Keflavíkurgangan - 19.06.1960, Qupperneq 36

og fjöll og blóm og bjartar nætur. Þegar stjórnarherrarnir
halda ræður á hátíðisdögum telja þeir hernámið svo sjálfsagt
að þeir eru hættir að minnast á það; heldur vitna þeir um
það af fjálgleik hvernig hugsjónir Jóns Sigurðssonar hafi
rætzt, eins og hann hafi starfað og barizt til þess að yfir-
drottnun stórveldis tæki við af kúgun smáríkis. Þeir vitna
ófeimnir í ljóð þeirra skálda sem áttu fegursta frelsisdrauma,
líkt og það frelsi sem þau sáu í hyllingum sé nú hlutskipti
okkar. Þegar þeir syngja ,,Eg vil elska mitt land“ 17. júní
eiga þeir einnig við að þjóðin eigi að elska sitt hernám.
Þetta er hættulegast af öllu, sljóleikinn, sinnuleysið, að
menn venjist svo dauninum að þeir haldi að hann sé ferskt
loft. Hernám Islands hefur aldrei verið lagt undir dóm þjóð-
arinnar, Islendingar hafa aldrei samþykkt neinn áfanga her-
setunnar. En í stað samþykkis þjóðarinnar er reynt að treysta
á afskiptaleysi hennar, að hún taki hernáminu þegar til lengd-
ar lætur eins og einhverju óviðráðanlegu slysi, einhverjum
örlagadómi sem ekki verði hnekkt hversu fegnir sem menn
vilja. Þessvegna situr herinn hér enn sem fastast þótt rúm
fjögur ár séu liðin síðan alþingi samþykkti að hann skyldi
víkja héðan.
Við sem í dag höfum gengið um þann hluta af landi okkar
sem næstur er smán og lífshættu hernámsins höfum gert það
til þess að hvetja hvert annað og þjóðina í heild til virkrar
baráttu gegn hernáminu. Við erum hér saman komin til þess
að minna á það að hernámið er sjálfskaparvíti; það er á valdi
75 segja frá:
Við vorum 227 alls, sem snerum baki við herstöðvunum
á Keflavíkurflugvelli og lögðum í gönguna. Fleiri samherjar
voru mættir við Natospjaldið þennan morgun, til þess að
mótmæla herstöðvunum, meðal þeirra mátti kenna hinn aldna
ungmennafélagsforingja og baráttumann Þórhall Bjarnarson
prentara.
Gangan vakti strax sterkan samhug allra þátttakenda og
þeim mun meiri og glaðari sem lengur leið. Þegar dró nálægt
höfuðborginni var ljóst, að þetta var ekki einungis sóknarganga
fárra þrautseigra hernámsandstæðinga og friðarsinna, heldur
stórfengleg sigurganga undir kröfunni um ævarandi hlutleysi
landsins og brottvikningu hersins. Þúsundir bættust í hópinn
og við leiðarenda hafði gangan nær fimmtugfaldast. Þetta var
orðin einhver stærsta hópganga, sem sézt hefur á íslandi, —
sannkallaður þjóðhátíðarauki.
Ég notaði hverja stund í hvíldum á göngunni til þess að
eiga viðtöl við þátttakendur. Ég lagði eina og sömu spurningu
fyrir hvem og einn:
Hvað var það, sem knúði þig til þess að taka þátt
í Keflavíkurgöngunni?
okkar, fólksins í landinu, að velta af okkur farginu hvenær
sem við viljum. Aðstæður eru nú þannig í heiminum að það
er ekki unnt að beygja okkur andartaki lengur en við viljum
vera bogin. Við sönnuðum það sjálf fyrir tveimur árum þeg-
ar við neituðum að hlíta valdboði hinna svokölluðu vernd-
ara okkar og bandamanna og stækkuðum landhelgina í 12
mílur; stórveldin hafa neyðzt til þess að sætta sig við ákvarð-
anir okkar og munu verða að halda því áfram ef við hvikum
hvergi sjálf. Við höfum séð það síðustu vikur og mánuði
hvernig fólkið hefur risið upp x einu landinu af öðru, boðið
steigurlátum stjórnarherrum byrginn og sópað þeim til hlið-
ar í sókn til aukins frelsis. Einmitt í slíkri baráttu fólksins
sjálfs er lýðræðið fólgið. Við skulum hætta að einblína á herr-
ana í alþingishúsinu og stjórnarráðinu og ákvarðanir þær sem
þeim þóknast að taka; meirihluti þeirra manna sem þar situr
nú mun aldrei vinna neitt annað til þarfa í hernámsmálunum
en það sem fólkið í landinu knýr þá til að gera. Það erum við,
alþingi götunnar, stjórnarráð heimilanna, sem verðum að taka
ákvarðanir okkar og tryggja með baráttu að þær verði fram-
kvæmdar.
Við höfum rætt um hernámsmálið í 20 ár. Röksemdirnar
gegn hernáminu hafa aldrei verið augljósari og ómótmæl-
anlegri en nú; hver landsmaður geymir þær í huga sínum og
hjarta. En nú verðum við að finna leiðir til þess að breyta
vitneskju okkar um andstyggð hernámsins í lifandi athafnir.
Við þurfum að þoka vananum og afskiptaleysinu til hliðar
Menn voru á engan hátt valdir úr til þess að svara þessari
spurningu, jafnan var snúið sér að þeim, sem var hendi næst
og svörin öll sögð samstundis. Og hér koma þau svör, sem tími
vannst til að skrifa.
Gunnar M. Magnúss.
Magnús A. Árnason, listmálari:
Það var bókstaflega skylda mín að taka þátt í þessu. Ég
vona, að þetta verði árangursríkt spor í áttina til þess að við
hreinsum Island af þessum ófögnuði.
Ása Ottesen, frú:
Þessi forsmán, sem íslendingum er gerð með hersetunni,
stofnar tungu, þjóðerni og efnahag í voða.
Sigurjón Þorbergsson, fjölr.:
Það, að vekja athygli á máli, sem hlýtur að vera aðalþjóð-
mál íslendinga.
Jóhannes B. Jónsson, iðnnemi:
Samvizkan. Ég hefði ekki haft góða samvizku, ef ég hefði
ekki verið þátttakandi til þess að bæta fyrir syndir feðranna.
34
Keflavíkurgangan