Fréttatíminn - 07.06.2013, Blaðsíða 32

É g gefst aldrei upp. Ég veit sjálfur hvað gerðist ekki 2. maí 2001,“ segir Sigurður
Guðmundsson sem fyrir tíu árum
var dæmdur í hæstarétti fyrir að
hafa orðið valdur að dauða 9 mánaða
drengs sem var hjá honum í dag-
gæslu árið 2001. Hann leggur þunga
áherslu á orðið „ekki“. Dánarorsök
drengsins var úrskurðuð heilablæð-
ing vegna svokallaðs „Shaken Baby
Syndrome“, heilkenni ungbarnahrist-
ings. Sigurður hefur alltaf neitað
sök. Í vikunni komu fram ný gögn í
málinu sem vekja vonir með Sigurði
að hann fái sig hreinsaðan af öllum
sakargiftum en fyrir því hefur hann
barist frá upphafi málsins.
Á þeim tíu árum sem liðin eru frá
því að Sigurður var dæmdur í hæsta-
rétti hefur læknisfræðileg þekking
á ungbarnahristingi aukist til muna.
Breskur taugameinafræðingur, dr.
Waney Squier, hefur verið einn helsti
sérfræðingur dómstóla þar í landi á
sviði ungbarnahristings. Fyrir tæp-
um tveimur árum vakti hún athygli á
því að vegna framfara í læknavísind-
um væri hægt að sýna fram á að um
helmingur þeirra sem dæmdir hefðu
verið fyrir að valda barni dauða með
þessum hætti, væru saklausir.
Og nú heldur Squier því fram að
Sigurður Guðmundsson sé einn
þeirra.
Barist í tólf ár
Allt frá því að dómur í hæstarétti féll
hefur Sigurður barist fyrir því að fá
mál sitt tekið upp að nýju. Hann fór
með mál sitt fyrir Mannréttindadóm-
stól Evrópu en árið 2006 var því vísað
frá vegna formgalla. Fyrir skömmu
fékk lögmaður Sigurðar, Sveinn Andri
Sveinsson, dr. Squier samþykkta sem
dómkvaddan matsmann til þess að
fara yfir málið að nýju í ljósi þeirra
auknu þekkingar sem sérfræðingar
byggju nú yfir um ungbarnahristing.
Fyrir fáeinum dögum skilaði hún
áliti sínu þar sem hún hafnar því al-
gjörlega að drengurinn hafi látist af
völdum ungbarnahristings. Í greinar-
gerðinni hrekur hún skref fyrir skref
rök þeirra íslensku sérfræðinga sem
töldu sannað að drengurinn hefði
látist af völdum hristings. Meðal þess
sem hún nefnir er að engir áverkar
voru á barninu. Hristingur, það öfl-
ugur að barnið hljóti skaða af, valdi
ýmsum öðrum áverkum, svo sem á
hálsi barnsins og einnig væri líklegt
að mar væri sjáanlegt á húð barnsins
eftir hendur þess sem hristi það. Jafn-
framt hafi drengurinn verið eldri og
þyngri en flest börn sem látist hafa af
völdum hristings, rúm 9 kíló, og því
hefði þurft verulegt afl til að hrista
hann með þeim hætti sem Sigurður er
dæmdur fyrir – sem hefði skilið eftir
merki á barninu.
Dr. Squier bendir jafnframt á að ekki
hafi farið fram fullnægjandi rann-
sókn á því sem hún telur merki um
óeðlilega blæðingartilhneigingu sem
sjá mátti í kringum nálastungusvæði
eftir að á spítalann var komið. Þá
bendir hún ennfremur á að hegðun
drengsins sólarhringinn áður en
hann missti meðvitund veki upp grun
um að hægfara heilablæðing væri í
gangi. Dr. Squier vitnar í fjölmargar
nýjar rannsóknir á Baby Shaken Syn-
drome sem fram hafa komið á síðustu
tveimur árum og breytt geta niður-
stöðum þeirra sérfræðinga sem töldu
sannað fyrir tíu árum að Sigurður
hefði orðið valdur að dauða drengs-
ins. Þetta er fyrsta og eina málið sem
varðar ungbarnahristing sem komið
hefur fyrir íslenska dómstóla. Það
var jafnframt fyrsta mál sem ákært
var fyrir ungbarnahristing á öllum
Norðurlöndunum.
