Læknablaðið - 01.12.1942, Blaðsíða 23

LÆKNABLAÐIÐ
97
Um infiuenzuvírus.
Eftir Björn Sigurðsson.
Sjúkdómafræðin hefir á síöustu
áratugum upplýst í höfuðatriöum
eðli og gang flestra meiriháttar
farsótta. Ein helzta undantekning-
in er influenza. Á áratuga fresti
geysar hún yfir stóran hluta heims
og sýkir og dre])ur ógrvnni fólks.
Þess á milli, á fárra ára fresti,
gcngur væg flenza, sem að vísu
gerir mikið tjón og dregur á eftir
sér talsvert af dauðsföllum, en sem
með engu móti getur talizt drep-
sótt.
Hvernig byrja faraldrarnir ?
Hvaðan koma þeir? Er þetta einn
og sami sjúkdómurinn eða ekki ?
Engri þessara spurninga er hægt
að svara enn sem komið er, þrátt
fyrir, að sumt af ágætustu vinnu í
sjúkdómafræði frá síðustu árum
lú!i að þessum viðfangsefnum.
Hér verður í örstuttu máli gerð
grein fyrir nokkrum niðurstöðum,
sem fengizt hafa.
Eftir influenzuna, sem geysaði
i Bandaríkjunum í lok síðasta
stríðs fór að bera á sjúkdómi í
svínum, sem Irændurnir kölluðu
svína-flenzu (hog flu.) Þetta er
æði alvarlegur sjúkdómur i svin-
um cg hagar sér líkt og influenza.
Gengur eins og faraldur, sem eng-
inn veit hvaðan kemur, því að allt
er friðsamt á milli.
Shopc á Rockefellerstofnuninni
í Princeton fann árið 1931. að
sjúkdómurinn orsakast af vírus
yrði greiddur at' opinberu fé. En
þótt hann félli á hina tryggðu
sjálfa, yrðu heildarútgjöldin ekki
nema kr, tó—18 á hvern trygging-
arskyldan mann á ári.
bakteríum, sem vinna saman. Vír-
usið eitt gefur litilfjörleg ein-
kenni. þegar þvi er dælt inn í nas-
ir svins, en bakterían engin. Sam-
an orsaka þau alvarlcgan sjúkdóm
með háum liita — svínaflenzu —
og smita frá svíni til svíns.
Bændurnir, sem þekkja svinin,
segja að þetta sé sami sjúkdóm-
urinn og gekk í mannfólkinu 1918,
og sennilega er það rétt, því að
í serum þeirra, sem þá voru fædd-
ir er mótefni gegn vírusinu, en
ekki i serum þeirra, sem yngri eru.
— Þetta sama vírus sýkir og drep-
ur mýs, sé því dælt i nasir þeirra.
Árið 1933 tókst Smlth Andrews
og Laidlow í Englandi að sýkja
hreýsiketti (ferrels) með nasa-
skolvatni frá influenzu-sjúkling-
um. Sjúkdómurinn líkist influenzu
— hiti og einkenni frá lungum.
Þeir fundu, að orsök þessa var
virus. Þetta vírus sýkir mýs og svín
eftir að hafa gengið frá hreysiketti
til hreysikattar nokkrum sinnurn.
í serum manna eða dýra, sem hafa
náð sér eftir sjúkdóminn, eru mót-
cfni gegn vírusinu. Samskonar vír-
us hefir síðan fundizt í nefi og
koki sjúklinga í öðrum influenzu-
faröldrum og i blóði þeirra mynd-
ast mótefni gegn því, en það er
talin nokkuð örugg bending um,
að viðkomandi vírus hafi verið
orsök sjúkdómsins. Lokasönnun-
in er auðvitað, að hægt sé að sýkja
menn með vírusi. sem flutt hefir
verið frá dýri til dýrs í lengri tlma.
Það hefir gengfið misjafnlega. Mest
sönnunargildi lrafa tilraunir Smor-
odinzeffs í Moskva. Honum tóksf
að sýkja h. u. b. 40% af 72 sjálf
boðaliðum. Þeir sem ekki sýktust,