Keflavíkurgangan - 19.06.1960, Qupperneq 3

gæfust þá upp, er þeir hefðu verið prettaðir nógu oft og
greypilega. En þeir hafa ekki gefizt upp, heldur jafnan farið
á stúfana af nýju að hverjum svikum afstöðnum — vitandi
Einar Bragi: að þau hitta, þegar alls er gætt, aldrei aðra en svikarana
sjálfa.
Tuttugu
ar
í hernámsfjötrum
Tuttugu ár.
Já, tuttugu ár eru liðin siðan fsland var í fyrsta sinn í
sögu landsins hernumið af erlendu stórveldi.
Vaxin er upp í landinu ný kynslóð sem þekkir ekki óher-
numið fsland nema af sögn foreldra sinna.
Þetta unga fólk er sem óðast að stofna heimili og verða
foreldri sjálft: önnur kynslóðin er að stíga fyrstu skrefin á
hemuminni grund.
íslendingar hafa löngum kallað ungu kynslóðina erfingja
landsins og hinir eldri verið stoltir, ef þeir gátu skilað henni
betra landi en þeir tóku við — sérstaklega ef þeim hafði um
sína daga tekizt að þoka sjálfstæðismáli þjóðarinnar ofur-
lítið í rétta átt.
Æskuna sem nú er að komast til manns gerðum við
nauðuga að erfingja hersins, en fjarri fer því að við skilum
henni þeim arfi með stolti.
Við blygðumst okkar fyrir hann.
Því aðeins getum við horfzt kinnroðalaust í augu við hið
unga fólk, að við linnum ekki andófi gegn smáninni.
Raunverulega er öll okkar barátta gegn hernáminu yfir-
bótastarf, unnið til að bæta fyrir afbrot núverandi valda-
manna við látnar frelsishetjur okkar og til að firra kynslóð
okkar, eftir því sem hægt er, ámæli alinna og óborinna sem
nauðugir urðu að veita viðtöku hinum dapurlega arfi: her-
stöðvunum, vígtólunum og bandarísku dátunum.
Góðu heilli eru þó ekki svo fá nöfn þeirra íslenzku karla
og kvenna, sem framtiminn getur minnzt með þökk fyrir að
þeir lögðu ekki árar í bát, létu ekki þreyta sig, þó að þeir
væru beittir skipulögðum svikum á svik ofan, eins og í von
um að þeir glötuðu smám saman trú á hinn góða málstað og
Hér er ekki tækifæri til að rekja hina þrautseigu baráttu
íslenzku þjóðarinnar gegn hernáminu um tuttugu ára skeið.
Aðeins verður drepið á nokkra áfang.a, sem teljast mega að-
dragandi Keflavíkurgöngunnar.
Eins og menn rekur minni til samþykkti Alþingi fyrir rúm-
um fjórum árum ályktun um endurskoðun herverndarsamn-
ingsins svonefnda með það fyrir augum, að herinn færi úr
landi. Við myndun vinstristjórnarinnar var framkvæmd þess-
arar ályktunar tekin upp í málefnasamning stjórnarflokk-
anna. Um haustið fengu þeir, sem deigir voru í málinu,
kærkomið tækifæri til að hlaupast frá loforðum sínum, þegar
upp úr sauð í Ungverjalandi og Bretar og Frakkar hófu
herhlaup gegn Egyptum. Auðvitað notuðu þeir tækifærið,
og síðan mátti heita að ekki væri á málið minnzt í þing-
sölunum um langa hríð.
Hernámsandstæðingum voru þetta sár vonbrigði, en væntu
sér nú lítils stuðnings frá háttvirtum þingmönnum, enda
hefði krafa um brottför hersins trúlega fengið áþekkar undir-
tektir í þeim hópi þá og fróm bæn, borin fram við veiði-
bráða skyttu sem skutlar hvali upp á hlut, að þyrma lifi
þessara tígulegu höfðingja úthafanna. Virtist því ekki um
annað að gera en fá fólkið sjálft til að taka málið í sínar
hendur, knýja á um efndir.
Rithöfundar riðu á vaðið. I október 1957 var samþykkt
á fundi Rithöfundafélags íslands tillaga þess efnis, að félagið
beitti sér fyrir almennum borgarafundi til að herða á kröfunni
um brottför hersins. Skömmu síðar samþykkti Félag íslenzkra
myndlistarmanna að taka upp baráttuna með rithöfúndum,
og var nefnd skipuð fulltrúum beggja félaganna falið að ann-
ast framkvæmd málsins. I nóvember boðaði nefndin til fund-
ar við sig töluverðan hóp hernámsandstæðinga úr röðum rit-
höfunda og annarra listamanna, háskólastúdenta og annarra
menntamanna. Var þar einróma samþykkt að boða til al-
menns fundar um herstöðvarmálið sunnudaginn 8. desember
og gefa út blað skömmu fyrir fundinn. Jafnframt var þar
samþykkt svohljóðandi
Ávarp til íslenzku þjóðarinnar
Eins og alþjóð er kunnugt samþykkti Alþingi íslendinga
hinn 28. marz 1956 ályktun um að endurskoðun herstöðva-
samningsins frá 5. maí 1951 skyldi fara fram með það fyrir
augum að bandaríski herinn færi úr landi. í þingkosningun-
um 24. júní 1956 veitti þjóðin þremur af þeim flokkum, er
að samþykktinni stóðu, meirihlutavald á Alþingi til að fram-
kvæma stefnuyfirlýsingu sina. I júlímánuði 1956 mynduðu
flokkar þessir ríkisstjórn þá, sem nú situr að völdum, og
Keflavíkurgangan
1