Málið fer nú fyrir nýskipaða endur-
upptökunefnd sem sett var á stofn
samkvæmt nýjum lögum í febrúar
síðastliðnum.
Álitum 8 sérfræðinga hafnað
Dr. Squier er hins vegar ekki eini
erlendi sérfræðingurinn sem telur
útilokað að Sigurður hafi banað
drengnum með þessum hætti. Eftir
dóm héraðsdóms árið 2002 fól Sig-
urður Sveini Andra málið. Lét hann
Ég var spurð-
ur hver hafi
þá gert þetta
fyrst ég hafi
ekki gert það.
Ég sagðist
ekki getað
vitað nokkuð
um það. Hið
eina sem
ég vissi var
að ég gerði
þetta ekki.
Ég er ekki barnamorðingi
Sigurður Guðmundsson hefur þurft að þola það að vera kallaður barnamorðingi eftir að hafa verið
dæmdur fyrir að vera valdur dauða níu mánaða drengs sem lést eftir að hafa misst meðvitund í hans
umsjá fyrir tólf árum. Hann var dæmdur fyrir að hafa hrist drenginn svo harkalega að heilablæðing
leiddi hann til dauða. Alla tíð hefur Sigurður haldið fram sakleysi sínu og nýlega komu fram gögn sem
lögð verða fyrir endurupptökunefnd. Í þeim heldur einn helsti sérfræðingur Breta í þessum málum því
fram að Sigurður sé saklaus.
Sigurður Guð-
mundsson er enginn
barnamorðingi ef
marka má niðurstöð-
ur bresks taugasér-
fræðings í svoköll-
uðu Shaken Baby
Syndrome. Sigurður
hefur afplánað 18
mánaða dóm fyrir að
hafa banað 9 mánaða
dreng með því að
hrista hann svo
harkalega að blæðing
varð í heila. Hann
hefur alla tíð haldið
fram sakleysi sínu og
vonast til að ný gögn
verði til þess að mál
hans verði tekið upp
að nýju í hæstarétti.
Ljósmynd/Óskar Pétur
Friðriksson
þýða krufningarskýrslur drengsins
yfir á ensku og sendi á réttarmeina-
fræðinga víðs vegar um heiminn.
Átta þeirra svöruðu og voru allir á
einu máli: drengurinn hefði ekki
látist af völdum ungbarnahristings.
Þáverandi saksóknari, Brynjar
Níelsson, barðist gegn því að álit sér-
fræðinganna væru tekin gild – og
hafði sigur. Málaferli Sigurðar fyrir
Mannréttindadómstólnum sneru
einmitt að ákvörðun hæstaréttar að
heimila ekki lögmanni Sigurðar að
leggja fram álit erlendu sérfræðing-
anna sem gögn í málinu.
Sakfelling hæstaréttar hefur haft
hörmulegar afleiðingar fyrir Sigurð.
Hann missti ekki aðeins æruna
og þurfti að þola að vera kallaður
barnamorðingi – heldur missti hann
einnig fjölskylduna, heimili sitt, at-
vinnuna og loks heilsuna í vinnuslysi
í fangelsinu þar sem hann braut sjö
háls- og hryggjarliði og er nú 75
prósent öryrki.
„Þetta hefur verið 12 ára barátta –
en ég veit hvað gerðist EKKI þennan
morgun,“ segir Sigurður. Hann og
þáverandi eiginkona hans voru með
daggæslu á heimili sínu þar sem
drengurinn var í vistun. Miðviku-
dagurinn 2. maí hófst eins og hver
annar dagur hjá Sigurði og konu
hans. „Við tókum á móti börnunum
um morguninn. Smári heitinn kom
og mamma hans sagði að hann hefði
ekkert sofið um nóttina því hann
væri ábyggilega að taka tennur og
spurði hvort hann mætti ekki sofa
inni. Ég reyndi að leggja hann þarna
um morguninn en hann vildi ekki
sofna neitt, fór alltaf að gráta þegar
lagði hann út af, eins og þegar börn
32 viðtal Helgin 7.-9. júní 2013