Fréttatíminn - 07.06.2013, Blaðsíða 52

52 bækur Helgin 7.-9. júní 2013
 RitdómuR Ekki þEssi týpa
Vinsældir glæpasögunnar
Hún er horfin eftir Gillian
Flynn halda áfram. Bókin
situr á toppi metsölulista
bókaverslana yfir tímabilið
19. maí til 1. júní. Í öðru
sæti listans er Lág kolvetna
lífsstíllinn eftir Gunnar Má
Sigfússon.
Vinsæl glæpasaga

 páll Valsson skRifaR í góðum félagsskap
p áll Valsson þýddi bókina Gamling-inn sem skreið út um gluggann og hvarf, eftir sænska rithöfund-
inn Jonas Jonasson. Hann er nú farinn
að huga að þýðingu framhaldsins af
ævintýrum hins 100 ára gamla Allans
Karlssonar og segir lesendur eiga von
á góðu þegar bókin kemur út seinna á
árinu.
„Ég hef séð töluvert af þessu,“ segir Páll
um nýju bókina. „Þetta er mikið í sama
stíl og fyrri bókin en höfundurinn hefur
tekið sér góðan tíma í verkið og snyrt
þetta og snurfusað enda mikil pressa að
fylgja Gamlingjanum eftir. Vegur Gaml-
ingjans hefur enda ekki gert neitt nema
vaxa.
Gamlinginn sem skreið út um gluggann
og hvarf var mest selda bókin í Svíþjóð
2010 og naut fádæma vinsælda þegar hún
kom út á Íslandi. Hún rokseldist bæði inn-
bundin og í kilju og er enn á hreyfingu.
Og Páli leiðist ekki að fást við þann
gamla á ný. „Það er skemmtilegt að hitta
gamlingjann fyrir aftur og sjálfsagt
bíða margir spenntir enda vinsældirnar
ótrúlegar. Ég held að engin þýðing hafi
áður selst jafn vel á einu ári. Hún sló öll
sölumet og er enn í sölu sem er algerlega
með ólíkindum.“
Páll bendir á að það sé ekki síst merki-
legt við vinsældir bókarinnar að hún var
ekki mikið auglýst þegar hún kom út.
„Þetta var bara orðsporið. Þegar það fór
í gang gerðist eitthvað og síðan mokaðist
bókin bara út.
Gamlinginn er víðförull og hefur meðal
annars gert stormandi lukku í Þýskalandi
og á Englandi. Þá er kvikmynd byggð á
bókinni væntanleg, sem mun líklega enn
auka hróður öldungsins. Sigurjón Sig-
hvatsson er einn framleiðenda myndar-
innar en hann sagði í viðtali við Frétta-
tímann í fyrra að hann hefði strax hrifist
af bókinni og hafi ekki getað hugsað sér
að láta kvikmyndagerð hennar ganga sér
úr greipum.
Páll sér ekki aðeins fram á að eyða tíma
með hinum kómíska gamlingja þar sem
hann vinnur einnig að sögu Egils Ólafs-
sonar ásamt stuðmanninum sjálfum. Páll
segist ekki vilja kalla bókina ævisögu
enda hafi þeir Egill annað í huga. „Þetta
er þá mjög óhefðbundin ævisaga og ef
vel tekst til verður þetta einhvers konar
mósaíkmynd af Agli.“
Páll segir þá félaga meðal annars
sökkva sér ofan í tónlistina og Egill segi
sögur úr bransanum. „Egill er ljúfur í
samstarfi, góður sögumaður og vel penna-
fær og við erum að vinna í þessu. Við
tökum okkur þann tíma sem við þurfum
en ætlum að klára þetta.“
Ólíkt Allan Karlssyni er Egill á besta
aldri, sem er ein ástæða þess að Páll
telur ekki tímabært að skrifa eiginlega
ævisögu, en Egill hefur komið víða við
á löngum ferli sem tónlistarmaður og
leikari.
„Þótt hann sé ekki nema sextugur
hefur hann komið víða við og margt
hefur breyst á þessum tíma. Tíðarandinn,
Reykjavík og tónlistarbransinn,“ segir
Páll sem púslar saman mósaíkmynd af
Agli. Mynd sem líklega verður einnig
áhugaverður aldarspegill frá sjónarhorni
stuðmannsins.
