Læknablaðið - 01.08.1972, Síða 50

82
LÆKNABLAÐIÐ
tæki. Áætlunina á að skoða sem leiðbeinandi ramma, en ekki sem
bindandi leið.
Áætlanagerð í heilbrigðismálum er að ýmsu leyti auðveldari en
í mörgum öðrum þáttum þjóðarbúskaparins, en að sumu leyti ekki
síður vandasöm. Hagsveiflur hafa frekar takmörkuð áhrif á ástand
sjúklinga og hjúkrunarþjónustu. Á hinn bóginn eru framfarir í lækna-
vísindum örar, en óvissar, og stökkbreytingar í lækningakunnáttu
geta haft mikilsverðar afleiðingar.
Áætlanagerð í heilbrigðismálum mundi að líkindum verða í þrem-
ur höfuðþáttum:
(1) Yfirlitsáætlun: Þessi áætlun yrði rammaáætlun, sem lögð
yrði til grundvallar um þróun kerfisins, þannig að tryggt
yrði, að samræmi sé milli heildarskipulagsins og einstakra
framkvæmda. Áætlunin yrði e. t. v. til 10 ára.
(2) Framkvæmdaáætlun: Þessi áætlun yrði til 3-4 ára og gæfi
til kynna sundurgreint á liði, að hvaða framkvæmdum skuli
vinna á þessu tímabili, um tímaröð framkvæmdanna og
hvers þær krefjast í framkvæmdafé. Þá sé tilgreint að því er
reksturinn varðar, hvers hann krefst og hverju honum sé
ætlað að skila:
a) Fjöldi áætlaðra þjónustutilfella,
b) rekstrarkostnaður,
c) mannaflaþörf.
(3) Rekstraráætlanir: Þessar áætlanir yrðu gerðar árlega og born-
ar saman við raunverulega útkomu á hverju ári. f þessum
áætlunum yrði lagður mælikvarði á árleg afköst heilbrigðis-
kerfisins. Þjónustueiningar yrðu skilgreindar og þjónustu-
afköst sundurliðuð á þær. Fyrir hverja einingu yrði skil-
greint og sundurliðað:
a) Þjónustuafköst,
b) rekstrarkostnaður,
c) mannaflaplan.
Yfirlitsáætlunin mundi svara til þess, sem venjulega er nefnt
Generalplan með erlendum þjóðum. í skýrslu, sem próf. Hamberger
og dir. Högberg unnu fyrir dóms- og kirkjumálaráðuneytið um skipan
ýmissa atriða í heilbrigðismálum, lögðu þeir m. a. sérstaka áherzlu
á nauðsyn þess, að komið yrði á reglulegri áætlanagerð í heilbrigðis-
málum og fjallar einn kafli skýrslu þeirra eingöngu um þetta atriði:
„í Svíþjóð hefur verið gerð yfirlitsáætlun um sjúkraþjónustu í
landinu, og er landinu þá skipt í 7 svæði, þannig að innan hvers
svæðis er eitt vel sérhæft sjúkrahús, sem nefnt er svæðissjúkrahús.
í flestum tilvikum eru þessi sjúkrahús kennsluspítalar. Á hverju
svæði er um ein milljón íbúa að meðaltali, og mannfæsta svæðið
hefur um 650 þús. íbúa. Svæðaskiptingin er m. a. rökstudd með því.
að hvorki er hagkvæmt né hagnýtt að byggja upp aðstöðu fyrir allar
sérgreinar á öllum sjúkrahúsum. Þessum sérgreinum er þá eingöngu
komið fyrir við svæðissjúkrahúsin, sem hafa nægjanlega íbúatölu að
baki sér.