Læknablaðið - 01.09.1963, Blaðsíða 82

144
LÆKNABLAÐIÐ
Þegar dr. Frandsen lét af starfi,
var svo komið, að aðeins 8% af
sjúkrarúmum landsmanna voru í
litlum sjúkrahúsum. Mun ætlunin
að loka flestum þeirra á næstunni
eða nýta þau til annarra hluta.
Þessi þróun er mjög athyglisverð,
ekki sízt fyrir okkur íselndinga.
Aðstæðurnar eru að vísu harla
ólíkar í þessum tveim löndum,
en engu að síður má margt af
reynslu Dana læra.
Næsti kafli fjallar um þátt heil-
brigðisstjórnarinnar í baráttunni
gegn berklaveikinni. Dr. Frandsen
var berklalæknir að menntun, þeg-
ar hann tók við landlæknisembætt-
inu. Það er þvi ekki að undra,
þótt hann bæri fyrir brjósti berkla-
varnastarfsemina. Lítill vafi er á
því, að sá árangur á þessu sviði,
sem náðst hefur í Danmörku, er
ekki sízt að þakka samtökunum
Nationalforeningen til Tuberkulo-
,sens Bekæmpelse, sem stofnuð
voru árið 1901 og fyrst og fremst
mega teljast verk prófessors Fa-
bers, en afskipti dr. Frandsens
voru bæði mikil og happadrjúg,
ekki sízt í sambandi við stofnun
berklavarnastöðva úti um lands-
byggðina.
Freistandi væri að minna.st á
fleira í bók þessari, en ég sleppi
því hér, þar sem það yrði of langt
mál. Ég vil þó geta eins. I kafl-
anum um alþjóðasamvinnu er all-
ýtarlega rætt um samstarf Norð-
urlandanna. íslandi er þar helgað
mun meira rúm en hinum þjóð-
unum. Koma þar til hin persónu-
legu tengsl dr. Frandsens við land
og þjóð. Hann kemur hingað fyrst
árið 1931 í boði Læknafélags ís-
lands til fyrirle.strahalds. Mynd-
uðust þá þegar vináttubönd, sem
siðan hafa haldizt. í samráði við
Tryggva Þórhallsson, þáverandi
forsætisráðherra, kemur hann
þeirri hugmynd á framfæri að út-
vega íslenzkum læknakandidötum
,,turnus“-stöður í Danmörku með
fjárhagslegum styrk. Var þetta
læknum ómetanleg hjálp, og get
ég ásamt mörgum öðrum borið
vitni um það. Þegar stríðið skall
á, var það ekki sízt han.s verk,
hve íslenzkum læknum, sem inn-
lyksa urðu í Danmörku, vegnaði
eftir atvikum vel. Við, sem átt
höfum því láni að fagna, að kynn-
ast dr. Frandsen að nokkru ráði,
vitum bezt, hvern hug hann ber
til íslands.
Þótt efnið, sem bókin fjallar um,
sé í eðli sínu þurrt og lítt til
skemmtilestrar fallið, er svo vel
á haldið, að bókin er hin ánægju-
legasta aflestrar. Stíllinn er lipur
og léttur, hvarvetna skín í gegn
hinn brennandi áhugi höfundar á
þeim málum, ,sem sagt er frá, og
frásagnargleðin er sérstök. Hvergi
örlar á hinum hvimleiða „kancelli-
stíl“, sem oft þjakar háttsetta emb-
ættismenn, ekki sízt meðal frænda
vorra Dana, þegar þeir segja frá.
Það er eins og dr. Frandsen sitji
í hópi góðra vina og rabbi við þá.
Dr. Frandsen er einkar lagið að
bregða upp í fáum orðum skýrum
myndum af þeim mönnum, sem við
sögu koma. Kímnigáfa hans nýtur
,sín hvað bezt í smásögum um þessa
menn, en aldrei er henni beitt
nema á góðlátlegan hátt. Þegar
hann segir sjálfur frá, virðist hin
mikla bylting, sem átt hefur sér
stað á þessu tímabili í heilbrigðis-
málum Dana, hafa gerzt tiltölu-
lega hljóðlaust og auðveldlega, en
mér er nær að halda, að ef um
völinn hefði ekki haldið maður,
sem búinn var hæfileikum dr.
Frandsens, samningslipurð og
,,sjarma“, þá hefði ekki jafnmikið
áunnizt. Ég vil að lokum ráðleggja
hverjum þeim, .sem áhuga hefur
á heilbrigðismálum almennt, að
lesa þessa bók. Af henni má margt
læra.
Ó. Hjaltested.