
færi fyrir Olaf að æfa pólskuna. „Í
fyrsta skipti sem við komum sagði
Olaf: „Við verðum að koma aftur
í næstu viku,“ og varð fyrir von-
brigðum þegar pabbi hans sagði að
hann yrði að bíða í mánuð.“
Mikilvægt að eiga þetta mál
Fríða Bjarney Jónsdóttir er verk-
efnastjóri vegna fjölmenningar á
skóla- og frístundasviði Reykja-
víkurborgar. Hún kveðst kíkja við
í Garðaborg öðru hvoru á pólskum
dögum og líka í Nóaborg sem hafi
tekið upp spænska daga. „Svona
dagar hafa ótvírætt og margþætt
gildi. Krakkarnir örva og þjálfa
móðurmálið í frjálsu umhverfi og
átta sig á því hvað það er mikil-
vægt að eiga þetta mál en hér á
landi er engin kennsla í því. Full-
orðna fólkið hittist líka og mynd-
ar sambönd, hingað hafa til dæmis
komið smábarnamæður sem voru
ekki í tengslum við nokkurn mann
áður. Svo fáum við sem störfum að
fjölmenningarmálum ómetanlegt
tækifæri til að hitta fólk sem ann-
ars er mjög dreift og nýtum það
tækifæri til að veita því ýmsar
upplýsingar. Yfir veturinn kemur
líka fulltrúi frá Borgarbókasafn-
inu. Margar þessar stelpur sem
mæta hér í sjálfboðastarf eru sjálf-
ar að vinna í leikskóla á daginn en
koma hingað á laugardögum og
gefa þvílíkt af sér.“
Fríða Bjarney kveðst einkum
sinna málefnum ungra barna hjá
borginni og gera sér fulla grein
fyrir hvað leikskólaárin séu dýr-
mæt. „Barn í máltöku getur tapað
móðurmálinu sínu á örstuttum
tíma ef því er ekki vel við haldið
og þá erum við komin með stórt
vandamál.
Því ríkara sem málumhverfi
barnanna er á báðum tungumál-
um því betri tökum ná þau á þeim
og það er margt sem bendir til að
tvítyngd börn verði opin og næm.
Málin taka nefnilega ekkert hvort
frá öðru, heldur bætast hvort við
annað.“
Leyfa börnum að leika á pólsku
Gleðin ein ríkti í leikskólanum Garðaborg við Bústaðaveg einn laugardag fyrir skömmu þar sem pólskumælandi fjölskyldur
hittust og nutu þess að eiga samskipti á sínu móðurmáli. Gunnþóra Gunnarsdóttir leit inn og tók forsprakkann og fleiri tali.
Í GÓÐA VEÐRINU Pappír, litir og lím freistuðu þeirra sem vildu heldur föndra en vera í leiktækjunum. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR EYJÓLFSSON
MÁLIN RÆDD Kristín leikskólastjóri og Katsja skipuleggjandi höfðu um margt að
spjalla.
HJÁLPARHELLUR Karolina Zabel og dætur hennar, Maja Márgé og Ameia, ásamt
Katarzynu Matysek. Sonur Katarzynu, Olaf, mátti ekki vera að því að stilla sér upp.
Barn í mál-
töku getur
tapað móðurmálinu
sínu á örstuttum tíma
ef því er ekki vel við
haldið.