Læknablaðið - 01.12.1942, Side 33

LÆKNABLAÐIÐ
107
Álnig-i Jóns læknis beindist
fyrst og fremst aö sócialmálum —
mannfélagsmálunum. — Honum
var þegar frá upphafi ljós skaö-
semi ofdrykkju, sem einmitt óö
hér uppi á hans heztu árurri, og
liann snérist því öndverður gegn
henni og gerðist góðtemplari. Þeg-
ar hann kom á Vopnafjörð þótti
sumum mönnurn þar, það vera fá-
dæmalcgur ágalli á hans ráði, og
Snérust svo illa viö þangaðkomu
ltans. að rnenn vildu jafnvel ekki
ljá honum húsnæði, svo að hann
varð fyrst um skeið að hýrast
með systur sinni i barnáskólahúsi
þorpsins. Honum varð þaö þegar
ljóst að læknir gæti ekkert gert
af viti á svo afskekktum stað,
nema hann hefði sjúkraskýli, og
fór hann því að berjast fyrir að
koma því upp, en það fékk engar
rndirtektir, og hann fékk þvi
ckki framgengt. F.kki lét hann þao
samt á sig fá. heldur tók hann
sjúklinga til sín í barnaskólann,
|)ar sem hann bjó og stundaði þá
þar, og íór svo um síðir, að þorps-
búar og sveitarménn þarna sáu,
að Jóni var trúandi fyrir hvort-
tveggju, stjórn sjúkrahúss og
sjúklingum, og eftir það stóð ekki
á sjúkrahúsinu.
Það er gamallt þýzkt máltæki,
að það sem bændur þekki ekki,
borði þeir ekki. Hafi þetta sann-
ast vel nokkursstaðar, þá er það
hér á landi. Landið er fullt af
allskonar gæðum matarkyns, sem
Iandsmenn hafa aldrei nýtt sér
og nýta sér ekki enn. Það er og
nokkuð misjafnt eftir sveitum hér,
hvað menn leggja sér til munns.
Meðal annars var það, er Jón
læknir kom á Vopnafjörð, að
menn kunnu þar hvorki að veiða
né borða hrognkelsi, eina hollustu
og beztu íslenzku fæðu, og mor-
aði þó af þeim i firðinum. Þótti
honum þetta sem vonlegt var illt
og linnti ekki látum fyrri en hann
var búinn að kenna mönnum þar
að neyta þessarar vítaminauðugu
fæðu, og mun það efalaust hafa
bjargað mörgum mönnum frá
kvillum. Um þetta skrifaði dr.
Guðm. Hannesson blaðagrein á
sínum tima: „Læknirinn, sem
kenndi fólkinu að éta hrognkelsi".
Það var lengi vel eitt versta
böl hér á landi — hver veit nenta
það sé það enn — að menn, sem
eitt sinn lentu á sveit, komust það-
an sjaldnast aftur. Það hafði þvi
hið mesta siöferðigildi fyrir hvern
mann, sem í kröggum lenti, að
forðast þau ósköp. Þetta sá auð-
vitað jafn félagshugull ntaður og
Jón læknir, enda voru nokkur
brögð að þessu eystra. Hugkvæmd-
ist honum þá ráð til þess að foröa
mönnum, sent í þrot komust, frá
sveit. Kont hann því til leiðar að
í héraðinu (Vopnafirði) var stofn-
aður svonefndur bústofns leigu-
sjóður, en úr honum gátu menn.
ef svo stóð á fyrir þeim, fengið
lán til þess að koma sér upp bú-
stofni, ef með þvi móti mætti tak-
ast að korna undir þá fótunum aft-
ur, og stæðu menn i skilum við
sjóðinn, eignuðust þeir fénaðinn.
Er Jón læknir fór af Vopnafirði,
stóð sjóður þessi með miklum
blóma.
Þá má telja Jóni lækni það til
gildis, að hann gekkst fyrir því.
að stofnað var fyrsta læknafé-
lag á íslandi, meðan hann var á
Vopnafirði; Var það „Félag aust-
firzkra lækna“, og stóð það með
góðum blóma í hans tið eystra.
Vopnafjörður var erfitt hérað,
og það lamaði heilsu hans. Er
hann fékk Blönduóshérað, endur-
tók sagan af Vopnaíirði sig aftur,
því hann kom þangað í óþökk
margra, og sýndu héraðsbúar það