Fréttatíminn - 06.12.2013, Side 18

Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjórar: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is og Sigríður Dögg
Auðuns dóttir sigridur@frettatiminn.is. Fréttastjóri: Höskuldur Daði Magnússon hdm@frettatiminn.is. Framkvæmda- og auglýsingastjóri: Valdimar Birgisson valdimar@
frettatiminn.is. Útgáfustjóri: Teitur Jónasson teitur@frettatiminn.is . Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi ehf. og er prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.
Í
Í fimm ár hafa Íslendingar glímt við afleið­
ingar bankahrunsins haustið 2008. Við
höfum sem þjóð gengið í gegnum ýmsar
efnahagslegar þrengingar en þeir atburðir
sem urðu þetta fyrrgreinda haust voru verri
en við höfum áður kynnst þar sem hagvöxt­
ur, kaupmáttur, atvinnuleysi og verðbólga
fóru samtímis úr böndunum. Á þeim tíma
sem liðinn er hefur eðlilega verið gripið til
ýmissa efnahagsaðgerða til
að koma samfélaginu upp úr
öldudalnum. Skuldir fyrir­
tækja hafa verið færðar að
greiðslugetu og gengistryggð
lán endurreiknuð í kjölfar
dóma Hæstaréttar. Eftir hafa
hins vegar setið þeir sem
skulduðu verðtryggð hús­
næðislán þegar hrunið varð,
þorri heimila. Sú staða var
hvorki réttlát né sanngjörn.
Í hruninu varð sannarlega
forsendubrestur, atburðir gerðust sem úti­
lokað var fyrir lántakendur verðtryggðra
húsnæðislána að sjá fyrir, atburðir sem ger­
breyttu grundvelli fyrir lántöku þeirra.
Krafan um leiðréttingu vegna þessa for­
sendubrests hefur því verið rík og úrslit
alþingiskosninganna síðastliðið vor endur­
spegluðu hana. Að þeim málum hafa sér­
fræðingar ríkisstjórnarinnar unnið enda
kom fram í stjórnarsáttmála hennar að með
markvissum aðgerðum yrði tekið á skulda­
vanda íslenskra heimila sem til er kominn
vegna hinnar ófyrirsjáanlegu höfuðstóls­
hækkunar verðtryggðra lána sem leiddi af
hruni fjármálakerfisins. Þar kom fram að
grunnviðmiðið væri að ná fram leiðréttingu
vegna verðbólguskots áranna 2007­2010
en í því augnamiði mætti beita bæði beinni
niðurfærslu höfuðstóls og skattalegum að­
gerðum. Um væri að ræða almenna aðgerð,
óháð lántökutíma, með áherslu á jafnræði.
Vandi þeirra sem að hafa komið hefur
hins vegar verið sá að finna leið sem með
sanngjörnum hætti leiðrétti stöðu þeirra
sem urðu fyrir óréttmætum skakkaföllum
án verulegra útgjalda fyrir ríkissjóð og
áhættu fyrir efnahag þjóðarinnar. Aðgerðir
stjórnvalda mega hvorki verða til þess að
veikja gengi krónunnar né leiða til aukinnar
verðbólgu. Ekki verður annað séð en vel
hafi tekist til í þeirri aðgerðaáætlun sem
forystumenn ríkisstjórnarinnar kynntu um
liðna helgi. Annars vegar er um að ræða
lækkun höfuðstóls verðtryggðra húsnæðis­
lána og hins vegar skattaívilnun vegna sér­
eignalífeyrissparnaðar sem fellur til eftir að
aðgerðirnar koma til framkvæmda. Heildar­
umfang aðgerðarinnar er metið á 150 millj­
arða króna sem dreifist yfir fjögurra ára
tímabil. Leiðréttingin vegna verðtryggðra
húsnæðislána nemur um 80 milljörðum
króna og höfuðstólslækkun með nýtingu
séreignalífeyrissparnaðar um 70 milljörð­
um króna. Ríkissjóður hefur milligöngu
um fjármögnun og framkvæmd aðgerðar­
innar. Hann mun afla sér aukinna tekna
næstu fjögur árin til að standa straum af
aðgerðunum. Fjármögnun niðurfærslunnar
byggir á skattlagningu fjármálafyrirtækja
með þeim rökum að þeir aðilar sem kynntu
undir ósjálfbærri útlánaþenslu komi að því
að bæta forsendubrestinn. Nýta á það svig­
rúm sem skapast samhliða uppgjöri föllnu
bankanna. Skattlagningin er hófleg og rétt
er hjá fjármálaráðherra að tímabært er að
fjármálastofnanir taki þátt í þeim gríðarlega
kostnaði sem til hefur fallið hjá ríkissjóði,
heimilunum og atvinnulífinu. Verðtryggðar
skuldir hækkuðu og eignaverð lækkaði
ekki síst vegna áhrifa af gjaldþroti fjármála­
fyrirtækja og áhættusækni þeirra.