Þórarinn Þórarinsson
toti@frettatiminn.is
Vinsæll gamlingi
og hress stuðmaður
Fjölmargar bækur fyrir unga lestrarhesta hafa komið út hjá Forlaginu
á undanförnum vikum. Þar á meðal eru tvær nýjar bækur um Skúla
skelfi eftir breska rithöfundinn Francescu Simon, myndskreyttar
af Tony Ross. Guðni Kolbeinsson þýðir af alkunnri snilld. Þá eru
sömuleiðis nýútkomnar tvær nýjar bækur um Nönnu norn í þýðingu
Hallgríms H. Helgasonar. Færeyska barnabókin Veiða vind hefur
vakið nokkra athygli frá því hún kom út enda um að ræða spennandi
sögu sem sögð er með orðum, myndum og tónlist. Höfundur texta er
Rakel Helmsdal sem er íslenskum lesendum að góðu kunn sem einn af
þremur höfundum bókanna um litla skrímslið og stóra skrímslið. Mynd-
skreytingar annaðist Janus á Húsagarði og tónlistin er eftir færeyska
tónskáldið Kára Bæk. Með bókinni fylgir geisladiskur þar sem Benedikt Erlingsson les söguna við
undirleik Sinfóníuhljómsveitar Færeyja. Þórarinn Eldjárn íslenskaði. Á dögunum kom út bókin Múm-
ínálfar bregða á leik í þýðingu Sigþrúðar Gunnarsdóttur. Síðast en ekki síst ber að geta sögunnar um
tröllskessuna Gilitrutt og viðskipti hennar við bændahjónin undir Eyjafjöllum. Í bókinni eru ljósmyndir
úr brúðusýningu Bernds Ogrodnik. Silja Aðalsteinsdóttir bjó íslenska textann til prentunar.
Blómleg barnabókaútgáfa
Bókaforlagið Undirheimar sendi nýverið frá sér finnsku glæpa-
söguna Stúdíóið eftir Pekka Hiltunen. Stúdíóið hlaut finnsku
glæpasagnaverðlaunin 2012 og er tilnefnd til Glerlykilsins,
Norrænu glæpasagnaverðlaunanna 2013. Sigurður Karlsson þýðir.
Í Stúdíóinu segir af Liu sem verður fyrir tilviljun vitni að því þegar
lík finnst í farangursgeymslu bíls í miðborg London. Líkt og aðrir
borgarbúar fyllist hún hryllingi þegar fjölmiðlar greina frá því
að vændiskona frá Lettlandi hafi verið myrt og með hvaða hætti.
Þegar Lia hittir Mari, samlöndu sína frá Finnlandi, er eins
og örlögin hafi leitt þær saman. Mari er sálfræðingur sem
býr yfir óvenjulegu innsæi og nýtir hæfileika sína til að
hjálpa öðrum. Hún stýrir hópi fólks sem hún hefur safnað
í kringum sig og höfuðstöðvarnar kalla þau Stúdíóið.
Sterk vinátta tekst með Liu og Mari sem saman ákveða
að rannsaka morðmálið frekar.
Finnskur verðlauna-
krimmi á íslensku
Ekki þessi týpa sver sig í ætt við svokallaðar skvísubókmenntir, eða
„chick lit“. Björg stillir upp fjórum æskuvinkonum; Bryndísi, Regínu,
Tinnu og Ingu. Á bókarkápu eru þær sagðar ungar konur. Dálítið klikk-
aðar og með tonn af skoðunum.
Allar segja þær sína og sögu og hinna um leið og fá til þess sérmerkta
kafla það sem sjónarhornið er hjá hverri um sig. Þannig speglast þær
hver í annarri og varpa í raun meira ljósi á sjálfar sig, eigin fordóma og
sálarflækjur en vinkvennanna sem eru í skotlínunni. Þessi frásagnar-
máti virkar prýðilega og sagan verður vissulega margradda.
Stelpurnar eru svo oft á öndverðum meiði í grundvallaratriðum að
maður botnar ekkert í að þær hafi nennt að halda hópinn síðan í grunn-
skóla. Femínismi, rifrildi um jafnrétti, kynjakvóta, mislukkaða karlmenn
og önnur samfélagsmál sem brenna á fólki í samtímanum eru áberandi.
