Læknablaðið - 01.09.1963, Blaðsíða 76

138
LÆKNABLAÐIÐ
á virka samvinnu almennings
við lækna og annað heilbrigðis-
starfslið. En jafnframt hýður
hún upp á stórfellda möguleika
á heilbrigðisfræðslu. Með því
að innræta hörnum frá fyrsta
fari venjur og viðliorf í sam-
ræmi við heilsuvarnasjónarmið
standa vonir til, að liægt sé að
ala upp ekki einasta liomo
sapiens, heldur einnig það, sem
ekki er minna vert: homo sani-
tate sapiens. Menn gera sér nú
æ betur ljóst, liver nauðsyn her
til að bægja frá fóstri hættum
af sjúkdómum móður um með-
göngutímann, koma í veg fyrir
alvarlega sjúkdóma, svo sem
„spastiska idioti“af völdum fæð-
ingarerf iðleika, og leggja áherzlu
á psychoprophylaxis, þ.e.a.s.
ráðstafanir til að húa harninu
öryggi og hvers konar skilyrði
til andlegs þroska og félagslegr-
ar aðlögunar. Þá er einnig við-
urkennd nauðsyn þess, að leið-
heina frumvaxta piltum og
stúlkum um starfsval á grund-
velli hæfniprófa, en það er þó
fremur verkefni yfirstjórnsýslu-
stigsins.
Næmir sjúkdómar geta verið
mikilvægt vandamál í héraði,
vandamál, sem krefst skjótra
forgangsaðgerða. Allar helztu
farsóttir eru skráningar-
skyldar, en skæðar drep-
sóttir er skylt að tilkynna heil-
hrigðisyfirvöldum tafarlaust
með símtali cða símskeyti. Auk
skipulagningar á almennum
sóttvörnum, þegar svo her und-
ir, er aðstoð veitl frá liærra stigi
stjórnsýslunnar til almennra
ónæmisaðgerða, f jöldarann-
sókna til að hafa upp á smit-
berum o. s. frv. Enn fremur er
þörf fyrir slíka aðstoð við end-
urhæfingu mænusóttarsjúkl-
inga, liðagigtarsjúklinga og
herklasjúklinga (sbr. Reykja-
lund). Hlutverk héraðslækna er
ekki aðeins að reyna að hefla
næma sjúkdóma, þegar þeir
koma upp, heldur einnig að vera
á verði gegn þeim með því að
greina þá á hyrjunarstigi og
gera tafarlaust ráðstafanir til
meðferðar. í sveitahéruðum er
læknum því mikil nauðsyn á
samvinnu við dýralækna vegna
smitandi dýrasjúkdóma (zoö-
noses), svo sem nautaberkla,
sullaveiki, öldusóttar, miltis-
hrands o. s. frv.
Þess sér nú merki við könnun
banameina, að næmir sjúkdóm-
ar láta undan síga fyrir hættri
lieilhrigðisþjónustu, en lang-
vinnra sjúkdóma gætir að því
skapi meira. Á síðari árum hefur
heilbrigðisaðgerðum því verið
stefnt æ meira gegn ýmsum
langvinnum sjúkdómum og þá
að sjálfsögðu fvrir tilstuðlan frá
vfirstjórnsýslustiginu. Má bar til
nefna krahhameinsvarnir og
segavarnir.
Eftirlit með hollustuháttum
getur verið hýsna umfangsmikið
og tímafrekt verkefni, enda
krefst það víðast hvar óskiptra