Læknablaðið - 01.12.1942, Blaðsíða 26

IOO
LÆKNABLAÐIÐ
heppilegar aöferöir til þess aö ná
slínii til rannsóknar, enda þótt um
engan uppgang væri aö ræöa. Var
þá ýmist gripið til þess að ná
slími úr nefkoki og hálsi eða rann-
saka saur. Árið 1898 ritaöi Frakk-
inn Meunier um aðferö, sem hann
haföi notaö við börn, sem eins og
kunnugt er hrækja sjaldan eða
aldrei. Hafði hann sogaö upp slím
úr fastandi maga og á þann hátt
nokkrum sinnum fundið sýkilinn
við vanalega smásjárrannsókn.
Aðferð þessi vakti litla sem enga
athvgli og er hennar ekki getið
svo nokkru nemi næstu tuttugu
árin. Hinsvegar kepptust margir
við að rita um aðrar aöferöir.
Þaiinig varð danski læknirinn
Blunie alkunnur fyrir rannsóknir
sínar á larynxslími. Á síðustu 2
áratugum má þó svo heita, aö al-
gerlega sé liætt við þessar aðferð-
ir. cn hinsvegar virðist Meuniers-
að.'erðin hafa breiðst mjög út,
cinkum síðustu árin. Var'það sam-
landi hans, Armand-Delille, sem
rekist hafði á grein Meuniers, en
í staðinn fyrir að sjúga upp slím-
ið, skolaði hann magann með 200
--300 cc. af soðnu vatni. Fyrstu
grcin sína birti hann 1927 og á
næstu árum fjölda annara greina,
sem þó svo til allar fjölluöu um
rannsóknir á börnum.
Ekki verður annaö séö, en að
fyrstu magaskolanirnar á fullorðn-
urn hafi verið gerðar á lyflæknis-
dcild Öresundsspítalans í Kaup-
mannahöfn árið 1929. Hefir su
tlcild siðan hreyzt i algera berkla-
dcild og jafnframt notaö þessa að-
ferð í svo ríkum mæli, að hvergi
var um sambærilegan fjölda sjúk-
linga aö ræöa. þar sem þessari aö-
feiö hafði verið beitt, um þaö bil
scm ég byrjaði þar sérnám (1935)-
Varð það að ráði. að ég reyndi að
gera þessu verkefni skil, og er
ritgerðin árangur þess.
Efninu hefi ég skipt í eftirfar-
andi 9 kafla:
1. kafli.
Enn sem komið er hefir mjög
lítið vérið rftað um gildi maga-
skolvatnsaðferðarinnar, þegar um
fullorðna er að ræða. Þær fáu rit-
gerðir, sem birzt hafa, fjalla allar
um diagnostiskt gildi hennar
Hins vegar er ekkert vitaö um,
hvort aðferðin megi koma að not-
um, þegar segja skal fyrir gang
sjúkdómsins. Flestar greinar, sem
skrifaðar hafa verið um magaskol-
anir eru litlar og byggðar á svo
lítilli reynslu (fáum tilfellum), að
höfundarnir hafa ekki séð sér fært
að flokka sjúklingana niður eftir
þvi, utn hverskonar breytingar hef
ir verið að ræöa. Aðeins örfáir
höfundar hafa þó gert tilraunir
til þessa (Clausen, Tobiesen, Gull-
bring og Levin). Veigamesta ritið
er eftir Gullbring og Levin. Færa
þeir þar líkur fyrir því, að um all-
náið samband sé að ræöa niilli þess
hve breytingarnar i lungum eru
miklar og árangursins af maga-
skolunum.
2. kafli.
í kafla þessum eru ræddar lík-
urnar fyrir því, aö dregnar veröi
skakkar ályktanir, þegar beitt er
slíkurn rannsóknaraöferöum. Fram
á síðustu tíma hafa þannig ver-
ið uppi raddir um aö sýklar geti
borist með gallinu frá öðrum líf-
færum, en ef svo væri, gæti það
eðlilega haft truflandi áhrif á út-
komu magaskolunarinnar, þar eö
skolvatnið er alla jafna æöi gall-
blandað. Seinni tima rannsóknir
virðast hins vegar allar hníga í þá
átt, aö ekki sé unnt aö finna sýkla