Læknablaðið - 01.06.1976, Síða 43

LÆKNABLAÐIÐ
107
nokkurt skeið áður en hann var lagður
inn og reyndist vera með encephalitis.
Ekki er vitað til, að síðar hafi komið
fram einkenni, sem rekja mætti til sjúk-
dómsins, en eftirrannsókn hefur ekki enn
farið fram.
SKIL
Talið er algengt í hvers konar veiru-
sjúkdómum, að veirurnar komist inn í
taugakerfið án þess að valda það miklum
einkennum þaðan, að eftir sé tekið. T. d.
hefur verið sýnt fram á, að hjá 30-50%
sjúklinga með hettusótt verði aukning á
hvítum blóðkornum í mænuvökva, þó að
ekki hafi verið rennt grun í slíkt eftir
einkennum að dæma.2 Eftir því er men-
ingitis aseptica mun algengari en skýrslur
um skráða sjúklinga sýna.
Mikill fjöldi veira getur valdið mengis-
bólgu og öðru hverju er skýrt frá upp-
Sykur
mg %
A B
?o
60
7o
60
SO
Ao
Jo
20
/o
Hvít
blóðkorn
3
per mm
A B
20000
/sooo
/oooo
3000
/soo
/ooo
soo
200
/oo
eo
60
40
!£o
Eggia-
hvita
mg %
A B
6. mynd. — Meningitis aseptica (A) og
bacterialis (B) 1968-1972. Mænuvökva-
rannsóknir: Sykurmagn, fjöldi hvítra blóð-
korna, eggjahvítumagn.
götvun tegunda eða stofna. Algengastar eru
entero-veirur (ECHO- og Coxsackie-
veirur) og hettusóttarveira.8 9 Veirur og
aðrar orsakir að meningitis aseptica geta
einnig valdið encephalitis og meningo-
encephalitis. Mörkin milli þessara sjúk-
dómsmynda eru einatt öglögg, breytingar
í mænuvökva hinar sömu og stundum
álitamál hvaða greiningu skuli nota hverju
sinni. Þau sjúkdómstilfelli, sem fylgir
sljóvguð meðvitund eða starfrænar trufl-
anir frá taugakerfi flokkast þó fremur
undir encephalitis eða meningoencephalitis.
Þó má vera, að í öllum þessum tilfellum
grípi bólgan yfir á heilavef, á því sé að-
eins stigsmunur og þá minnst í meningitis
aseptica. Þessar sjúkdómsmyndir virðast
ráðast nokkuð af sýkingarorsök, því talið
er að ECHO-, Coxsackie- og hettusóttar-
veirur, sem algengastar eru 1 meningitis
aseptica valdi sjaldan encephalitis, þar sé
oftar um að ræða herpes simplex- og
arboveirur, sem hins vegar eru fátíðar í
meningitis aseptica.4 Ekki ákvarðast þó
greining í meningitis aseptica og encepha-
litis af sýkingarorsök, enda tekst í færri
tilfellum að finna hana, þegar um veirur
er að ræða og ræðst því skiptingin meira
af sjúkdómsmyndinni hverju sinni, en
mörkin þar á milli óglögg eins og áður
segir. I víðasta skilningi má segja, að
undir greininguna meningitis asep-tica falli
þau sjúkdómstilfelli með mengisbólguein-
kennum og frumuaukningu í mænuvökva,
sem ekki er hægt að flokka undir men-
ingitis bacterialis og byggist greiningin
því oft á útilokunaraðferðinni. Fullnaðar-
vitneskj a um sýkingarorsök f æst ekki nema
með ræktun veirunnar úr mænuvökva
sjúklingsins og helzt, að jafnframt sé sýnt
fram á hækkun mótefna fyrir viðkom-
andi veiru í blóðvatni. Hafi veira ræktazt
úr hálsi eða frá hægðum, þegar sjúkdóm-
urinn er í hámarki og mótefni gegn henni
fjórfaldast í blóðsýnum teknum í byrjun
veikinda og 14 dögum síðar, má telja hana
líklega sýkingarorsök.
Oft er erfitt að greina á milli meningitis
aseptica og baoterialis. Fjöldi hvítra blóð-
korna í mænuvökva er oftast lágur í
meningitis aseptica, en þau geta þó verið
allt að 3000 per mm3 og stundum eru að-
eins fá hvít blóðkorn í mænuvökva sjúkl-