Læknablaðið - 01.12.1942, Blaðsíða 19

LÆKNA B LAÐ IÐ
93
sameina slíkt skipulag trygging-
unum, en vel má þó vera, aö þaö
tækist.
Annaö skipulag virðizt miklu
einfaldara, en jafnframt til þess
falliö, að á því gæti risið þaö
fyrirkomulag lækninganna, sem
nú var lýst, með einfaldri þróun,
er læknar hefðu á valdi sínu.
Skipulagið er í stuttu máli það,
að allir læknajr, yrðu ráðnir í
opinbera þjónustu. Þeim yrðu
greidd laun, hliðstæð héraðslækn-
islaunum, en fjárins til að stand-
ast kostnaðinn aflað með ársið-
gjöldum frá öllu fólki á landinu
á tryggingarskyldum aldri. Gegn
þessu kæmi það, að allir lands-
menn ættu aðgang að lækni gegn
mjög vægri borgun samkvæmt
opinberri gjaldskrá, svipað því,
sem nú tíðkast um héraðslækna.
Þess var áður getið, að veru-
legur hluti landsmanna ætti þess
lítinn eða engan kost að leita
læknis gegn greiðslu eftir opin-
berri gjaldskrá, og er þar átt vi_ð
íbúa Reykjavíkur, Akureyrar og
annarra stærstu kaupstaðanna, þar
sem héraðslæknir annar ekki
lækningunum til hlitar. Nær þetta
til nálega 56 þúsunda af lands-
búum, og eru þeir nreð þessu beitt-
ir augljósu misrétti.
Tæplega er gerandi ráð fyrir,
að ríkið geti eða vilji taka á sig
kostnaðinn við launag'reiðslur til
allra lækna, en það er vel kleift
á tryggingargrundvelli. Ef athug-
að er læknatalið frá 1. jan. 1941
sést, að tæplega 80 læknar og
læknakandidatar eru starfandi eða
væntanlegir til starfs hér á næstu
árum, án fastra embætta. Auk
þeirra eru 50 héraðslæknar hér
á landi.
Tala manna og kvenna á trygg-
ingarskyldualdri hér á landi mun
nú vera um 72—80 þúsundir. Eí
gert væri ráð fyrir, að hver greiddi
kr. 10.00 sem árlegt iðgjald að
meðaltali til að tryggja sér lækn-
ishjálp gegn mjög vægri borgun,
væru það 720—800 þús. kr., er
verja mætti til að launa 120 lækna
og yrðu það að minnsta kosti
6000 króna árslaun á lækni að
meðaltali.
Gera yrði áætlun um, hvað
hæfilegt væri, að margir íbúar
kæmu á lækni að meðaltali í
kaupstöðunum og dreyfbýlinu, og
yrðu þá ekki launaðir fleiri lækn-
ar á hverjum stað en sem því svar-
aði, og yrðu iðgjöld fólksins á
hverjum stað sniðin eftir því. Ið-
gjöldin mætti innheimta með lif-
eyrissjóðsgjaldinu, og Trygging-
arstofnun Ríkisins gæti til dæmis
annast launagreiðslurnar til lækna
án aukins tilkostnaðar. Milliliða-
kostnaður yrði enginn, nema lítils-
háttar laun fyrir innheimtu á ið-
gjöldunum.
Fyrir fólkið væri þetta mikið
hagræði. Að visu hefði þetta
nokkra skerðingu á réttindum í
för með sér fyrir þá, sem eiga nú
kost á hjálp héraðslækna gegn
vægri borgun. En þau réttindi
eru sérréttindi frá sjónarmiði
hinna, og munar litlu, hvorir fjöl-
mennari eru. En það mundi vinn-
ast, að landsmenn gætu leitað
læknis með sömu kjörum, hvar
sem þeir væru staddir á landinu
í þann og þann svipinn, og er þaö
augljós réttarbót á móti. Dreif-
býlið fengi fleiri lækna, og kostn-
aöur við að ná í lækni mundi því
minnka. Tæplega virðizt sérstök
ástæða til að leyfa sérfræðingum
hærri taxta en öðrum, því að sér-
fræðinámið fengist greitt og verð-
launað með aukinni aðsókn.
Sjálfsagt er að gera ráð fyrir,
aö rí'kið verji framvegis svipaðri
fjárhæð til heilbrigðismála og það