Bændablaðið - 01.08.2013, Blaðsíða 38

LANDBÚNAÐARSAGA ÍSLANDS
-
anum
Jörðin var í eigu Möðruvallaklausturs
og með henni fylgdu átta kúgildi stað-
arins.
-
ir. Ráðsmaður klaustursins,
-
-
-
henda allt hey sem hann hafði slegið
um sumarið áður.
-
lýsingar sem leyfa okkur að skyggn-
-
-
-
og þá koma fyrst fram upplýsingar

-
-
-
-
-
-
-
ur hefur að líkindum átt eitthvað undir
sér fyrst hann bauð klaustrinu byrginn
-
-
-
-
-
-
aðardal og er fé ennþá rekið þangað
„fram eftir,“ eins og sagt er fyrir norð-
an, og safnað saman að hausti í göng-
einhver geldneyti.
miklar fornleifar frá miðöldum, leif-
ar af merki- og vörslu görðum mið-
-
að halda við þessum görðum á sumrin
eins og aðrir bændur.
-
-
-
Skyggnst heim að Hnjúki
-
og á 16. öld kom til nýr þáttur í sam-
-
mennar upp úr 1500 að því er virðist.
Almennt séð var staða bænda og
-
-
ur landeigenda á hendur leiguliðum
reyndist að hækka landskuldina sem
-
-
-
-
milli bænda og aðalsmanna til þess að
bændur bættu stöðu sína eftir svarta-
dauða og héldu þeirri bættu stöðu …
Á Íslandi virðist hafa orðið hliðstæð
-
-
hvað sé nefnt. Árið 1511 urðu deilur
-
-
á eigin bátum eða bátum annarra en
-
-
er fyrsta heimild um svo umfangs-
-
ist tímasetningin, rétt eftir pláguna
-
því orðið að grípa til þess ráðs að láta
Frá miðri 16. öld er vitað um
umfangsmiklar kvaðir á norðlensk-
-
dal áttu 1550 að slá einn dagslátt hver
-
gátu borgað sig frá viku slætti með
-
-
-
-
um um upphaf kvaðavinnu hér á landi
en heimildir frá 16. öld sýna skýrt að
kvaðirnar voru komnar á löngu áður en
-
-
um hvort þær voru þá komnar á í sömu
-
-
-
-
eignum að þessi ályktun liggur nærri.
öld en hann var líklega einn helsti hvati
þess að þær voru teknar upp.
Bændur og vinnumenn skera hval og flytja á hestbaki. Mynd úr Jónsbókarhandriti. Flutningar fyrir landeigandann voru algengar kvaðir frá því á 16. öld.
Kvaðir
Þegjandadalur í Suður-Þingeyjarsýslu. Þar var nærri tugur bæja á miðöldum og
er margra þeirra getið í máldaga kirkjustaðarins Múla sem átti þessar jarðir og
voru þær í byggð á 14. öld en ekki á seinni öldum. Því hefur varðveist fullkomið
kerfi miðaldagarða og þar fæst gott yfirlit yfir landnýtingu þarna á miðöldum.