Læknablaðið - 01.06.1969, Blaðsíða 39

LÆKNABLAÐIÐ
91
LÆKNABLAÐIÐ
55. árg. Júrn 1969
FELAGSPRENTSMIÐIAH H.F.
VIÐHORF
í SKATTAMÁLUM
Skattamál snerta alla þegna
þjóðfélagsins. Þau varða efna-
hagslegt, athafnalegt og menn-
ingarlegt frelsi fólksins. Skatt-
ar eru eins konar mælikvarði
á þjóðnýtingu (socialiseringu),
þ. e. hve miklum hluta þjóðar-
tekna er ráðstafað af stjórn-
málamönnum og hve litlum
hluta af einstaklingum. Þetta
er kallað að jafna lífskjör, og
veltur á miklu fyrir þjóðfélags-
heildina og einstaklingana, að
þessu volduga tæki, skattlagn-
ingunni, sé réttilega heitt.
Háir skattar lækna liafa und-
anfarin ár vakið verðskuldaða
athygli. Af þeim hefur sú
grunnfæmislega ályktun verið
dregin, að læknar séu meðal
tekjuhæstu stétta þjóðfélagsins.
Við slíkar ályktanir láist mönn-
um að gæta þess, að tölulega
hefur verið sannað, að veruleg-
ur hluti þjóðartekna kemur
ekld til tekjuskatts eða útsvars,
enda er tilhneiging borgara til
þess að draga tekjur undan
skatti aldagömul og alþjóðleg.
örugg nákvæmni á tíund velt-
ur fyrst og fremst á því, hvað-
an tekjur koma og hvernig
skattaeftirlitið er.
Tekjur lækna koma aðallega
frá þrem aðildarhópum, þ. e. í
fyrsta lagi sjúkrasamlögum, í
öðru lagi sjúkrahúsum og öðr-
um heilbrigðisstofnunum ríkis-
og bæjarfélaga og í þriðja lagi
beint frá borgurunum sjálfum
(sjúklingum). Eini þáttur þessa
kerfis, sem ekki er unnt að
sannreyna beint tölulega, er
greiðsla frá sjúklingum. Hins
vegar má áætla hann með ná-
kvæmni vegna þess, að greiðsl-
ur frá sjúklingum eru í flest-
um tilvikum hluti af heildar-
greiðslu, sem öðrum þræði
koma frá sjúkratryggingum. Af
þessu er Ijóst, að séu upplýs-
ingar um greiðslu til lækna frá
opinberum aðilum nákvæmar
og réttar, er hægt að reikna út
tekjur hvers læknis.
Heildartekjur lækna skiptast
í rekstrarkostnað og laun. Það
hefur lengi verið viðurkennt af
læknasamtökum og sjúkrasam-
lögum, að 60% afheildartekjum
séu laun, en 40% rekstrarkostn-
aður. Gildir þetta fyrst og
fremst um heimilislækna og
aðra „praktíserandi“ lækna.
Á síðustu árum hefur kostn-
aður þó sennilega vaxið hrað-
ara en heildartekjur, þannig að
hlutfall þetta hefur raskazt
launahluta í óhag. Þetta staf-