Þetta er í sjálfu sér gott og blessað en umræðan er sett þannig fram að
sá grunur læðist að manni að höfundurinn hafi klesst þessu inn til þess
að hefja bókina yfir aðrar íslenskar skvísubækur.
Til þess að gera Ekki þessa týpu meira „fullorðins“.
Svona gáfulegan og meðvitaðan „chick lit“ sem
hverfist um meira en varalit, speltpitsur, hvítvínssull
og beðmál í Reykjavíkurborg. Allir þessir grunn-
þættir eru vissulega til staðar en femínisminn svífur
yfir til friðþægingar.
„Ef það eru sagðir nógu margir brandarar um það
hversu ógeðslega heimskar konur séu eða hversu
ógeðslega miklir trukkar allar lesbíur séu síast þess-
ar hugmyndir ósjálfrátt inn í undirmeðvitundina og
búa til staðalmyndir sem stimplast inn í huga fólks
og kallast fordómar.“ (bls. 60)
Þetta er ágætt dæmi um tóninn í samræðum
stelpnanna en í þessum efnum lendir höfundurinn í
árekstri við sjálfan sig. Stelpurnar fjórar eru nefni-
lega allar fulltrúar klassískra staðalímynda. Bryndís,
sem er málpípa femínismans, er meðvirk, fýlugjörn
og dómhörð. Soldil „mussa“ sem hefur illan bifur á
karlmönnum. Regína, meðleigjandi hennar, er stöðluð andstæða hennar.
Alkóhólíseruð, SUS-týpa sem vinnur í banka og fulltrúi þeirra radda
sem vilja meina að þegar konu er nauðgað verði hún að líta í eigin barm
og skoða sinn þátt í að glæpurinn var framinn. Tinna er sætust, óaðfinn-
anleg í útliti og klæðaburði. Einhvers konar lúxus skinka sem vinnur
á Þjóðminjasafninu og Inga er átakanlega dæmigerð, lögfræðingur,
snobbuð með hreinlætismaníu. Á fullkomið heimili, fullkominn (eða
ekki) mann, skortir ekkert en samt er tóm í sál hennar.
Þras vinkvennanna um jafnrétti, kynjakvóta og allt það sem Hildi
Lilliendahl og Brynjar Níelsson greinir á um eru síðan svo dæmigerð að
ætla mætti að orðræðan sé sótt beint á spjallþræði um þessi mál á netinu
og svo bara copy/paste. Umræðuefnin eru góð og gild og vissulega virð-
ingarvert af Björgu að dýpka bókina með samfélagsrýni en með þessu
móti hrekkur textinn í predikunargírinn sem er ljóður á annars ágætri
lesningu og skemmtilegri sögu. -ÞÞ
Staðlaðar stelpur í stuði

Ekki þessi týpa
Björg Magnúsdóttir
JPV, 351 síður, 2013
Pekka Hiltunen
Ertu búinn að fá þér
Veiðikortið!
www.veidikortid.is
Veiðitímabilið er byrjað. Kr. 6.900.-
00000
Páll Valsson vinnur
að sögu Egils Ólafs-
sonar auk þess að
undirbúa þýðingu á
næstu bók Jonasar
Jonassonar. Sá sló í
gegn með Gamlingj-
anum sem skreið
út um gluggann
og hvarf en bókin
hefur selst í hátt í
30 þúsund eintökum
hér á landi.
Ljósmynd/Jóhann Páll
Valdimarsson
Páll Valsson, rithöfundur og bókmenntafræðingur, eyðir tíma sínum í býsna skemmtilegum fé-
lagsskap um þessar mundir. Hann þýðir framhald hinnar geysivinsælu bókar Gamlinginn sem
skreið út um gluggann og hvarf og er auk þess að skrifa sögu Egils Ólafssonar, stuðmanns
með meiru en eins og gefur að skilja er þetta ekki félagsskapur sem hægt er að kvarta yfir.
Það er skemmtilegt að hitta gamlingjann fyrir aftur og
sjálfsagt bíða margir spenntir enda vinsældirnar ótrúlegar.