Fréttablaðið - 30.08.2012, Blaðsíða 23

FIMMTUDAGUR 30. ágúst 2012 23
Í grein hér í blaðinu sl. miðviku-dag víkur Þorkell Helgason,
fyrrverandi stjórnlagaráðsmaður,
nokkuð að þeim spurningum, sem
leggja á fyrir kjósendur í þjóðar-
atkvæðagreiðslu, sem innanríkis-
ráðuneytið hefur auglýst að fara
eigi fram þann 20. október nk.
Eins og fram kemur í greininni
er ráðgert að spyrja annars vegar
almennt hvort fólk sé fylgjandi
því eða andvígt að tillögur stjórn-
lagaráðs frá síðasta ári verði lagð-
ar til grundvallar frumvarpi að
nýrri stjórnarskrá, og hins vegar
er spurt um afstöðu til fimm til-
tekinna álitamála, sem tengjast
stjórnarskránni. Þorkell lætur
þess getið, að sé fólk sammála
tillögu stjórnlagaráðs í einu og
öllu hljóti það að svara almennu
spurningunni og fjórum sértæku
spurninganna játandi en einni,
þeirri sem tengist þjóðkirkjunni,
neitandi.
Þetta má vera rétt, svo langt
sem það nær. Þessi orð lýsa hins
vegar valmöguleikum kjósenda,
og túlkunarmöguleikum í þessu
sambandi, aðeins að mjög tak-
mörkuðu leyti. Þannig að sjá má
fyrir sér að allmargir kjósendur
geti hugsað sér að svara flestum
ef ekki öllum sértæku spurning-
um játandi, en almennu spurn-
ingunni um afstöðu til tillagna
stjórnlagaráðs neitandi. Það er
ekkert sem útilokar að kjósend-
ur leggist gegn því að tillögur
stjórnlagaráðs verði lagðar til
grundvallar nýrri stjórnarskrá,
þótt þeir geti fyrir sitt leyti svar-
að hinum spurningunum játandi.
Kjósandi getur verið fylgjandi
því að auka vægi þjóðaratkvæða-
greiðslna og að atkvæðisréttur í
landinu verði jafn, svo dæmi séu
tekin, en verið alfarið andvígur
útfærslu þessara atriða í tillögum
stjórnlagaráðs – eða einfaldlega
mjög á móti einhverjum öðrum
atriðum í tillögum ráðsins.
Þessu til skýringar er ein-
faldast að benda á, að í sértæku
spurningunum fimm er orða-
lagið með þeim hætti, að ekki er
vísað til tiltekinna ákvæða eða
útfærslna í tillögum stjórnlaga-
ráðs. Orðalagið er mun opnara og
almennara. Ef ætlunin hefði verið
að spyrja um afstöðu kjósenda til
útfærslu stjórnlagaráðs á þessum
tilteknu álitamálum, hefðu spurn-
ingarnar að sjálfsögðu verið orð-
aðar skýrt með þeim hætti og
vísað beint til viðkomandi ákvæða
í tillögum ráðsins. Það var ekki
gert af hálfu meirihluta Alþing-
is í vor, og ætla verður að komist
hafi verið að þeirri niðurstöðu að
vel athuguðu máli.
Eins ber að hafa í huga, að
álitamálin, sem tengjast stjórn-
arskránni og tillögum stjórn-
lagaráðs, eru miklu fleiri en þau
fimm tilteknu atriði sem dregin
eru fram í sérstökum spurning-
um í hinni fyrirhuguðu þjóðarat-
kvæðagreiðslu. Tillögur stjórn-
lagaráðs gera ráð fyrir að svo
til öllum ákvæðum núgildandi
stjórnarskrár verði breytt, mörg-
um verulega, og við bætt mörg-
um tugum nýrra ákvæða. Von-
andi mun kynning og umfjöllum
um þessi mál á næstu vikum taka
mið af því.
Það var meðal annars af ofan-
greindum ástæðum, sem ég og
fleiri þingmenn lögðumst gegn
tillögunni um þjóðaratkvæða-
greiðslu, sem var til afgreiðslu á
þingi í vor. Það, að blanda saman
annars vegar almennri spurningu
um afstöðu til tillagna stjórnlaga-
ráðs og hins vegar fimm sértæk-
um spurningum, skapar rugling
fyrir kjósendur og gerir það að
verkum, að unnt verður eftir á
að túlka úrslitin út og suður. Það
að orða spurningarnar með þeim
hætti, sem gert er, eykur auðvi-
tað enn á þá hættu og fyrir vikið
verður leiðbeiningargildi þessar-
ar atkvæðagreiðslu miklu minna
en ella.
Um aðra galla í sambandi við
meðferð og framsetningu þessa
máls mun ég fjalla nánar síðar.
Þar er af nógu að taka.
Ruglingsleg þjóðaratkvæðagreiðsla
Ný stjórnarskrá
Birgir
Ármannsson
alþingismaður
AF NETINU
Fiskur og einkavina-
væðing
Það er dálítið skemmtilegt að
Guðmundur, útgerðarmaður
í Brimi, skuli orða það svo að
fiskurinn í sjónum eigi sjálfan sig.
Jú, hann syndir sjálfsagt um frjáls
og telur sig vera engum gefinn.
En svo er það nú þannig að
sumum er heimilt að sækja
fiskinn, öðrum ekki. Sumum er
meira að segja heimilt að selja,
leigja eða veðsetja óveiddan fisk
í sjó – og um það veit þorskurinn
ábyggilega ekki neitt.
Hann veit ekki að hann hefur verið
notaður sem veð í lánaviðskiptum
við erlenda banka, jafnvel í alls
konar skuldavafninga.
Og þótt eitthvað af þessu sé
afskrifað, þá kannski til að létta
undir með Guðmundi í Brimi, þá
veit þorskurinn ekkert um það
heldur.
Það er líka skemmtilegt að Guð-
mundur skuli nefna Bæjarútgerð
Reykjavíkur og hvernig hún var
rekin með tapi. Þar er nefnilega
saga sem ekki hefur verið nóg-
samlega rifjuð upp, um einkavina-
væðingu Bæjarútgerðarinnar.
http://eyjan.pressan.is/
silfuregils/
Egill Helgason

Opið laugard. kl. 10-14