Læknablaðið - 01.06.1969, Blaðsíða 34

86
LÆKNABLAÐIÐ
en það, sem þýtt er með latneska orðinu deformis, er orðið rétt-
nefni. Hins vegar má þá ekki kalla alla aðra ytri sem innri bækl-
un, sem ekki er þýdd á latínu deformis, bæklun.
Almenningur á Islandi veit í aðalatriðum, hvað t. d. berkla-
læknirinn, augnlæknirinn eða skurðlæknirinn fæst við, og er
sammála opinberum gögnum um nafn þessara sérgreina. Þetta
gildir því miður ekki um sérgreinina bæklunarlækningar og er
vel skiljanlegt, þar sem hið opinbera nafn er bæði óþjált í notkun
og auk þess villandi um starfssvið sérgreinarinnar. Nafn almenn-
ings er aftur á móti þjálla í notkun og í rauninni nær sannleik-
anum. Virðist því full þörf endurskoðunar á nafninu bæklunar-
lækningar um sérgreinina orthopaedia, sem er alþjóðaheiti
hennar.
Það hlýtur að eiga sínar orsakir, að ekkert eitt nafn er greypt
í hugi fólks, er þjált sé í notkun og þyki eðilegt sem heiti þess-
arar sérgreinar. Islenzkir læknar virðast einnig ósammála um
heiti sérgreinarinnar, ef dæma má af gögnum um atvinnuheiti
eins og t. d. í símaskránni,4 og gerir það þörfina á endurskoð-
un og endurbótum á nafninu enn brýnni. Ekki hefur enn tekizt
að finna nafn, sem felur í sér alla þá kosti, sem nauðsynlegir
eru. Auðvitað væri bezt að fá íslenzkt orð og iosna við hið al-
þjóðlega heiti, þó að það sé út af fyrir sig auðvelt orð. En almenn-
ingur veit ekki, hvað það táknar. Þó væri kannski ekki erfitt að
vekja skilning manna á því, ef þróun greinarinnar verður á næstu
árum sú, sem æskilegt er og vonir standa til.
Bæklunarlækningar er elcki 'heppilegt orð, og beinalækning-
ar, sem er þjálla, skýrir greinina ekki nægilega. Ef til vill
væri einfaldast að kalla greinina beina- og liðaskurðlækningar,
sem er réttnefni, en heitið er kannski of langt.
Hér er því verkefni fyrir hina mörgu og góðu málfræðinga
okkar í samstarfi við læknastéttina og þá helzt sérfræðinga grein-
arinnar. Ekki veit ég, hvort sú leið hefur verið reynd áður, en sé
svo, sakar ekki að reyna aftur, því að fá eru dæmi þess, að mál-
fræðingum okkar hafi mistekizt að finna íslenzk orð fyrir erlend.
II. Þróun og verksvið „bæklunarlækninga“
Eins og svo margar aðrar greinir læknisfræðinnar á einnig
þessi uppruna sinn í upphafi sögunnar. Hippocrates meðhöndl-
aði bæklaða liði eins og t. d. meðfætt liðhlaup í mjöðmum og
meðfædda bægifætur. Orð eins og kyphosis, scoliosis og lordosis
hefur hann og skóli hans fært inn í læknamálið. Gervilimir voru