Læknablaðið - 01.07.1928, Blaðsíða 10

96
LÆKNABLAÐIÐ
aiiga me'ö æöum djúpt inn í ókalkað brjóskiö, en í mergnum er hér lítið
um eiginlegar mergfrumur.
Undir þessu brjósklagi tekur við mismunandi breitt lag af kalklaus-
um (osteoid) beinvef, sem í byggingunni er mjög frábrugðinn eðlilegum
beinvef. Svo virðist sem brjóskið, sem ekki getur kalkað, breytist meta-
plastiskt í osteoid-vef, sem likist beinvef, en kalkar ekki. Innanvert við
osteoid-lagið tekur við beinvefur, þar sem bjálkarnir eru þó ekki kalk-
aðir nema innan i, en utan á þeim lag af ókölkuðum osteoidvef. Þessir
osteoid-saumar utan á beinkjálkunum hvar sem er í beinagrindinni, eru
umfram alt sérkennilegir fyrir beinkrömina.
Þegar sjúkdómurinn batnar útfellist kalk í osteoid-vefinn og hann get-
ur þá orðið mjög harður og þéttur (eburneation).
Deilt er um það, hvort börn fæðist nieð beinkröm. Sumir þykjast hafa
séð slík tilfelli, en það virðist a. m. k. ekki vera fullsannað. Venjulega
fer ekki að bera á sjúkdónmum, fyr en barnið er orðið nokkurra mánaða
gamalt, sjaldan verður kliniskra breytinga vart fyr en eftir 4—6 mán-
uði, en þegar barnið er orðið 8—12 mánaða eru klinisk einkenni oftast
orðin greinileg.
Tiltölulega snemma geta farið að finnast breytingar á höfðinu, því að
höfuðið stækkar íljótt fyrstu mánuðina. Höfuðið stækkar við það, að bein-
ið er nagað og resorberað innan frá, en beinvef hlaðið utan á það i stað-
inn. Ef nú beinvefurinn, sem utan á hleðst, er kalklaus osteoidvefur, þá
kemur að því, að ekki verður nema þunn skel eftir af hörðu beini, sem
auðveldlega getur brotnað ef á því er tekið, og loks geta myndast alger-
lega linir blettir í hauskúpunni. Osteoidvefurinn getur rýrnað undan þrýst-
ingnum utan og innan frá, svo að höfuðskelin verður ekki nema þunn
himna, sem jafnvel geta dottið göt á. Einkum sést þetta á hnakkabein-
inu, þar sem höfuðið verður fyrir mestúm þrýstingi utan frá. (Cranio-
tabes). Auk þess senr beinin linast upp, koma þykkildi (osteofytar) á þau,
einkum hvirfilbeinin, og hauskúpan getur orðið þykk og þétt, er kalk setst
loks í þetta alt saman, þegar sjúkdómurinn batnar.
Höfuðið getur annars borið varanlegar menjar eftir craniotalbes, þar
senr höfuðbeinin fletjast út að aftan og til hliðanna, svo að höfuðið verð-
ur ólögulega ferhyrnt (caput quadratum).
Craniotabes er oft fyrst hægt að þekkja á fontanella mastoidea, sem
við fæðingu er álíka hörð og beinin i kring, en jafnvel 6—8 vikum eftir
fæðingu getur maður fundið hana lina og sveigjanlega.
Fyrstu mánuðina vex brjóstkassinn líka ört, og á rifjunum finnast
snemma breytingar. Geislungamótin stækka og geta sést sem upjrhleypt-
ir hnúðar hver upp af öðrum (talnaband). Varlega verður samt að dætaa
eftir þessu einkenni, því lítilfjörleg, finnanleg þykkildi á geislungamótun-
um eru fysiologisk. Brjóstið mjókkar oft við það, að rifin fletjast út, svo
að rifjahylkið líkist fuglabrjósti (pectus carinatum).
Hryggsúlan getur skekst á alla vegu, bognað fram á við, aftur á við
eða til hliðar. Kachitisk kyjihosis eða lordosis er oftast aukin og afskræmd
fysiologisk beygja. Rachitiskan herðakistil er venjulega hægt að þekkja
frá P o t t’s g i b b u s á því, að hjá sama manni eru ganglrmirnir venju-
lega stuttir. sem afleiðing af beinkröminni.
Breytingarnar á skaftbeinunum höfðum við að nókkuru leyti minst á,