Læknablaðið - 01.12.1942, Blaðsíða 15

LÆK NA 5 LAB IÐ
89
Orsakir hinnar iniklu lyíjanotk-
unar tru mjög íjölþættar og standa
dýpra en augljóst er i fljótu bragSi.
Ein meginorsökin er hin óupplýsta
oftrú almennings á mátt og gagn-
semi lyfja, en önnur orsökin er
undanlátssemi lækna í þessum efn-
um. Sannleikurinn er sá, aö þau lyí
eru örfá, sem eru lífsnauösynleg.
Hin cru ntiklu fleiri, og raunar all-
niiirg, se.m geta veriö veigamikill
þáttur í aö lækna sjúkdóma bæöi
fyrr og betur en takast mundi án
þeirra. Loks eru Iyf, sem hvorugt
þetta veröur sagt um meö öruggri
vissu.
Orsakir vanheilinda geta verið
mjög margar, t. d. óholl húsakynni
eöa skortur á fullnægjandi fæöu.
Slíkar orsakir standa dýpra en svo,
aö þær verði Iæknaðar meö meðul-
um. Vanheill maöur fer vitanlega
til læknis síns, einkum ef hann
þarf hvorki aö óttast beinan kostn-
að í svipinn vegna læknishjálpar
né væntanlegra lyfja. Jafnvel þótt
læknirinn láti aö ósk sjúklingsins
nm lyfseöil „upp á eitthvaö styrkj-
andi“, er honum vorkunn, þvi oft
heíir hann ekki aðstöðu til annars
en bæ a líöan í svipinn, og í öðru
lagi býr liann viö samkepjtni og á
þaö á.hættu. aö sjúklingurinn fari
til annars læknis og fái þar vilja
sinn, ef til vill með enn meira
kostnaöi, og er þá ekkert unniö.
Hiö ískyggilega við lyíjakostn-
aö samlaganna er, aö engin trygg-
ing er fyrir því, aö lvfjanotkunin
sé fólkinu til góös, en einnig hitt.
aö minna fé veröur aflögu, er verja
mætti til nauðsynlegri hluta.
I'ær hömlur, sem tryggingar-
stjórnin hefir lagt á greiöslur fyrir
ly.f, hafa stefnt aö þvi, aö samlögin
greiddu hin nauðsynlegustu lyf aö
•)4. en heföu heimild til aö greiða
önnur lyf aö minna hluta eöa láta
þau ógreidd með öllu. Þessar
hömlur voru settar fyrir alvöru
árið 1940, og er enn ekki séö. aö
hvaöa gagni þær koma, en hins
ber aö geta, að lyfjaverð hækkaöi
stórum í október 1940, og raunar
fyrr á ýmsum tegundum lyfja.
Lyfjakostnaður samlaganna
virðist nokkuö standa í sambandi
\ iö læknafjölda á hverjum stað og
fyrirkontulag samninga viö lækna.
Hann er yfirleitt hærri, þar sem
greidd eru árlega fastajjöld.
Hér fer á eftir tafla, er sýnir
meðalkostnaö á meðlim hjá hverju
sainlagi i 4 ár (1937—1940) :
Akureyri ........ kr. 18,37
Hafnarfjörður .... — 14.55
Isafjörður .........— 10,03
Reykjavík ......... — 16,48
Siglufjörður ..... — 14,12
Vestmannaeyjar .. — 11,89
Neskaupstaður .... — 10,31
Seyöisfjöröur ......— 11,26
Tvö síöasttöldu samlögin hafa
aðeins héraöslæknunum á aö skipa,
og vinna þeir gegn taxtagreiöslu.
Hin samlögin hafa samninga um
fastagjöld og mörgum læknum á
að skipa.
Á Akranesi var meöalkostnaöur
árin 1939 og 1940 kr. 13,25. Sam-
Iagið þar hefir þrjá lækna í þjón-
ustu sinni og greiðir samkvæmt
taxta.
Hér aö framan hefir nokkuö ver-
iö greint frá, hve miklu fé samlög-
in hafa varið til að standast kostn-
aö af sjúkrahúsvist, læknishjálp
og lyfjanotkun samlagsmanna.
Eins og aö líkindum lætur. er mik-
i 11 munur á kostnaöi hjá einstökum
samlögum, og valda ytri aöstæður
mjög miklu um, svo sem sjúkra-
húskostur á staðnum og fjarlægö-
ir til læknis, t. d. í sveitum.
Auk þeirrar sjúkrahjálpar, sem
að framan getur, hafa samlögin