Læknablaðið - 01.09.1948, Blaðsíða 9

LÆKNABLAÐIÐ
51
að sé oftast af „rheumatisk
Aarsag“ en eftirtektarvert er þó
að 3 þeirra eru innan tvítugs-
aldurs og þar af einn innan
10 ára aldurs, en ekki er getið
hve lengi lamanirnar hafi stað-
ið. Af 327 sjúklingum, er
Schleisner sá sjálfur, eru 4
með paraplegia og 4 með
„rheumatisk paralyse“. Af 7539
sjúklingum Jóns Finsens hafa
53 alls lamanir, þar af 7
hemiplegia en hinir 46 eru með
„perifei’iske Lamhedex’“, og er
það margfallt fleii’a hlutfalls-
lega, en hann sá síðar í héraði
sínu á Jótlandi; ætlar hann að
gera megi í’áð.fyrir , að allmik-
ill hluti þessai’a lamana sé
„af í’heimxatisk Oprindelse“.
Virðist nú ekki annað líklegra,
en að þarna hafi oft vei’ið um
eftii’stöðvar mænusóttar að
í'æða.
I áðurnefndu yfirliti um
mænusóttina telur G. H. lík-
legt að veiki, sem kom upp i
öræfum 1903 og 5 börn dóu
úr — en héraðslæknir taldi
eftir lýsingu vei’a barnaveiki
hafi í’aunverulega verið
mænusótt, því að, er ótvíræð
mænusótt kom upp í Horna-
fjarðarhéraði 1905, hafi hún
gengið undir nafninu „öi’æfa-
veikin“. Svo mun þó tæplega
hafa vei'ið, enda nærtækari
skýring á nafninu, því að
mænusóttarfaraldurinn i þessu
héraði 1905 mun hafa byi'jað i
öræfum og bi'eiðizt út þaðan
austur á bóginn til næstu
sveita. Mun ég væntanlega gei’a
nánai’i grein fyrir öræfaveik-
inni síðar.
Eins og fyrr getui', kom
mænusótt upp í Reykjavík síð-
ari hluta ársins 1904; segir
héi'aðslæknir að um 20 manns,
böi-n og unglingar, bafi tekið
veikina, hafi margir enn lam-
anir í handleggjum eða fótum
er skýrslan er rituð (mai'z
1905), en enginn hafi dáið,
kveðst hann ekki vita til, að
þessi sjúkdómur hafi fyrr geng-
ið sem farsótt hér á landi.
Sama ár er og skráður einn
sjúklingur í Borgai'fjarðar-
héi'aði, en árið áður (1903) er
getið eins sjúklings í Eyi’ai'-
bakkahéraði með myelitis
acuta og hefur eftir lýsingunni
að dæma vafalaust verið polio-
nxylitis, enda ber ekki mikið
í milli um nafnið.
Síðan er fjöldi skráðra sjúkl-
inga eftir árum, eins og sýnt
er á myndinni (1. mynd). Er
strax auðsætt að mjög mikil
ái’askipti eru að veikinni. Við
og við gengur lxún yfir í bylgj-
um, er ná til fleiri eða færri
lxéi'aða eins og betur sést á töflu
I, en um árabil á milli verður
bennar lítið vart og sum ái'in
alls ekki.
Fyi'stu öldurnar, 1904—05
og 1914—15 virðast ekki stórar
irxiðað við það, sem síðar gei'-
ist, en aðgætandi er, að tals-
vei’ður munur er á fólksfjölda