Aðgerðirnar eru almennar og snerta
þorra heimila, öll sem voru með verð­
tryggð húsnæðislán – og mikilvægt er
einnig að þeir sem eru á leigumarkaði
geta nýtt sér skattleysi séreignasparn­
aðar við inngreiðslu á sérstaka húsnæðis­
sparnaðarreikninga. Aðgerðirnar eiga að
vera hagvaxtarhvetjandi og mikilvægt er
að verðbólguáhrif séu hverfandi, sem og
áhrifin á gengi krónunnar. Reiknað er með
að þjóðhagsleg áhrif verði því tiltölulega
mild um leið og ákveðnu réttlæti er full­
nægt. Greining Íslandsbanka telur aðgerð­
irnar jákvæðar fyrir heimilin og að beina
niðurgreiðslan sé hóflegri en búist var við
en bendir þó á hugsanleg verðbólguáhrif
og krónugengi. Því þarf að mæta. Aðgerð­
irnar aflétta óvissu er varða skuldamál
heimilanna. Að fenginni niðurstöðu er hægt
að líta fram á veg. Endapunktur er mark­
aður hvað varðar almennar aðgerðir gegn
skuldavanda heimilanna. Ekki var viðbúið
að þær leystu vanda allra en þær eiga að
veita þá viðspyrnu að hefja megi nýtt vaxt­
arskeið, öllum til hagsbóta.
Leiðrétting á viðurkenndum forsendubresti
Ákveðinn endapunktur veitir viðspyrnu
Jónas Haraldsson
jonas@frettatiminn.is
Takk fyrir, takk, takk
Það má eiginlega segja að
þessi hakkari hafi gert okkur
einn greiða þó að ég sé alls
ekki hlynnt því sem við-
komandi gerði, þann greiða
að sýna okkur svart á hvítu
hve gríðarlega viðkvæm við
erum fyrir svona árásum.
Birgitta Jónsdóttir, þingmaður Pírata,
sá ljós í hakkaraskandal Vodafone.
Smáskilaboðaþóf
Við viljum alls ekki að náttúruverndin
komist að og við þurfum að
standa vaktina.
SMS-lekinn sýndi svo
ekki verður um villst að
Gunnar Bragi Sveinsson,
nú utanríkisráðherra,
heldur ekki fram hjá gildum
Framsóknarflokksins.
Sælir er fátækir...
Á maður ekki bara að segja halelúja?
Ég hef verulegar áhyggjur af nýju
verðbólguskoti þannig að allir
verði verr settir.
Vilhjálmur Bjarnason,
þingmaður Sjálfstæðisflokksins,
hefur áhyggjur af
„skuldaleiðréttingu“
ríkisstjórnarinnar.
Í alvöru?
Tímarnir hafa breyst og
tæknin með.
Hanna Birna
Kristjánsdóttir
innanríkisráðherra er
margs vísari eftir árás
hakkara á Vodafone.
Leyndarmál, ekki segja frá...
Þetta eru til dæmis SMS hvað ég átti að
kaupa í matinn, stundum er eiginkonan
að skamma mig eða ég að skamma
hana. Í raun er þetta ekkert sem ég
skammast mín fyrir.
Hátt í 80 smáskilaboð frá Kristjáni Má
Haukssyni láku á netið eftir að Vodafone
var hakkað í spað.
Vargar í véum
Á vissum tímapunkti verða þeir allir
möguleg ógn, af því það er engin leið
fyrir konur að reikna út hver er of-
beldismaður og hverjum er treystandi.
Hrafnhildur Ragnarsdóttir, stjórnarkona
í Kvenréttindafélagi Íslands, ávarpaði
íslenska karlmenn í pistli og benti þeim
á að þeir eru óargadýr.
Glögg augu
Ég sá bara leikritið sem er í gangi
– það rann upp fyrir mér hvað þeir
ætla að gera. Slitastjórn Glitnis, þeir
eru búnir að vera að tala um
að þeir ætli á hlutabréfa-
markað í Evrópu.
Ástþór Magnússon stefnir
nýju greiðslukorti gegn
fláráðum slitastjórnum.
Og sjá! Ég boða
fögnuð mikinn
Ég boða að það verði margir kvöld- og
næturfundir í desember og bið þá
þingmenn fjárlaganefndar að vera vel
undir það búna.
Vigdís Hauksdóttir, formaður
fjárlaganefndar, boðaði mikla yfirvinnu
á aðventunni, við takmarkaða gleði.
Var að æfa lögreglukórinn...
En við skulum líka hafa það alveg á
hreinu að lögreglan gerði allt sem í
hennar valdi stóð til að forða þeim
harmleik sem því miður varð. Sú
umræða sem er að hefjast í einhverjum
hornum um að lögreglan hafi farið of
geyst, er að mínu mati bæði
meiðandi og skammarleg.
Björn Ingi Hrafnsson,
ritstjóri Pressunnar,
er óbilandi málpípa
borgaralegra gilda og
hefur blessað aðgerðir
lögreglu í Hraunbæ í
vikunni.
 Vikan sem Var
er
komið
á kfc
fylgirmeð
öllum
barnaboxum
svooogott™
PIPA
R
\
TBW
A
• SÍA
• 132743
18 viðhorf Helgin 6.-8. desember 2013